Ekinözü (Kahramanmaraş) ağzı
Ekinozu (Kahramanmaras) dialect
- Tez No: 851120
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KİRİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türk Dili, Anadolu Ağızları, Ekinözü Ağzı, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Ağız Çalışmaları, Turkish Language, Anatolian Dialects, Ekinozu Dialect, Phonetics, Morphology, Dialect Studies
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 294
Özet
Günümüz Türkiye Türkçesinin önemli konularından biri de ağız çalışmalarıdır. İlk olarak 1867'li yıllarda yabancı Türkologlarla başlayan bu çalışmalar 1940'lı yıllarda yerli Türkologların sahaya girmesiyle hız kazanmış durumdadır. Bu yerli araştırmacılar döneminden günümüze birçok kayda değer araştırma yapılmıştır. Buna rağmen hâlâ araştırılmamış, incelenmemiş bölgelerin olduğu da bir gerçektir. Ekinözü, Kahramanmaraş'a ait bir ilçedir. Daha önce müstakil bir ağız çalışması yapılmamış olup Esra Kirik ve Mehmet Dursun Erdem tarafından hazırlanan Kahramanmaraş ve Yöresi Ağızları adlı eserde yöreyle ilgili 6 adet derleme metnine yer verilmiş; dil incelemesi kısmında kısmen örneklenmiştir. Ekinözü, Dulkadiroğlu Beyliği'ne başkentlik yapmış Elbistan'a bağlı bir köy olması nedeniyle araştırmaya ve incelemeye değerdir. Bu çalışmada 2008 yılında Esra Kirik tarafından dar saha yöntemiyle derlenen ses kayıtları kullanılmıştır. Derleme yapılan mahalleler etnik yapı dikkate alınarak seçilmiş; 16 mahalleden 26 ses kaydı alınmıştır. Kayıtlar alınırken bulunduğu bölgeden dışarı çıkmamış, televizyon ve radyo gibi teknolojik cihazlardan uzak kalmış, okuma-yazma bilmeyen, 40-95 yaş arası çoğunluğu kadın konuşurlar tercih edilmiştir. Elde edilen kayıtların çeviri yazı işaretleriyle transkripsiyonu yapılmıştır. Bu sayede ağız özelliklerinin yanı sıra yörenin kültürel özellikleri de kayda geçirilmiştir. Türkiye'de ağız araştırmaları ve bu araştırmalara ilgi duyan bilim insanlarının sayısı her geçen gün artmaktadır. Ancak ağız özelliklerini koruyan ve bu çalışmaların asıl kaynakları olan kişilerin sayıları azalmaktadır. Ekinözü (Kahramanmaraş) Ağzı isimli bu çalışmada amaç; tarihî, sosyolojik, kültürel ve ekonomik öneme sahip bilgi birikiminin kaydedilmesidir. Yine yörenin dil özelliklerini belirleyerek ağız atlaslarının hazırlanmasına kaynak oluşturmak, ağız sınıflandırma çalışmalarına katkıda bulunmak ve Türk dilinin zenginliğini ortaya çıkarmak da diğer amaçlardandır. Bu ağız çalışması beş bölümden oluşmaktadır.“Giriş”bölümünde çalışmanın amacı, yöntemi vb. gibi konulara değinilmiş ve ilçenin tarihî, coğrafi ve kültürel özellikleri üzerinde durulmuştur.“Ses Bilgisi”bölümünde ses kayıtlarından meydana gelen metinler ses birliktelikleri ve ses olayları bakımından incelenmiştir.“Şekil Bilgisi”bölümünde ise metinlere şekil açısından bakılmıştır.“Metinler”bölümünde ses kayıtlarının transkripsiyonu yapılarak derleme metinleri kayda geçirilmiştir. Son olarak“Sözlük”bölümünde derlenen metinlerden Türkçe Sözlük'te yer almayan yahut yer alıp da farklı anlamları ifade eden sözcükler seçilerek yörenin sözlüğü oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
One of the significant subjects in contemporary Turkish language studies is dialect research. Initiated by foreign Turkologists in the 1860s, these studies gained momentum with the involvement of domestic Turkologists in the 1940s. From that period to the present day, numerous noteworthy research efforts have been conducted by local scholars. Nevertheless, it is a fact that there are still unexplored and unstudied regions. Ekinozu is a district belonging to Kahramanmaras, Turkey. Previously, an independent dialect study had not been conducted. However, in the work titled Kahramanmaras and Its Region Dialects prepared by Esra Kirik and Mehmet Dursun Erdem, six compilation texts related to the region were included, and partially