Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda sparc, sparcl-1/hevin ve trombospondin-1 düzeylerinin sağlıklı kontrollerle karşılaştırılması
A comparison of sparc, sparcl-1/hevin, and thrombospondin-1 levels in children with attention deficit hyperactivity disorder and healthy controls
- Tez No: 892577
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SADETTİN BURAK AÇIKEL
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, Sparc, Sparcl-1, Hevin, Trombospondin-1, attention deficit and hyperactivity disorder, Sparc, Sparcl-1, Hevin, Thrombospondin-1
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Amaç: Beyin gelişiminin çeşitli basamaklarında, beyindeki eksitasyon/inhibisyon dengesinde, nöroinflamasyon, sistemik inflamasyon ve otoimmunite süreçlerinde kritik rollerinin olduğu gösterilen beyinde astrosit kaynaklı yapısal olmayan ekstraselüler matriks proteinlerinden, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) etiyolojisinde rolü olabileceği düşünülen Sparc, Sparcl-1/Hevin ve Trombospondin-1'in serum düzeyleri ölçülerek, DEHB etiyopatogenezindeki rolleri hakkında bilgi edinmek, bu proteinlerin DEHB'nin klinik özellikleri ile olan ilişkisini değerlendirmek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları polikliniğine başvuran, kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirme sonucunda Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı-5 (DSM-5) tanı kriterlerine göre DEHB tanısı konulan, eşlik eden ek psikiyatrik ve tıbbi hastalığı olmayan, normal entelektüel düzeye sahip olarak değerlendirilen, 6-12 yaş aralığındaki, 46 çocuk çalışmanın DEHB grubuna; 6-12 yaş aralığında psikiyatrik ve tıbbi hastalığı olmayan 40 sağlıklı çocuk çalışmamızın kontrol grubuna dahil edilmiştir. Çalışmaya katılmaya gönüllü olan çocuklara ve ebeveynlerine çalışma hakkında detaylı bilgi verilerek bilgilendirilmiş gönüllü onam formu imzalatılmıştır. Klinisyen tarafından katılımcılara ÇGDŞ-ŞY-T uygulanmıştır. Katılımcıların kendilerine 'Revize Edilmiş Çocuk Anksiyete ve Depresyon Ölçeği'(RÇKDÖ); katılımcıların ebeveynlerine 'Sosyodemografik Veri Formu' 'Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Uzun Formu' (CADÖ-YU), '6-18 Yaş Çocuk ve Gençler İçin Davranış Değerlendirme Ölçeği'(ÇDDÖ), 'Sosyal Cevaplılık Ölçeği' (SCÖ) ve 'Yönetici İşlevlere Yönelik Davranış Değerlendirme Envanteri' (YİYDDE); DEHB grubunu oluşturan katılımcıların öğretmenlerine '6-18 Yaş Grubu Çocuk ve Gençler İçin Öğretmen Bilgi Formu' (ÇDDÖ-ÖBF) ve 'Conners Öğretmen Derecelendirme Ölçeği- Yenilenmiş Uzun Form'u (CÖDÖ-YU) doldurtulmuştur. Katılımcılardan alınan periferik venöz kan örneklerinden ELISA yöntemi ile serum Sparc, Sparcl-1/Hevin ve Trombospondin-1 düzeyleri ölçülmüştür. Bulgular: DEHB grubunda serum Sparc, Sparcl-1/Hevin ve Trombospondin-1 düzeylerinin sağlıklı kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşük olduğunu bulunmuştur. DEHB'li çocuklarda serum Sparc düzeylerinin yürütücü işlevlerdeki bozulmaları gösteren yüksek YİYDDE puanları ile negatif yönde ilişki gösterdiği, Trombospondin-1 düzeylerinin ise ÇDDÖ ile değerlendirilen çeşitli sorun alanlarıyla pozitif yönde bir ilişki gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca, serum Sparc düzeylerinin ve Sparc / Hevin oranlarının SCÖ eşik değerinin üstünde puan alan DEHB'li çocuklarda, SCÖ eşik değerinin altında puan alan DEHB'li çocuklara göre daha düşük olduğu bulunmuştur. Sonuç: DEHB'li çocuklarda Sparc, Sparcl-1/Hevin ve Trombospondin-1 düzeylerinin sağlıklı kontrollere göre anlamlı derecede düşük olduğunu ortaya koyan ve bu proteinlerin DEHB'nin klinik özellikleri ile arasındaki ilişkiyi inceleyen bilindiği kadarıyla literatürdeki ilk çalışmadır. Çalışmadan elde edilen bulgular farklı sinaptik proteinlerle DEHB patofizyolojisinde sinaptik mekanizmaların rolünü vurgulayan çalışmalara katkı sağlamıştır. DEHB ile Sparc, Sparcl-1/Hevin ve Trombospondin-1 arasındaki nedenselliğin belirlenebilmesi ve sonuçların genelleştirilebilmesi için daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of this study is to measure the serum levels of Sparc, Sparcl-1/Hevin, and Thrombospondin-1, non-structural extracellular matrix proteins derived from astrocytes in the brain that play critical roles in various stages of brain development, the balance of excitation/inhibition in the brain, neuroinflammation, systemic inflammation, and autoimmune processes. By assessing these proteins, which could potentially serve as biomarkers for ADHD, we seek to understand their roles in the etiopathogenesis of ADHD and evaluate their relationships with the clinical features and symptom severity of ADHD. Materials and Methods: A total of 46 children between the ages of 6 and 12 years who applied to the Ankara University Faculty of Medicine, Child and Adolescent Mental Health and Diseases outpatient clinic and were diagnosed with ADHD according to the DSM-5 diagnostic criteria as a result of a comprehensive psychiatric evaluation were included in the study. The ADHD group consisted of children who exhibited no