Enerji ithalatı bağımlılığı ile cari açık ve dış borç ilişkisi: Türkiye örneği
The relationship between energy import dependency, current account deficit and foreign debt: The case of Türkiye
- Tez No: 898643
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA KEMAL DEĞER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Cari Açık, Dış Borç, Enerji İthalatı, Eş bütünleşme Analizi, Nedensellik Analizi, Current Account Deficit, Foreign Debt, Energy Imports, Co-integration Analysis, Causality Analysis
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İkt. Gelişme ve Uluslararası İkt. Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Bu çalışma, enerji ithalatı, cari açık ve dış borç arasındaki karmaşık ilişkiyi Türkiye örneği ile detaylı bir şekilde incelemektedir. Küresel ekonomik sistemde enerji, sürdürülebilir kalkınma ve ekonomik gelişme için kritik bir girdi olarak benimsenmektedir. Ancak, enerji kaynakları açısından dışa bağımlı ülkeler, enerji ihtiyacını karşılamak için yüksek miktarda enerji ithalatı yapmak zorunda kalmakta, bu da cari açık üzerinde önemli bir baskı oluşturmaktadır. Cari açık, bir ülkenin ithalatının ihracatını aştığı durumlarda ortaya çıkar ve bu durum, döviz rezervlerinde azalmaya ve ülkenin dış finansmana olan ihtiyacının artmasına yol açar. Bu bağlamda, enerji ithalatı cari açığın temel bileşenlerinden biri haline gelmektedir. Bu çalışmada, enerji ithalatı, cari açık ve dış borç arasındaki dinamik ilişkiler hem teorik hem de ampirik çalışmalarla ele alınmıştır. Literatürde, enerji ithalatının cari açığa ve dolayısıyla dış borçlanma ihtiyacına katkıda bulunduğuna dair güçlü kanıtlar bulunmaktadır. Öte yandan, bazı çalışmalar, enerji fiyatlarındaki dalgalanmaların ve enerji ithalatının makroekonomik dengeler üzerindeki etkilerini de tartışmaktadır. Özellikle enerji ithalatının yüksek olduğu dönemlerde, cari açığın genişlediği ve bunun dış borç stokunu artırdığı gözlemlenmiştir. Bu durum, uzun vadede ülkenin borç sürdürülebilirliği üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu çalışmada ise Türkiye nezdinde enerji ithalatı, cari açık ve dış borç ilişkisi, 2013-2021 yılları arasını kapsayan dönem için çeyreklik veriler ile analiz edilmiştir. Bu analizde 2013 1. Çeyreklik – 2021 4. Çeyreklik dönemine ait cari açık/GSYİH, dış borç/GSYİH ve enerji ithalatı/Toplam İthalat değişkenlerine önce ADF ve PP durağanlık testleri ile birim kök analizi uygulanmış, daha sonra ise sırasıyla ARDL sınır testi ile eş-bütünleşme analizi, Toda-Yamamoto nedensellik analizi, etki-tepki analizi ve varyans ayrıştırma testi uygulanmıştır. Tüm bu testlerin sonucunda enerji ithalatı, cari açık ve dış borç arasında eş-bütünleşmenin olduğu ve değişkenler arasında nedensellik ilişkisinin varlığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
This article examines in detail the complex relationship between energy imports, current account deficit and external debt with the example of Turkey. Energy is considered a critical input for sustainable development and economic growth in the global economic system. However, countries dependent on foreign sources for energy resources are forced to import large amounts of energy to meet their energy needs, which puts significant pressure on the current account deficit. A current account deficit occurs when a country's imports exceed its exports, leading to a decrease in foreign exchange reserves and an increase in the country's need for external financing. In this context, energy imports become one of the main components of the current account deficit. In this study, the dynamic relationships between energy imports, current account deficit and external debt are addressed with both theoretical and empirical studies. There is strong evidence in the literature that energy imports contribute to the current account deficit and therefore to the need for external borrowing. On the other hand, some studies also discuss the effects of fluctuations in energy prices and energy imports on macroeconomic balances. It has been observed that the current account deficit widens and this increases the external debt stock, especially during periods when energy imports are high. This situation may have negative effects on the country's debt sustainability in the long term. In this article, the relationship between energy imports, current account deficit and external debt in Turkey is analyzed with quarterly data for the period between 2013-2021. In this analysis, ADF and PP stationarity tests and unit root analysis were first applied to the current account deficit/GDP, external debt/GDP and energy import/Total Import variables for the period of 2013 1st Quarter - 2021 4th Quarter, and then ARDL bounds test and cointegration analysis, Toda-Yamamoto causality analysis, impulse-response analysis and variance decomposition test were applied respectively. As a result of all these tests, it was determined that there was cointegration between energy imports, current account deficit and external debt and that there was a causal relationship between the variables.
Benzer Tezler
- 2008 küresel krizi sonrası işsizlik ve cari açık; Türkiye yapısal analizi
2008 global crisis and unemployment deficit, Turkey structural analysis
RAMAZAN ÇINAR
- Enerji ekonomisi perspektifinden Türkiye'de cari açığın sürdürülebilirliği üzerine ekonometrik bir analiz
An econometric analysis on sustainability of deficiency in Turkey from the of energy economy
SÜMEYYE AK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonometriAydın Adnan Menderes Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET METİN DAM
- Türkiye'de enerji ithalatı ve bağımlılığının cari açık üzerine etkileri
The effects of energy import and dependency on current deficit in Turkey
AYLİN AKI
- Enerji kaynaklı cari açık: Güneş enerjisi yatırım modeli ile çözümü (2017-2030)
Current deficit originated from energy: Solution with solar energy investment model (2017-2030)
TURGUT YOKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
EkonometriKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALAGÖZ
- Enerji ithalat bağımlılığı ve cari açık arasındaki nedensellik ilişkisi 1977:01-2018:12 Türkiye uygulaması
The relationship between energy import and current account deficit: 1977:01-2018:12 the case of Turkey the causality test
MERVE GÜLBAHAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ekonomiİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SUNA ŞAHİN