Geri Dön

Dynamics of mind perception in human-robot interaction: investigating determinants related to the perceiver and the perceived using real-time implicit and explicit measurements

İnsan-robot etkileşiminde zihin algısının dinamikleri: algılayan ve algılananla ilgili belirleyicilerin gerçek zamanlı örtük ve açık ölçümler kullanılarak incelenmesi

  1. Tez No: 900365
  2. Yazar: TUĞÇE NUR PEKÇETİN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT PERİT ÇAKIR, DOÇ. DR. BURCU AYŞEN ÜRGEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Bilim ve Teknoloji, Psikoloji, Science and Technology, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Enformatik Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Bilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Bilişsel Bilimler Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 196

Özet

İnsanlar uzun zamandır diğer zihinler hakkında merak duymuştur; bu, modern bilişsel bilimde kilit tartışmaları şekillendiren, antik felsefeye dayanan bir meraktır. Yapay zekâlar daha yaygın hâle geldikçe, zihinsel durumları atfetme eğilimlerinin -zihin algısının- insan dışı varlıkları da kapsıyor oluşu, insan-robot etkileşimi alanında önem kazanmıştır. Bu tez, bu bağlamda, zihin algısının dinamiklerini hem algılayan hem de algılanan varlıkla ilgili belirleyicilere odaklanarak incelemektedir. Dört kuşaktan 160 katılımcıyı içeren çok aşamalı deneylerde, aktör türünün (insan/robot), eylem türünün (iletişimsel/iletişimsel olmayan), bireysel özelliklerin ve kuşaksal farklılıkların zihinsel kapasite atıflarını nasıl etkilediğini inceledik. Zihin algısını iki ana boyutta: Yapabilme ve Hissedebilme kapasitelerine dair değerlendirmeler üzerinden ölçtük. Yöntemimizde, ekolojik geçerliliği artırırken deneysel kontrolü koruyarak, gerçek zamanlı, doğal laboratuvar ortamında canlı aktörlerle örtük ve açık görevlere yer verdik. Alandaki güncel tartışmaları dikkate alarak hem davranışsal ölçümler hem de öz bildirim cevapları topladık. Bulgularımız, insana tutarlı bir şekilde robottan daha yüksek zihinsel kapasiteler atfedildiğini ortaya koyarken, eylem türü etkilerinin çeşitli ve bağlama bağlı olduklarını gösterdi. Genç katılımcıların robota zihinsel durumlar atfetmeye daha yatkın, bireysel özelliklerin etkilerinin ise zayıf olduğunu gözlemledik. Açık ölçümler, insana daha yüksek zihin atfı göstermede örtük ölçümlerle uyumlu çıktı; ancak, örtük ölçümler, özellikle eylem türü ve yapabilme değerlendirmeleri için daha ayrıntılı etkileri ortaya çıkardı. Tepki süreleri ve fare izleme yolları, açık değerlendirmelerde görünmeyen nüansları yakalamamıza yardımcı oldu. Bu tez, hem algılayan hem de algılanan ile ilgili faktörleri dikkate almanın ve belirleyiciler arasındaki katmanlı etkileşimleri açığa çıkarmak için örtük ve açık değerlendirme yöntemlerini kullanmanın önemini vurgulamaktadır.

Özet (Çeviri)

Humans have long been curious about other minds; a fascination rooted in ancient philosophy that shapes key debates in modern cognitive science. As artificial intelligences become more widespread, the human tendency to attribute mental states—known as mind perception—to non-human entities has found new relevance in human-robot interaction. This thesis explores the dynamics of mind perception in this context, focusing on determinants related to both the perceiver and the perceived entity. In multiple-step experiments involving 160 participants from four generations, we examined how agent type (human vs. robot), action type (communicative vs. noncommunicative), individual traits, and generational differences influence mental capacity attributions. We measured mind perception along Agency (ability to do) and Experience (ability to feel) dimensions. Our methodology combined implicit and explicit tasks in a real-time, naturalistic lab setting with live actors, enhancing ecological validity while maintaining experimental control. We collected both behavioral measurements and self-report answers, addressing the current discussions in the field. Findings revealed that humans were consistently attributed higher mental capacities than robots. Action type effects were varied and context-dependent. Younger participants were more likely to attribute mental states to robots, while individual traits showed weak influences. Explicit measures aligned with implicit ones in showing higher mind attribution to humans; however, implicit measures revealed subtler effects, particularly for action type and agency. Response times and mouse trajectories captured nuances and interactions that were not apparent in explicit ratings. This thesis highlights the significance of considering both perceiver- and perceived-related factors and using implicit and explicit assessment methods to reveal layered interactions among determinants by uncovering distinctions between these two measurement types.

Benzer Tezler

  1. Geleneksel medyadan yeni medyaya geçiş sürecinde eğlence algısının dönüşümü: Güldürü örnekleri üzerine kuşaklar arası bir karşılaştırma

    Transformation of entertainment perception in transition from traditional media to new media: An intergenerational comparison on examples of humor

    ÖZLEM KARACA ÖZCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Radyo-TelevizyonKarabük Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN TERZİ

  2. Criticality of the embodied mind within spatial experiences

    Bedenleşen zihnin mekansal deneyimler yoluyla eleştirelliği

    BİLGE CAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FATMA ERKÖK

  3. Siber uzay çağında mimari potansiyeller: Dijital oyunlar üzerinden bir takım güncelleştirmeler

    Architectural potentials in the cyberspace era: Updates through digital games

    YILMAZ BERKAY DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU

  4. Modern dönemde Müslüman zihnin dönüşümü ve Nahda hareketi

    The transformation of Muslim mind in the modern period and Nahda movement

    SALİH EMRE ÖZDEMİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    TarihAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RAHMAN ADEMİ

    PROF. DR. AHMET YILDIZ