Dynamics of mind perception in human-robot interaction: investigating determinants related to the perceiver and the perceived using real-time implicit and explicit measurements
İnsan-robot etkileşiminde zihin algısının dinamikleri: algılayan ve algılananla ilgili belirleyicilerin gerçek zamanlı örtük ve açık ölçümler kullanılarak incelenmesi
- Tez No: 900365
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT PERİT ÇAKIR, DOÇ. DR. BURCU AYŞEN ÜRGEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Psikoloji, Science and Technology, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Enformatik Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilişsel Bilimler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
İnsanlar uzun zamandır diğer zihinler hakkında merak duymuştur; bu, modern bilişsel bilimde kilit tartışmaları şekillendiren, antik felsefeye dayanan bir meraktır. Yapay zekâlar daha yaygın hâle geldikçe, zihinsel durumları atfetme eğilimlerinin -zihin algısının- insan dışı varlıkları da kapsıyor oluşu, insan-robot etkileşimi alanında önem kazanmıştır. Bu tez, bu bağlamda, zihin algısının dinamiklerini hem algılayan hem de algılanan varlıkla ilgili belirleyicilere odaklanarak incelemektedir. Dört kuşaktan 160 katılımcıyı içeren çok aşamalı deneylerde, aktör türünün (insan/robot), eylem türünün (iletişimsel/iletişimsel olmayan), bireysel özelliklerin ve kuşaksal farklılıkların zihinsel kapasite atıflarını nasıl etkilediğini inceledik. Zihin algısını iki ana boyutta: Yapabilme ve Hissedebilme kapasitelerine dair değerlendirmeler üzerinden ölçtük. Yöntemimizde, ekolojik geçerliliği artırırken deneysel kontrolü koruyarak, gerçek zamanlı, doğal laboratuvar ortamında canlı aktörlerle örtük ve açık görevlere yer verdik. Alandaki güncel tartışmaları dikkate alarak hem davranışsal ölçümler hem de öz bildirim cevapları topladık. Bulgularımız, insana tutarlı bir şekilde robottan daha yüksek zihinsel kapasiteler atfedildiğini ortaya koyarken, eylem türü etkilerinin çeşitli ve bağlama bağlı olduklarını gösterdi. Genç katılımcıların robota zihinsel durumlar atfetmeye daha yatkın, bireysel özelliklerin etkilerinin ise zayıf olduğunu gözlemledik. Açık ölçümler, insana daha yüksek zihin atfı göstermede örtük ölçümlerle uyumlu çıktı; ancak, örtük ölçümler, özellikle eylem türü ve yapabilme değerlendirmeleri için daha ayrıntılı etkileri ortaya çıkardı. Tepki süreleri ve fare izleme yolları, açık değerlendirmelerde görünmeyen nüansları yakalamamıza yardımcı oldu. Bu tez, hem algılayan hem de algılanan ile ilgili faktörleri dikkate almanın ve belirleyiciler arasındaki katmanlı etkileşimleri açığa çıkarmak için örtük ve açık değerlendirme yöntemlerini kullanmanın önemini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Humans have long been curious about other minds; a fascination rooted in ancient philosophy that shapes key debates in modern cognitive science. As artificial intelligences become more widespread, the human tendency to attribute mental states—known as mind perception—to non-human entities has found new relevance in human-robot interaction. This thesis explores the dynamics of mind perception in this context, focusing on determinants related to both the perceiver and the perceived entity. In multiple-step experiments involving 160 participants from four generations, we examined how agent type (human vs. robot), action type (communicative vs. noncommunicative), individual traits, and generational differences influence mental capacity attributions. We measured mind perception along Agency (ability to do) and Experience (ability to feel) dimensions. Our methodology combined implicit and explicit tasks in a real-time, naturalistic lab setting with live actors, enhancing ecological validity while maintaining experimental control. We collected both behavioral measurements and self-report answers, addressing the current discussions in the field. Findings revealed that humans were consistently attributed higher mental capacities than robots. Action type effects were varied and context-dependent. Younger participants were more likely to attribute mental states to robots, while individual traits showed weak influences. Explicit measures aligned with implicit ones in showing higher mind attribution to humans; however, implicit measures revealed subtler effects, particularly for action type and agency. Response times and mouse trajectories captured nuances and interactions that were not apparent in explicit ratings. This thesis highlights the significance of considering both perceiver- and perceived-related factors and using implicit and explicit assessment methods to reveal layered interactions among determinants by uncovering distinctions between these two measurement types.
Benzer Tezler
- Geleneksel medyadan yeni medyaya geçiş sürecinde eğlence algısının dönüşümü: Güldürü örnekleri üzerine kuşaklar arası bir karşılaştırma
Transformation of entertainment perception in transition from traditional media to new media: An intergenerational comparison on examples of humor
ÖZLEM KARACA ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Radyo-TelevizyonKarabük Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN TERZİ
- Criticality of the embodied mind within spatial experiences
Bedenleşen zihnin mekansal deneyimler yoluyla eleştirelliği
BİLGE CAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ERKÖK
- Siber uzay çağında mimari potansiyeller: Dijital oyunlar üzerinden bir takım güncelleştirmeler
Architectural potentials in the cyberspace era: Updates through digital games
YILMAZ BERKAY DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
- Modern dönemde Müslüman zihnin dönüşümü ve Nahda hareketi
The transformation of Muslim mind in the modern period and Nahda movement
SALİH EMRE ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2024
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAHMAN ADEMİ
PROF. DR. AHMET YILDIZ
- The becoming mad: Human (re)defined in early modern medicine and literature
Başlık çevirisi yok
ESRA GENÇ ARVAS