Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda absürdün yeri ve bir örnek olarak Güngör Dilmen'in 'Canlı Maymun Lokantası' oyunu
The place of absurdism in Turkish theater during the republic period an analysis of Güngör Dilmen's 'The Live Monkey Restaurant' as a case study
- Tez No: 891974
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ATAY GERGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Absürt tiyatro, tarihsel kökleri çok daha öncelere dayansa dahi genel kabul itibarıyla İkinci Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkmış bir akım olarak anılmaktadır. İnsanlığın, birbirine çok yakın bir zaman dilimi içerisinde iki büyük savaş yaşamış olması, bu savaşların kolektif bilinçte neden olduğu buhran, inanılan değerlerin anlamını yitirdiği bir süreci beraberinde getirmiştir. Kendini adeta bu dünyaya fırlatılmış gibi hisseden insan için artık mistik inanışlar sarsılmıştır, böylesi bir atmosferde yüzünü materyalizme, bilim ve teknolojiye döndüğünde ise teknolojinin örneğin atom bombası gibi felaketleri doğurduğunu görmek toplumlarda tarifi ve tamiri zor yaralar açmıştır. Modern insanı çevreleyen çaresizlik, yalnızlık, iletişimsizlik, yabancılaşma, bunaltı ve tedirginlik absürt tiyatroya konu olan başlıca öğeler olmuştur. 1940 sonları ile 1950 başlarında öncelikle Fransa'da ortaya çıkan absürt tiyatro akımı, hızla birçok coğrafyaya yayılmıştır. Varoluşçuluktan ve bilhassa Camus'nün fikirlerinden beslenen absürt yazarlar, oyunlarında sık sık iletişimsizliği, anlam yoksunluğunu, insanın dünyadaki yalnızlığını, yabancılaşmayı kendilerinin ve yaşadıkları coğrafyanın çeşitlilik gösteren özellikleri ile kaynaştırarak konu edinmişlerdir. İki bölümden oluşan bu tez çalışmasının birinci bölümünde, tarihsel olarak absürt tiyatronun kökleri, ortaya çıkışı, ilk örnekleri, sınıflandırılması ve temel özellikleri araştırılmıştır. İkinci bölümde ise tarihsel bağlamda Türk Tiyatrosu'nda absürt izlekler araştırılmış, cumhuriyetin ilanı sonrası devlet erki tarafından tiyatroya biçilen misyon, dünyada absürt tiyatro örnekleri ortaya çıkmaya başladığında Türkiye'deki yansımaları, absürt tiyatronun Türkiye'deki etki alanları, aşamaları, eleştirileri araştırılmış; Güngör Dilmen'in Canlı Maymun Lokantası oyunu ekseninde incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu'nda absürt yaklaşımın kaynağını ve ortaya çıkardığı sonuçları keşfetmek ve literatüre kazandırmaktır.
Özet (Çeviri)
Absurd theatre, historically rooted much earlier, is commonly recognized as a movement emerging after World War II. Humanity experiencing two major wars in close succession profoundly affected collective consciousness, resulting in a crisis where established values lost their meaning. In such an atmosphere, where individuals felt thrust into a world devoid of mystic beliefs, the disillusionment led them to turn towards materialism, science, and technology, only to confront the devastating consequences of technologies like the atomic bomb. The existential despair, loneliness, communication breakdown, alienation, suffocation, and unease surrounding modern individuals became central themes of absurd theatre. Emerging primarily in France in the late 1940s and early 1950s, absurd theatre quickly spread to numerous geographies. It developed an organic connection with existentialism, a leading philosophical movement in France during that period. Absurdist playwrights, influenced particularly by Camus's ideas, integrated themes of communication breakdown, meaninglessness, human loneliness in the world, and alienation with diverse characteristics of their own lives and regions into their plays. This thesis is structured into two main sections: the first explores the historical roots, emergence, early examples, classification, and fundamental characteristics of absurd theatre. The second section investigates traces of absurdism in Turkish theatre within the historical context, examining the state's mission towards theatre following the establishment of the Republic, the reflections in Turkey as absurd theatre examples began to emerge globally, the impact areas, stages, and critiques of absurd theatre in Turkey. The study centers on an analysis and evaluation centered on Güngör Dilmen's play“Canlı Maymun Lokantası,”aiming to uncover and contribute insights into the origins and consequences of the absurd approach in Turkish theatre during the Republican Era.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda kadın oyun yazarları
Republican female writers
AYŞEGÜL YILDIZ ULAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sahne ve Görüntü SanatlarıKocaeli ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERBİL GÖKTAŞ
- Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda kadın oyun yazarlarının kadın eksenli oyun metinlerinde kadın karakterlere yaklaşımlarının incelenmesi
This is the investigation of the women play writers' approches to the women character, in the play text about woman, in the rebuclic period of Turkish theatre
BİRGÜL YEŞİLOĞLU GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Sahne ve Görüntü SanatlarıÇukurova ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYLA KAPAN EZİCİ
- Cumhuriyet dönemi Türk tiyatrosunda İbiş tipi ve model oyunlarında incelenmesi
The Charakter 'İbiş' in Turkish theatre of republic age, and the analysis of this character in model plays
KERİM DÜNDAR
- Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda köy gerçeği
Rural reality for contemporary Turkish theatre
İNCİ KALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMİH ÇELENK
- Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda toplumsal cinsiyet (1960-1980)
Gender in Turkish theatre of Rebublic Era (1960-1980).
EBRU DEĞE
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sahne ve Görüntü SanatlarıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABİDE DOĞAN