Kahramanmaraş ve yöresi ağızlarının dizin-sözlük-ekdizin ve ekler üzerine bazı notlar
Dictionary of Kahramanmaras and its regional dictionary and some notes on supplements
- Tez No: 893253
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KİRİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1323
Özet
Sözlükler bir dilin söz varlığını ortaya koyan eserlerdir. Türkçenin söz varlığını tespit etmek için de farklı türlerde sözlükler hazırlanmaktadır. Alanyazın üzerinde hazırlanan birçok sözlükte edebî eserlerin söz varlığı görülmektedir. Konuşma dilinde yer alan sözcüklerin de kayda geçirilerek buradan zengin bir söz varlığı elde etmek mümkündür. Bunun için Türk dilinin konuşulduğu bölgelerde ağız çalışmaları yapılmakta; elde edilen derleme kayıtları kayda geçirilerek ağız sözlükleri ortaya çıkarılmaktadır. Ağız sözlükçülüğü, belirli bir bölgeye özgü ağız veya lehçelerin kelime hazinesini belgelemeyi amaçlayan sözlükçülük dalıdır. Bu çalışmalar, bir dilin yerel varyantlarının korunmasına, incelenmesine ve bu varyantlar arasındaki farklılıkların ortaya konmasına olanak sağlar. Sözlükler, sadece dilbilimciler için değil kültürel tarih araştırmacıları için de değerli bir kaynaktır. Türkiye'de bu alanda yapılan çalışmalar, dilin yerel varyantlarını anlamak ve korumak adına büyük bir öneme sahiptir. Dizin-sözlükler ise bir metindeki sözcüğün yerinin hızlı ve kolay bir şekilde bulunmasına yardımcı olmaktadır. Hemen her alanda kullanılan dizinler özellikle anlambilim çalışmalarında kolaylık sağlamaktadır. Bu çalışmada Mehmet Dursun Erdem ve Esra Kirik tarafından hazırlanan Kahramanmaraş ve yöresi Ağızları adlı eserin dizin-sözlüğü hazırlanmıştır. Kahramanmaraş'tan derlenen 134 metin“TurkSozDiz”adlı dizin programında fişlenerek dizinlemeye uygun hale getirilmiştir. Ardından alfabetik, gramatikal dizin oluşturulmuştur. Elde edilen sözcüklere metne dayalı anlam verilerek sözlük hazırlanmıştır. Dizine uygun hale getirilen metinlerin ekleri de ayrıştırılmış; ekler için ayrıca Ekler Dizini oluşturulmuştur. Eserde yer alan sözcüklere ve eklere dair çeşitli istatikler verilerek çalışma sonuca bağlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Dictionaries are works that reveal the vocabulary of a language and various types of dictionaries are prepared to identify the vocabulary of Turkish. Many dictionaries prepared on the basis of literary works reflect the richness of the language. Recording words used in spoken language is also crucial for capturing a comprehensive vocabulary. For this purpose, dialect studies are conducted in regions where Turkish is spoken, and the data collected from these studies are compiled into dialect dictionaries. Dialect lexicography is a branch of lexicography that aims to document the vocabulary of dialects or regional varieties specific to a particular area. These studies are vital for preserving, examining, and highlighting the differences among the local variants of a language. Dictionaries serve as valuable resources not only for linguists but also for researchers of cultural history. In Turkey, studies in this field are of great importance for understanding and preserving the local variants of the language. Index-dictionaries, on the other hand, facilitate the quick and easy retrieval of words within a text, providing significant support, especially in semantic studies. This study presents an index-dictionary for the work Kahramanmaras ve Yoresi Agizlari prepared by Mehmet Dursun Erdem and Esra Kirik. A total of 134 texts collected from Kahramanmaras were cataloged using the indexing software“TurkSozDiz,”making them suitable for indexing. Subsequently, an alphabetical, grammatical index was created. A dictionary was then compiled by assigning meanings based on the context of the words obtained. The affixes in the indexed texts were also separated, and an additional Affix Index was created. The study concludes with various statistics on the words and affixes included in the work.
Benzer Tezler
- Kahramanmaraş-Afşin yöresi âşıklık geleneği
The tradition of minstrelsy in the Kahramanmaraş-Afşin region
MÜJDE TAŞCI
- Andırın (Kahraman Maraş)'dan derlenen ağıtlar (inceleme-metin)
Dirges compiled in Andirin (Kahraman Maraş) (examination-text)
MEHMET TEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Halk Bilimi (Folklor)Fırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ESMA ŞİMŞEK
- Andırın (Kahraman Maraş)'dan derlenen ağıtlar (inceleme-metin)
Dirges compiled in Andırın (Kahraman Maraş) (examination-text)
MEHMET TEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ESMA ŞİMŞEK
- Ekinözü (Kahramanmaraş) ağzı
Ekinozu (Kahramanmaras) dialect
MAİDE UYKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KİRİK
- Türkoğlu (Kahramanmaraş) Ağzı
Turkoglu (Kahramanmaras) dialect
BENGÜ ORÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KİRİK