Bir kaya tırmanış bölgesinin fiziksel taşıma kapasitesinin belirlenmesi: Geyikbayırı örneği
Determining the physical carrying capacity of a rock climbing area: the case of Geyikbayiri
- Tez No: 896930
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜNEY ÇETİNKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Spor, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rekreasyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Bu tez çalışmasının temel amacı, kaya yüzeylerinde tırmanış kaynaklı meydana gelen aşınma seviyelerinin ölçülmesidir. Çalışma alanı olarak Türkiye'nin en önemli kaya tırmanış bölgesi olan Antalya/Geyikbayırı belirlenmiştir. Bu kapsamda, bölgedeki kaya yapısını temsil eden kaya örnekleri alınmış ve kaya tırmanışını simule etmek amaçlı tasarlanan makine aracılığı ile laboratuvar ortamında deneysel işlem gerçekleştirilmiştir. Bu deneysel işlem sonunda kaya yüzeylerindeki aşınmayı ölçmek için yeni teknolojik görüntüleme yöntemlerinden biri olan Structure From Motion (SfM) fotogrametrik görüntüleme metodu kullanılmıştır. Laboratuvar ortamında elde edilen dijital görüntü verilerinin, fotogrametrik görüntü analizlerini gerçekleştirmek ve 3 B mekansal veri üretmek için bağımsız bir yazılım ürünü olan“Agisoft Metashape Professional”programı kullanılmıştır. Dijital görüntü verilerinden elde edilen analiz sonuçları sayesinde, tırmanışçı ve kaya arasındaki fiziksel temas nedeniyle meydana gelen, kaya yüzeyindeki bozulmaların başlangıcı ve devam eden kullanımlarda yüzeydeki bozulma/aşınmanın evreleri hassas ölçümler sayesinde belirlenmiştir. Çalışmanın bulguları kaya yüzeyinde meydana gelen aşınma düzeylerinin, bası aralıklarına bağlı olarak değişiklik gösterdiğini ortaya koymuştur. Başlangıçta daha pürüzlü ve dalgalı olan kaya yüzeyi, bası sayısının artmasıyla birlikte pürüzlülüğünde azalmalar bulunmuştur. Özellikle 10.000 ile 30.000 bası aralıklarında yüzey pürüzlülüğü dalgalanmalarının yüksek olduğu, bu süreçte kaya yüzeyinde belirgin bozulmaların meydana geldiği gözlemlenmiştir. 68.000 basıya ulaşıldığında, aşınmanın büyük ölçüde durduğu ve yüzey pürüzlülüğünün azaldığı tespit edilmiştir. 68.000 bası sonucunda elde edilen Z_2 değeri 0,090037 olarak hesaplanmıştır. Bu değere dayanarak 1 mm aralıklı hesaplanan JRC değeri ise 3,47 olarak bulunmuştur. Daha hassas ölçüm yapmaya olanak veren 0,25 mm aralıklı ölçüme göre hesaplanan JRC değeri ise 0,68'dir. JRC profilleri ile karşılaştırıldığında, bulunan bu değerler, yüzeyin oldukça pürüzsüz hale geldiğini ve tırmanış kaynaklı aşınmanın önemli ölçüde azaldığını ifade etmektedir. Bu çalışmadan elde edilen ölçümler, bir kaya yüzeyinin tırmanışa bağlı olarak fiziksel taşıma kapasitesinin belirlenmesine ve bölgenin sürdürülebilirliğine katkı sağlayacaktır. Bu çalışma sayesinde Geyikbayırı tırmanış bölgesinin kaynak değerleri ve rekreasyon değerlerinin korunmasına katkı sağlanarak bu kaynaklar üzerinde kabul edilemez zararlara yol açılmasını engellemek için önlemler alınabilecektir.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this thesis is to measure the levels of abrasion caused by climbing on rock surfaces. The study area was determined to be Antalya/Geyikbayırı, the most significant rock climbing region in Turkey. Within this scope, rock samples representing the geological structure of the region were collected, and experimental procedures were conducted in a laboratory environment using a machine designed to simulate rock climbing. At the end of these experimental procedures, the Structure From Motion (SfM) photogrammetric imaging method, one of the new technological imaging techniques, was used to measure the abrasion on the rock surfaces. The digital image data obtained in the laboratory environment were analyzed using the independent software“Agisoft Metashape Professional”to perform photogrammetric image analysis and generate 3D spatial data. The analysis results obtained from the digital image data allowed for the precise determination of the initiation of deteriorations on the rock surface due to physical contact between the climber and the rock, and the stages of deterioration/abrasion during continued use. The findings of the study revealed that the levels of abrasion on the rock surface varied depending on the intervals of footfalls. Initially more rugged and undulating, the rock surface showed reductions in roughness as the number of footfalls increased. It was observed that the surface roughness fluctuations were high, particularly in the intervals of 10.000 to 30.000 footfalls, and significant deteriorations occurred on the rock surface during this period. At 68.000 footfalls, it was found that the abrasion had largely ceased and the surface roughness had decreased. The Z_2 value obtained at 68.000 footfalls was calculated as 0,090037. Based on this value, the Joint Roughness Coefficient (JRC) calculated at 1 mm intervals was found to be 3,47. According to the more precise measurement at 0,25 mm intervals, the JRC value was found to be 0,68. When compared with JRC profiles, these values indicate that the surface has become quite smooth and the climbing-induced abrasion has significantly decreased. The measurements obtained from this study will contribute to determining the physical carrying capacity of a rock surface related to climbing and the sustainability of the region. This study will help preserve the resource and recreational values of the Geyikbayırı climbing area, and measures can be taken to prevent unacceptable damage to these resources.
Benzer Tezler
- Bir kaya tırmanışı bölgesinde kalabalık standartlarının belirlenmesi
Determination of crowding norms of a rock climbing area
ABDULLAH GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SporAkdeniz ÜniversitesiRekreasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜNEY ÇETİNKAYA
- Kırsal bölgelerin rekreasyonel spor turizmi ile kalkındırılmasına yönelik bir model önerisi
A model recommendation related to recreational sports tourism and development of rural areas
KAĞAN KURNAZ
Doktora
Türkçe
2024
SporAlanya Alaaddin Keykubat ÜniversitesiRekreasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMDİ ALPER GÜNGÖRMÜŞ
- Türkiye'deki tabiat parklarının açık hava sportif rekreasyon aktiviteleri açısından mevcut potansiyellerinin belirlenmesi (Kocaeli Balllıkayalar vadisi tabiat parki örneği)
To finf the natural parks available potentials according to outdoor sportive recreation activities (Ballıkayalar valley natural park example)
MUSTAFA ARSLAN BAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
CoğrafyaSakarya ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. FEHMİ ÇALIK
- Tırmanıcılarda 4 haftalık sistem antrenmanının bazı kuvvet parametreleri üzerine etkisi
Effect of 4 weeks system training on various strength parameters in rock climbers
GAMZE CIRIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
SporEge ÜniversitesiSpor Sağlık Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAADET RANA VAROL
- Dağcılık eğitiminin problem çözme becerisi üzerine etkisinin incelenmesi
Examining the effect of mountaineering education on problem solving skills
GÜÇLÜ ÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
SporAbant İzzet Baysal ÜniversitesiSpor Yöneticiliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MÜBERRA ÇELEBİ