Geri Dön

Hatay ili Hassa ilçesi yabani (Delice) zeytin (Olea europaea L. subps. oleaster) popülâsyonlarından seleksiyon yoluyla klonal anaç geliştirilmesi

Development of clonal rootstocks by selection from wild (Delice) olive (Olea europaea L. subps. oleaster) populations in Hassa district of Hatay province

PDF İndir

  1. Tez No: 894055
  2. Yazar: YAZGAN TUNÇ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. KADİR UĞURTAN YILMAZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ziraat, Agriculture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 226

Özet

Zeytin ağacı (Olea europaea L.) dünya çapında en eski yetiştirilen ve doğada yabani olarak geniş bir coğrafyada yayılmış ağaçlardan biri olup, Akdeniz Havzası'nın en değerli meyvelerinden biri olmakla birlikte önemli sosyal, ekonomik ve ekolojik yönleri bulunmaktadır. Akdeniz Bölgesi'nin önemli yerleşim yerlerinden birisi olan Hatay ili Hassa ilçesi, yoğun yabani zeytin (delice) popülâsyonlarına ev sahipliği yapmaktadır. Bu çalışmada, yabani popülâsyonlar içerisinde seleksiyon yoluyla ülkemiz açısından önemli bir eksikliğimiz olan yerli ve milli klonal anaç(lar) elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Hassa'daki delice popülâsyonları detaylı bir şekilde taranarak 133 genotip belirlenmiştir. Seçilen genotiplere ait çelikler 4000 ppm IBA uygulaması ile köklendirme ortamlarına dikilmiş, 90 gün süre sonunda %50 ve üzeri köklenme oranına sahip olanları tespit edilmiştir. Tespit edilen genotiplerde köklenme oranları (%), kök sayıları (adet), kök uzunlukları (cm) belirlenerek anaç adaylarına, ülkemiz açısından önemli bir ticari çeşit olan Domat çeşidiyle“T göz aşısı”yapılarak, aşı başarısına ilişkin çalışmalar yürütülmüştür. Tüm bu verilerin sonucunda ''Değiştirilmiş Tartılı Derecelendirme'' metodu kullanılarak yüksek puan alan anaç adayları tespit edilmiştir. Buna göre, en yüksek köklenme oranı '31.8.2.36' (%100) ve '31.8.16.11' (%100) numaralı genotiplerde belirlenmiştir. Ortalama kök sayısının 4.7 adet ('31.8.16.14') ile 19.4 adet ('Gemlik') arasında, ortalama kök uzunluğunun 2.3 cm ('31.8.2.38') ile 12.8 cm ('31.8.27.05') arasında değiştiği belirlenmiştir. Bütün kombinasyonlarda aşılamadan 12 ay sonra kaynaşmanın anatomik ve histolojik olarak incelenmesi neticesinde aşı elemanlarının kambiyum tabakasından bol miktarda kallus hücresinin meydana geldiği, kallus hücrelerinin aracılığıyla anaç ve kalem dokuları arasındaki bağlantının kurulduğu, vasküler bağlantının kurulması sebebi ile iletim demetlerinin oluşumunun başladığı belirlenmiştir. Ayrıca '31.8.2.01', '31.8.2.19', '31.8.2.34', '31.8.5.18', '31.8.7.02', '31.8.16.05', '31.8.16.12', '31.8.16.13', '31.8.16.14', '31.8.23.02', '31.8.27.05', '31.8.27.16' ve '31.8.27.17' numaralı anaç adaylarında kallus dokusunda nekrotik bölgelerin olmaması özellikle dikkat çekmiştir. Anaç adaylarında aşılamadan 18 ay sonra aşı birleşme bölgelerinde herhangi bir uyuşmazlık durumunun oluşmadığı saptanmıştır. Genotiplerin aşı tutma oranı %17.00 ('31.8.27.02') ile %94.33 ('31.8.16.14'), aşı kaynaşma durumu ise 84 puan ['Gemlik' (Kontrol) ve '31.8.2.39'] ile 100 puan '31.8.16.14', '31.8.2.01', '31.8.27.16', '31.8.27.17', 31.8.16.12', '31.8.7.02', '31.8.16.13', '31.8.23.02'), '31.8.5.18', '31.8.27.05', '31.8.2.34', '31.8.2.19' ve '31.8.16.05' arasında değişmiştir. Korelasyon matriksi analizine göre köklenme oranı ile ortalama kök sayısı, köklenme oranı ile aşı tutma oranı, ortalama kök sayısı ile aşı tutma oranı ve köklenme oranı ile aşı kaynaşma durumu arasında farklı önem seviyelerinde istatistiksel olarak önemli korelasyonlar tespit edilmiştir. Temel bileşen analizine göre beş bileşen, toplam varyansın %100'ünü açıklamaktadır. Sonuç olarak, elde ettiğimiz tüm bulgular neticesinde araştırmamızda kullanılan değiştirilmiş tartılı derecelendirmenin sonucunda anaç adaylarının aldıkları puan 386 ('31.8.2.24') ile 922 ('31.8.2.34') arasında değişmiştir. 'Gemlik' (Kontrol) anacı ise 426 puan ile 23'ncü sırada yer almıştır. Araştırılan kombinasyonların olası ileri aşı uyuşmazlığı riskine karşı ileri gözlem aşı parseli oluşturularak önümüzdeki yıllarda da anaç adaylarının gözlemlenmesi gerektiği düşünülmektedir.

