Gamma ışını uygulaması ile elde edilen ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) ileri mutant hatlarının tane verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
Determination of grain yield and quality traits of bread wheat (Triticum aestivum L.) advanced mutant lines derived from gamma irradiation
- Tez No: 896778
- Danışmanlar: PROF. DR. OĞUZ BİLGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Ekmeklik buğday, Mutant hat, Tane verimi, Kalite özellikleri, Solvent tutma kapasitesi testi, Gluten performans indeksi, Bread Wheat, Mutant line, Grain yield, Quality characteristics, Solvent retention capacity tests, Gluten performance index
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 77
Özet
Araştırma, gamma ışını ile geliştirilen 15 mutant ileri hattı, 5 anaç, 3 standart çeşit olmak üzere toplam 23 ekmeklik buğday genotipinin tarımsal özellikleri incelemek amacıyla tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak 2021-2022 yetiştirme yılında Edirne ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Araştırmada ekmeklik buğday genotiplerinin kalite özelliklerinde tane verimi 627,5-886,5 kg da-1, bin tane ağırlığı 32,4-44,0 g, hektolitre ağırlığı 73,3-82,2 kg hl-1, tane sertliği %64,4-90,1, alveograf enerji değeri 319-486 10-4 x j, yaş gluten oranı %30,1-38,3, Zeleny sedimentasyon değeri 45-73 ml, protein oranı %12,97-16,40, Kalite Indeksi (Zeleny sedimentasyon değeri/Protein oranı) 2,75-4,43, laktik asit STK %104,19 – 141,23, sakkaroz STK %86,39 – 98,48, sodyum karbonat STK %72,80 – 85,63 ve gluten performans indeksi %0,58 – 0,85 arasında değişmiştir. Mutant hatlar anaç ve standart çeşitlere oranla bin tane ağırlığı için %2,56, tane sertliği için %2,16, alveograf enerji değeri için %1,52, yaş gluten oranı için %1,77, Zeleny sedimentasyon değeri için %1,75, kalite indeksi için %0,05, laktik asit STK için %4,70, sakkaroz STK için %1,79, gluten performans indeksi için %5,48 ve tane verimi için %1,53 daha yüksek ortalamalara sahip iken, hektolitre ağırlığı için %0,9 ve sodyum karbonat STK için %0,24 daha düşük ortalamalar vermişlerdir. İncelenen özelliklerin genel değerlendirme sonucunda, Flamura 85 400/1, NKÜ Lider 100/19, NKÜ Lider 200/6, NKÜ Ergene 200/126, NKÜ Lider 200/13, NKÜ Lider 400/4, NKÜ Lider 200/8 ekmeklik buğday mutant hatlarının anaç ve standart çeşitlere oranla daha yüksek tane verimi ve kalite performanslarına sahip olmuşlardır. Bu ileri ekmeklik buğday mutant hatların başta Trakya bölgesi ve ülkemizin diğer ekmeklik buğday üretim bölgeleri için uygun çeşit adayları olarak verim denemelerine alınabileceği ve gelecekteki buğday ıslah çalışmalarında gen kaynağı olarak da kullanılabilecekleri kanısına varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The research was carried out to examine the agricultural characteristics of 23 bread wheat genotypes, including 15 mutant advanced lines developed by selection from M4 populations created by gamma ray, 5 parents and 3 standard varieties, according to the randomized block trial design with 3 replications during the 2021-2022 growing year under Edirne ecological conditions. In the study, the means of bread wheat genotypes ranged between 627.5 and 886.5 kg da-1 for grain yield, between 32.4 and 44.0 g for thousand grain weight, between 73.3 and 82.2 kg hl-1 for test weight, between 64.4 and 90.1% for grain hardness, between 319 and 486 10-4 x J for alveograph energy value, between 30.5 and 38.3% for wet gluten ratio, between 45 and 73 ml for Zeleny sedimentation value, between 2.75 and 4.43 for Quality Index (Zeleny sedimentation value/Protein rate), between 12.97 and 16.40% for protein ratio, between 104.19 and 141.23% for lactic acid SRC, between 86.39 and 98.48% for sucrose SRC, between 72.80 and 85.54% for sodium carbonate SRC and between 0.58 and 0.85 for Gluten performance index respectively. Compared to the parents and standard varieties, the mutant lines have higher values for thousand grain weight of 2.56%, for grain hardness of 2.16%, for alveograph energy value of 1.52%, for wet gluten content of 1.77%, for Zeleny sedimentation value of 1.75%, for quality index of 0.05%, for lactic acid SRC of 4.70%, for sucrose SRC of 1.79%, for gluten performance index of 5.48% and for grain yield of 1.53%, they gave lower averages for test weight of 0.9% and for sodium carbonate SRC of 0.24%. As a result of the general evaluation of the examined traits, Flamura 85 400/1, NKÜ Lider 100/19, NKÜ Lider 200/6, NKÜ Ergene 200/126, NKÜ Lider 200/13, NKÜ Lider 400/4, NKÜ Lider 200/8 bread wheat mutant lines had higher grain yield and quality compared to the rootstock and standard varieties. It has been concluded that these advanced bread wheat mutant lines can be used in yield trials as suitable variety candidates for the Thrace region and other bread wheat production regions of our country and can also be used as germplasm in future wheat breeding studies.
Benzer Tezler
- Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) M1 hatlarında anter kültürü yöntemi ile doubled-haploid genotiplerin elde edilme olanakları
Obtaining possibilities of doubled-haploid genotypes using anther culture method in M1 lines of bread wheat (Triticum aestivum L.)
SONER YİĞİT SARIER
Doktora
Türkçe
2016
BiyoteknolojiNamık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ BİLGİN
- Gama ışını uygulanarak elde edilmiş olan Robinson, Nova ve Klemantin mandarin tipleri ile Henderson altıntop tiplerinde meyve verimi, meyve kalitesi ve morfolojik özellikerin belirlenmesi
The determination of the fruit yield, fruit quality and morphological characteristics of Robinson, Nova, Clemantine mandarin types and Henderson grapefruit types obtained by applying gamma ray
DEMET CANDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
ZiraatÇukurova ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGUT YEŞİLOĞLU
- Detoxification of aflatoxin B1 in peanut meal by heating and gamma irradiation
Yerfıstığı yemlerinde kavurma ve gama ışınlama ile aflatoksin B1'in detoksifikasyonu
ŞÜKRAN GİZEM ÇOBAN
Doktora
İngilizce
2015
Gıda MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHSİN FARUK BOZOĞLU
DOÇ. DR. İLKAY ŞENSOY
- Nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerine uygulanan gamma ışını dozlarının m1 ve m2 generasyonlarında bazı bitki özelliklerine etkileri
The effects of doses of gamma rays on characters of chickpea (Cicer arietinum L.) varietes in m1 and m2 generation
EVREN ATMACA
Doktora
Türkçe
2014
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMALETTİN YAŞAR ÇİFTCİ