Kazasker Mustafa İzzet Efendi tarafından yazılıp Muhsin Demironat tarafından tezhiplenen hilye-i şerifenin tezhip sanatı açısından incelenmesi
Analysis of the illumination art of the hilya sharif written by Kazasker Mustafa Izzet and illuminated by Muhsin Demironat
- Tez No: 901382
- Danışmanlar: PROF. ÖMER FARUK TAŞKALE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Tezhip Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Hilye-i şerifeler, Türk İslam sanat geleneğinde peygamber efendimiz Hz. Muhammed'in fiziksel ve ahlaki özelliklerini anlatan sanatsal ve yazılı eserlerdir. Hilye-i şerifeler, yalnızca estetik değeri için değil manevi ve kültürel değeriyle de önem arz etmektedir. Hat sanatında yaygın ve klasikleşen şekliyle karşılaşılan formun ilk olarak 17. yüzyılda yaşamış olan hattat Hafız Osman tarafından tertip edildiği belirtilmektedir. Bu çalışmanın konusu II. Mahmut döneminin önde gelen devlet adamı, hattat, neyzen ve musikişinaslarından olan Kazasker Mustafa İzzet Efendi tarafından yazılan ve Cumhuriyet dönemi müzehhiplerinden Muhsin Demironat tarafından tezyin edilen klasik formdaki hilye-i şerifenin tezhip desenleridir. Çalışmanın amacı ise bu meşhur hilyenin tezhip sanatı açısından incelenmesidir. Bu temel amaç doğrultusunda çalışmanın başında Türk İslam sanatında hilye-i şerife geleneğinin ortaya çıkışı, yeri, önemi, hilye çeşitleri ve formları örnek görseller üzerinden açıklanmıştır. Ardından Kazasker Mustafa İzzet Efendi ve Muhsin Demironat'ın hayatı ve eserleri kısaca aktarılarak çalışmaya konu olan meşhur hilyenin hikâyesi verilmiştir. Daha sonra hilyenin koltuk desenleri, göbek desenleri, hilal deseni, ara pervaz deseni, durakları, halkâr deseni ve beyne's-sütûr desenlerinin analizi dijital ortamda çizilerek gerçekleştirilmiştir. Analizleri yapılan desenlerin bilgileri detaylıca sunulmuştur. Son olarak eserden ilhamla ve 21. yy tezhip anlayışıyla ortaya koyulan tasarıma geçilmiş, kaynak olarak kullanılan hilyedeki benzer teknik ve uygulamalar göz önünde bulundurulmuştur. Yapılan yeni tasarım ve çizimler yine bilgisayar ortamında düzenlenmiş sonrasında esere aktarılıp uygulaması yapılmıştır. Ortaya çıkan yeni eserde, söz konusu hilyenin tezyinatına genel olarak sadık kalınmakla beraber taklit ve aynılıktan uzaklaşmak adına yeni bir yorumla özgün bir eser ortaya koyulmuştur.
Özet (Çeviri)
Hilya Sharifs are artistic and written works that describe the physical and moral characteristics of the Prophet Muhammad in the Turkish Islamic art tradition. Hilya Sharif are important not only for their aesthetic value but also for their spiritual and cultural value. It is stated that the form, which is common and classicized in the art of calligraphy, was first edited by the calligrapher Hafız Osman, who lived in the 17th century. The subject of this study is the illumination patterns of the classical form hilya sharif written by Kazasker Mustafa Izzet, one of the leading statesmen, calligrapher, neyzen and musicians of the Mahmut II period, and illuminated by Muhsin Demironat. The aim of this study is to analyze this famous hilya in terms of illumination art. In line with this main purpose, the emergence of the hilya sharif tradition in Turkish Islamic Art, its place, importance, hilya types and forms are explained through sample visuals. Then the life and works of Kazasker Mustafa İzzet and Muhsin Demironat are briefly explained and the story of the famous hilya sharif, which is the subject of the study, is given. Afterwards, the seat patterns, belly patterns, crescent pattern, intermediate molding pattern, stops, halkâr pattern and beyne's-sütûr patterns of the hilya were analyzed by drawing in digital environment. The information of the analyzed patterns is presented in detail. Finally, the design, inspired by the work and with today's understanding of illumination, was started, and similar techniques and applications in the hilya used as a source were taken into consideration. The new designs and drawings were organized in the computer environment and then transferred to the work and applied. In the new work, although the ornamentation of the hilya in question is generally faithful, an original work has been created with a new interpretation in order to move away from imitation and sameness.
Benzer Tezler
- Mektubi İbrahim Edhem Efendi'nin 'Ruhu't-talik' adlı eserinin hat sanatı bakımından analizi (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
AYNUR ERBAŞ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1995
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
Y.DOÇ.DR. İSMAİL ÖZTÜRK
- Kazasker Mustafa İzzet Efendi ve Güfte Mecmuası: İnceleme-metin
Kazasker Mustafa Izzet Efendi and His Lyrics Journal: Research-text
ÖMER FARUK KAYGISIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL KEMİKLİ
- Abdulfettah Efendi'nin mimaride bulunan celî sülüs yazı örnekleri
Jalî thuluth calligraphy works of Abdulfettah Efendi in architecture
MERYEM OSMANLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. H. MELEK HİDAYETOĞLU
- Hattat Kazasker Mustafa İzzet Efendi ve Eserleri
Calligrapher Kazasker Mustafa İzzet Efendi and his works
NURCAN TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DinMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HÜSREV SUBAŞI
- TSMK'de bulunan 325 YY envanter numaralı Hasan Rıza Efendi mushafının tezyini yönden incelenmesi
Başlık çevirisi yok
NİL BERRİN ÖZBAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. FARUK TAŞKALE