Özet (Çeviri)

The olive tree (Olea europaea L.) is one of the oldest cultivated trees in the world and is widely spread in the wild across a broad geographical area. It is one of the most valuable fruits of the Mediterranean Basin, holding significant social, economic, and ecological importance. The Hassa district of Hatay province, a key settlement in the Mediterranean region, hosts dense populations of wild olive trees (known as ''delice''). This study aimed to develop local and national clonal rootstock(s), which are critically lacking in Türkiye, through selection from these wild populations. As part of this effort, a detailed survey was conducted in the wild olive populations in Hassa, identifying 133 genotypes. Cuttings from the selected genotypes were treated with 4000 ppm IBA (Indole-3-butyric acid) and planted in rooting media. After 90 days, those with a rooting rate of 50% or higher were identified. The rooting rates (%), root numbers (piece), and root lengths (cm) of the identified genotypes were determined, and these rootstock candidates were subjected to“T-budding”grafting with the Domat variety, a commercially important variety in Türkiye. The success of the grafts was evaluated. Based on all these data, the rootstock candidates with the highest scores were identified using the ''Modified Weighted Rating'' method. The highest rooting rates were found in genotypes '31.8.2.36' (100%) and '31.8.16.11' (100%). The average number of roots ranged from 4.7 ('31.8.16.14') to 19.4 ('Gemlik'), and the average root length varied between 2.3 cm ('31.8.2.38') and 12.8 cm ('31.8.27.05'). Anatomical and histological examinations of the graft union areas 12 months after grafting revealed that a significant amount of callus cells had formed from the cambium layer, facilitating the connection between the rootstock and scion tissues and initiating the formation of vascular bundles. Additionally, it was particularly noted that no necrotic regions were observed in the callus tissue of rootstock candidates '31.8.2.01', '31.8.2.19', '31.8.2.34', '31.8.5.18', '31.8.7.02', '31.8.16.05', '31.8.16.12', '31.8.16.13', '31.8.16.14', '31.8.23.02', '31.8.27.05', '31.8.27.16', and '31.8.27.17'. No graft incompatibility was detected in the graft union areas 18 months after grafting. The graft take rates of the genotypes ranged from 17.00% ('31.8.27.02') to 94.33% ('31.8.16.14'), and the graft union scores varied between 84 points ['Gemlik' (Control) and '31.8.2.39'] and 100 points ('31.8.16.14', '31.8.2.01', '31.8.27.16', '31.8.27.17', '31.8.16.12', '31.8.7.02', '31.8.16.13', '31.8.23.02', '31.8.5.18', '31.8.27.05', '31.8.2.34', '31.8.2.19', and '31.8.16.05'). Correlation matrix analysis revealed statistically significant correlations of varying importance between rooting rate and average number of roots, rooting rate and graft take rate, average number of roots and graft take rate, and rooting rate and graft union score. According to principal component analysis, five components explained 100% of the total variance. In conclusion, based on all our findings, the scores of the rootstock candidates according to the modified weighted rating used in our research ranged from 386 ('31.8.2.24') to 922 ('31.8.2.34'). The 'Gemlik' (Control) rootstock ranked 23rd with 426 point out of what. It is recommended that the rootstock candidates continue to be observed in the coming years by establishing a future graft compatibility observation plot to mitigate the potential risk of late graft incompatibility in the combinations studied.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    735806

    Hatay ili hassa ilçesi zeytin ağaçlarının yaprak ve toprak örnekleri ile beslenme durumunun belirlenmesi

    Determination of nutrition status of olive (Olea europaea. L.) orchards in hassa district of Hatay by means of leaf and soil samples

    MEHMET MURAT ÖZSAYAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    ZiraatHatay Mustafa Kemal Üniversitesi

    Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KERİM MESUT ÇİMRİN

  2. Tez No

    809259

    Ortaokul Türkçe derslerinde somut olmayan kültürel mirasın kazandırılmasına yönelik bir araştırma

    The effectiveness of texts in secondary school Turkish textbooks and the achievements related to these texts in cultural suggestions

    NURULLAH KARAOĞULLARI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimErciyes Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KUDRET ALTUN

  3. Tez No

    703046

    İlkokul dönemi çocuklarda bilgisayar oyun bağımlılığı ve zorba-kurban davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Examining the relationship between computer gaming dependency and bullying–victim behaviors in primary school children

    EREN GÖLGE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimKarabük Üniversitesi

    Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ARZU ÖZYÜREK

  4. Tez No

    109279

    Hassa ağzı incelemesi (inceleme-metinler-sözlük)

    The Dialect of Hassa

    AHMET HAŞİMİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    DilbilimYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. EKREM ARIKOĞLU

  5. Tez No

    522699

    Türkiye'nin güneş ekserjisi potansiyel atlasının (GExPATR) oluşturulması

    Creation of Turkey's solar exergy potantial atlas (SExPATR)

    LEVENT EZELSOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    BiyomühendislikHatay Mustafa Kemal Üniversitesi

    Biyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER EREN

Geri Dön