comorbid psychiatric and medical illness and were evaluated as having a normal intellectual level. The control group consisted of 40 healthy children between the ages of 6 and 12 years without psychiatric and medical illness. Prior to participation in the study, children and their parents were provided with comprehensive information about the study and were required to sign an informed consent form. In order to exclude comorbid psychiatric diagnoses, the K-SADS-PL-DSM-5-T was administered by a clinician. The participants themselves were administered the Revised Child Anxiety and Depression Scale (RCADS), while their parents were given the Sociodemographic Data Form, the Conners Parent Rating Scale-Revised Long Form (CPRS-R:L), Child Behavior Checklist for Ages 6-18 (CBCL/ 6-18), and the Social Responsiveness Scale (SRS). Furthermore, the educators of the participants in the ADHD group were requested to complete Child Behavior Checklist for Ages 6-18- Teacher Report Form (CBCL-TRF) and the Conners Teacher Rating Scale-Revised Long Form(CTRS-R:L). Serum levels of Sparc, Sparcl-1/Hevin, and Thrombospondin-1 were quantified by ELISA methodology in peripheral venous blood samples obtained from the participants with their informed consent. Results: The findings revealed that serum levels of Sparc, Sparcl-1/Hevin, and Thrombospondin-1 were statistically significantly lower in the ADHD group compared to the healthy control group. In children with ADHD, serum Sparc levels were found to be negatively correlated with high BRIEF scores, indicating impairments in executive function. Conversely, thrombospondin-1 levels were found to be positively correlated with various problem areas assessed with the CBCL. Moreover, serum Sparc levels and Sparc/Hevin ratios were found to be reduced in children with ADHD who exhibited scores exceeding the SRS threshold value, in comparison to children with ADHD who demonstrated scores below the SRS threshold value. Conclusion: To the best of our knowledge, this is the first study in the literature to reveal that Sparc, Sparcl-1/Hevin, and Thrombospondin-1 levels are significantly lower in children with ADHD compared to healthy controls. Furthermore, this study examines the relationship between these proteins and the clinical features of ADHD, as well as the correlation between protein levels and symptom severity. The findings of the study have contributed to a growing body of research underscoring the role of synaptic mechanisms in the pathophysiology of ADHD, with different synaptic proteins emerging as potential candidates. Further studies are needed to determine and generalize the causality between ADHD and Sparc, Sparcl-1/Hevin, and Thrombospondin-1.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda uyku ve yaşam kalitesi ilişkisi: META-analiz çalışması
The relationship of sleep and quality of life in children with attention deficit and hyperactivity disorder: a META-analysis study
BURCU YILMAZ
Doktora
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıErciyes ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ERDEM
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda bilişsel fonksiyonların elektroensefalografi, uyarılmış potansiyel ve fonksiyonel yakın kızılötesi spektroskopisi yöntemleriyle incelenmesi
Investigation of cognitive functions of children with attention deficiency and hyperactivity disorder via electroencephalography, evoked potentials and functional near-infrared spectroscopy
MİRAY ALTINKAYNAK
Doktora
Türkçe
2021
Mühendislik BilimleriErciyes ÜniversitesiBiyomedikal Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEGÜL GÜVEN
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda demir ve çinko eksikliği ile toksik metal düzeylerinin değerlendirilmesi
Evaluation of toxic metal levels and zinc and iron deficiency in attention deficit and hyperactivity disorder patients
MERVE ÖZYURT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıCelal Bayar ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEN TÜREDİ YILDIRIM
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda tedavi öncesi ve sonrası duygusal uyarılma profilleri ile otistik belirti özelliklerinin değerlendirilmesi
The evaluation of emotional stimulation profiles and autistic symptom features in children with attention deficit and hyperactivity disorder before and after treatment
AYŞE KANBUR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriBursa Uludağ ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAFAK ERAY
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENGİN SAĞDİLEK
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda dinlenme hali fonksiyonel MR görüntülemenin kliniğe katkısının görüntü işleme teknikleri ile araştırılması
Research of clinical contribution of resting state functional MR imaging in children with attention deficit hyperactivity disorder using image processing techniques
ŞERİFE GENGEÇ BENLİ
Doktora
Türkçe
2018
Mühendislik BilimleriErciyes ÜniversitesiBiyomedikal Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMRA İÇER