sampled in the language analysis section. Ekinozu is noteworthy for research and examination due to its status as a village under the Dulkadiroglu Principality and its connection to Elbistan. In this study, audio recordings compiled by Esra Kirik in 2008 using the narrow field method were utilized. The neighborhoods for compilation were selected considering the ethnic composition; 26 audio recordings were obtained from 16 neighborhoods. During the recordings, speakers who had not left their region, stayed away from technological devices such as television and radio, were illiterate, and were predominantly female aged between 40-95 were preferred. The transcriptions of the obtained recordings were made with translation symbols. Thus, not only the dialect features but also the cultural characteristics of the region were recorded. The number of scholars interested in dialect research in Turkey is increasing day by day. However, the number of individuals preserving dialect features and being the primary sources for these studies is decreasing. The aim of this study, titled Ekinozu (Kahramanmaras) Dialect, is to record the accumulation of historical, sociological, cultural, and economic significance. Other objectives include determining the language features of the region to contribute to the preparation of dialect atlases, contributing to dialect classification studies, and revealing the richness of the Turkish language. This dialect study consists of five parts. The“Introduction”section discusses the purpose, method, etc., and focuses on the historical, geographical, and cultural characteristics of the district. In the“Phonetics”section, texts composed of audio recordings are examined in terms of phonetic combinations and phonetic events. In the“Morphology”section, the texts are examined from a morphological perspective. In the“Texts”section, the transcriptions of the audio recordings are made, and compilation texts are recorded. Finally, in the“Dictionary”section, words that are not included in the Turkish Dictionary or have different meanings are selected from the compiled texts to create the region's dictionary.
Benzer Tezler
- Ekinözü (Kahramanmaraş) ilçesinin beşeri ve ekonomik coğrafyası
Human and economic geography of Ekinözü (Kahramanmaraş) district
SİNAN AKDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NADİRE KARADEMİR
- Kahramanmaraş Ekinözü içmece suları ile peloid çamurunun hidro-jeokimyasal ve çevresel izotoplar açısından incelenmesi
Investigation of kahramanmaraş Ekinözü drinking water ande peloid mud from hydrogeochemical and environmental isotopes
SELVER ŞEYMA ARSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF URAS
- Türkiye'de seçili granatların mineralojik, petrografik, spektroskopik, jeokimyasal ve gemolojik özelliklerinin belirlenmesi
The determination of mineralogic, petrographic, spectroscopic, geochemical and gemological properties of garnets selected from Turkey
UFUK ÖREN
Doktora
Türkçe
2023
Jeoloji MühendisliğiPamukkale ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAMER KORALAY
- Kahramanmaraş – Ekinözü ilçe merkezinde 2011 yılında gebeliği sonlanmış tüm kadınların gebelik öncesi ve gebelik sırasındaki risk faktörlerinin değerlendirilmesi
Assessment of risk factors of pre-pregnancy and during pregnancy of all pregnant women in 2011 at the district center of Ekinözü in Kahramanmaraş
EMEL GÜÇLÜ CİHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Halk SağlığıGaziantep ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİRGÜL ÖZÇIRPICI
- Gölbaşı (Adıyaman) zeminlerinin CPT sonuçları ile sıvılaşma analizlerinin incelenmesi
Investigation of liquefaction analysis of Gölbaşı (Adıyaman) soils with CPT results
HALİS SERKAN TEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İnşaat MühendisliğiGazi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYHAN FIRAT