1960 sonrası sanatta esin kaynağı olan kent gezgini kavramının kent deneyimi bağlamında incelenmesi
Analysis of the concept of the urban wanderer as a source of inspiration in post-1960 art in the context of urban experience
- Tez No: 899065
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA ÜLKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Temel Sanat ve Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
İnsanlık, dört milyon yıl önce ayağa kalkmış bunu hayatta kalabilmenin avantajı haline getirmiştir. Ayağa kalkınca iki eli boşa çıkmış, kendini el becerisi ve ustalık gerektiren üretim sahasının içinde bulmuştur. Sanat edimi de bu dönemde ortaya çıkmış, tarih boyunca uygulayıcıları, malzeme çeşitlilikleri, terminolojisi ve anlatım biçimleri ile özel bir alan haline gelmiştir. Tezin ilk kısmında kent gezgininin yaşam alanı olan kentlerin tarihçesi ele alınmış ve literatür taraması sırasında kent için seçilen ölçek metropol olarak belirlenmiştir. Araştırmanın odaklandığı zaman aralığı ise tüm dünyada ve Türkiye'de disiplinlerarası üretim ile kavramsal sanat anlayışının hakim olduğu 1960 sonrası dönemdir. Dadaizm ile başlayan sanatta yürüme edimi, mekânın sorgulanması ile biçim bulmuş, hemen ardından Sürrealizme karşıt bir anlayış olarak görülen Lettrist Enternasyonel'e göre ise yürümek bir sanat edimi değil, esin biçimidir. Yürümenin sanat pratiklerinden biri haline gelmesi derivé(sürüklenme) tanımının açıklanması ile ilan edilmiştir. Bu kapsamda, çalışmada örnek olarak ele alınan sanatçıların, büyük kentlerde (metroplollerde) yaşayan, atölye dışında yürüme eyleminden esinlenen ve yürüme-düşünme etkileşiminden türeyen kavramlarla eserler üreten sanatçılar olmasına dikkat edilmiştir. Kendisi de bir kent gezgini özne olan bu çalışmanın yazarı, yürüyüşleri sırasında bütüncül bir karakter olan flanör - flanöz modelini örnek almıştır ve bu model ile kentin karmaşasının içinde, gündelik hayat verilerini ve kent deneyimlerini izlemiştir. Kent yaşamının insana hissettirdiklerini, duygusal, psikolojik ve davranışsal tepkilerini inceleyen bir kavram olan psikocoğrafya kavramı da tezin ana kavramlarındandır. Kavram, modern kent yaşamını sürdüren insanların kaotik hareketlilik ile birlikte, kimi zaman hiç farkında olmadıkları tekrarların, zıtlıkların, kayboluşların, kentsel heterotopyaların, hızın, yavaşlamanın sanat üretim pratiklerindeki karşılığı olarak ses, renk, hareket ve biçim olarak karşımıza çıkmaktadır. Adımların rotasız olması, bilinmedik yerlere sürüklenmesi anlamına gelen derivé yöntemi de yürüyen sanatçının eser üretiminde kullanılmıştır. Sanatçı bulunduğu muhalif duruşu ifade ederek ve kimi zaman izleyiciye göründüğü yeri-sahayı işaret ederek kendisini karşı-nın flanözü olarak adlandırmıştır.
Özet (Çeviri)
Humanity stood upright approximately four million years ago, turning this posture into an advantage for survival. Standing up freed the hands, leading humans to find themselves in a field requiring manual skill and craftsmanship. Art emerged during this period, evolving throughout history into a specialized field with its practitioners, diverse materials, terminology, and modes of expression. The first part of this thesis examines the history of cities, the living spaces of urban wanderers, with a focus on metropolises as the chosen scale during the literature review. The study concentrates on the period after 1960, a time marked by interdisciplinary production and the dominance of conceptual art worldwide and in Turkey. The act of walking in art, which began with Dadaism, took shape as a means of questioning space. For the Lettrist International, which emerged as a reaction to Surrealism, walking was not an artistic act but a source of inspiration. The incorporation of walking as an art practice was formalized with the explanation of the term dérive (drifting). Accordingly, the artists examined in this study are those who live in major cities (metropolises), draw inspiration from walking outside the studio, and produce works based on concepts derived from the interaction between walking and thinking. As a subject who is also an urban wanderer, the author of this study follows the holistic model of the flâneur and flâneuse during their walks, observing the data of everyday life and urban experiences amidst the chaos of the city. Another key concept of the thesis is psychogeography, which examines the emotional, psychological, and behavioral responses evoked by urban life. This concept manifests in art practices as sound, color, movement, and form, representing chaotic urban movement as well as unnoticed repetitions, contrasts, disappearances, urban heterotopias, speed, and slowness. The method of dérive, which involves aimless wandering and drifting into unfamiliar places, is employed in the artist's process of creating works. By expressing their oppositional stance and sometimes pointing to the places they encounter, the artist positions themselves as a flâneuse of the counter.
Benzer Tezler
- İnsan doğa ilişkisi bağlamında 1960 sonrası sanatta doğaya yönelimler
Orientation towards nature in art after 1960 within the context of human nature relations
GİZEM TÜRKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Güzel SanatlarAnadolu ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. SELÇUK YILMAZ
- İnsanın insanlaşma sürecinde sanat oluşumlarına yeniden bakış
A Look at the art styles through the humanisation process
AYLA GÖKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. MÜRTEZA FİDAN
- 1960 sonrası heykel sanatı ve yeni gerçekçilik
Sculpture art after 1960 and the new realism
NAİM SÜLEYMAN OMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKÇEN ERGÜR
- 1960 sonrası sanatta cinsiyet kavramı üzerinden mekân algısı
Space perception through the concept of gender in post-1960 art
SEVDA GÖK
- Çağdaş heykelde soyutlama kavramı kapsamında form tekrarı
Repetition of form within the concept of abstraction in contemporary sculpture
ECEM İLERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKCEN ERGÜR