Türkiye'de bölgelere göre elektrik tüketiminin iktisadi analizi: Bölgesel kalkınma ve enerji verimliliği perspektifinden bir değerlendirme
Economic analysis of electricity consumption by regions in Turkey: An evaluation from the perspective of regional development and energy efficiency
- Tez No: 896186
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAYRİ ABAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Enerji, Economics, Energy
- Anahtar Kelimeler: Elektrik tüketimi, bölgesel kalkınma, enerji verimliliği, mekânsal ekonometri, panel stokastik frontier analiz, Electricity consumption, regional development, energy efficiency, spatial econometry, panel stochastic frontier analysis
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
Elektrik tüketimi iktisadi faaliyetlerin ve ekonomik anlamda ilerlemenin önemli bir faktörüdür. Bunun yanı sıra elektrik tüketimi, bölgesel kalkınma ve enerji verimliliği gibi iktisadi kavramların ortak konusudur. Bu çalışmada elektrik tüketimi, mekânsal modeller kullanılarak bölgesel kalkınma perspektifinden; stokastik frontier (sınır) analiz kullanılarak enerji verimliliği perspektifinden ele alınmaktadır. Mekânsal modellerde Türkiye'nin 81 ilini ve 2013 - 2021 dönemini kapsayan veriler kullanılmaktadır. Bu modelde KBGSYH bağımlı değişken iken kişi başına resmi dairelerde elektrik tüketimi, kişi başına sanayide elektrik tüketimi, kişi başına tarımsal sulamada elektrik tüketimi, kişi başına düşen ihracat ve kişi başına düşen ithalat değerleri bağımsız değişkenlerdir. Mekânsal modele göre; Kişi başına resmi dairelerdeki elektrik tüketimi ile kişi başına tarımsal sulamadaki elektrik tüketiminin kişi başı GSYH'yi negatif yönlü etkilediği; kişi başına düşen sanayide elektrik tüketiminin ise pozitif yönlü etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca, Moran's I istatistikleri ile değişkenler bazında, özellikle YY ve DD bölgelerine düşen, illler bakımından kümelenmelerin olduğu ortaya çıkmıştır. Stokastik frontier (sınır) analizinde Türkiye'nin 81 ili ve 2007 - 2021 dönemini kapsayan veriler kullanılmıştır. Modelde KBGSYH (çıktı) bağımlı değişken iken kişi başına düşen sektörel elektrik tüketimlerinin (girdi) bağımsız değişken olarak yer almıştır. İllerin sektörel elektrik tüketimlerinin teknik etkinlik skorları mühim sonuçlara ulaşılmasını sağlamıştır. Teknik etkinlik skoru yüksek olan iller çoğunlukla batı bölgesinde kümelenmektedir. Teknik etkinlik skoru görece düşük olan iller ise çoğunlukla doğu bölgesinde kümelenmektedir. Bulgular değerlendirildiğinde Türkiye'de aynı kalkınma ajansına bağlı olan illerin çoğunlukla benzer enerji verimlilik özellikleri gösterdiği söylenebilir.
Özet (Çeviri)
Electricity consumption is an important factor of economic activity and economic progress. In addition, electricity consumption is the common subject of economic concepts such as regional development and energy efficiency. This study analyses electricity consumption from a regional development perspective using spatial models and from an energy efficiency perspective using stochastic frontier analysis. In the spatial models, data covering 81 provinces of Türkiye and the period 2013-2021 are used. In this model, while GDP per capita is the dependent variable, electricity consumption in government offices per capita, electricity consumption in industry per capita, electricity consumption in agricultural irrigation per capita, exports per capita and imports per capita are independent variables. According to the spatial model, electricity consumption in government offices per capita and electricity consumption in agricultural irrigation per capita have a negative effect on GDP per capita, while electricity consumption in industry per capita has a positive effect on GDP per capita. Moreover, Moran's I statistics reveal that there are clusters on the basis of variables, especially in terms of provinces belonging to high-high and low-low regions. In the stochastic frontier analysis, data covering 81 provinces of Türkiye and the period 2007-2021 are used. In the model, GDP per capita (output) is the dependent variable while sectoral electricity consumptions per capita (inputs) are the independent variables. The technical efficiency scores of the provinces' sectoral electricity consumption have provided important results. Provinces with high technical efficiency scores are mostly clustered in the western region. Provinces with relatively low technical efficiency scores are mostly clustered in the eastern region. When the findings are evaluated, it can be said that the provinces affiliated to the same development agency in Türkiye mostly show similar energy efficiency characteristics.
Benzer Tezler
- Mekânsal panel VAR analizi: Türkiye elektrik enerjisi üzerine bir uygulama
Spatial panel VAR analysis: an application on Turkey's electricity energy
HAVVA GÜLTEKİN
- Türkiye derece gün bölgelerinde mevcut çok katlı konut binalarının dış kabuğunda yapılacak enerji etkin yenileme stratejileri
Energy-efficient refurbishment building envelope strategies of existing multi-storey residential buildings for degree day regions of Turkey
GÜLÇİN SÜT
- Akıllı şebekelerde şebekeye bağlı ve şebekeden bağımsız hibrit yenilenebilir enerji sistemlerinin tekno-ekonomik karşılaştırmalı analizi ile akıllı ev uygulamaları
Techno-economic comparative analysis of grid-connected and islanded hybrid renewable energy systems and smart home applications in smart grids
ONUR AYAN
Doktora
Türkçe
2023
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELGİN EMRE TÜRKAY
- Akıllı şebekeler kapsamında meskenlerde talep tarafı yönetimi ve enerji verimliliği
Demand side management and energy efficiency in residential area within smart grids
ONUR AYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELGİN TÜRKAY
- Investigating the effect of thermal bridges through balconies in respect of overall building energy performance
Balkonlarda oluşan ısı köprülerinin bina enerji performansına olan etkilerinin incelenmesi
ZAFER YÜCE
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE SÖZER