Siyasi partilerin aday belirleme süreçlerine yönelik bir inceleme: 1983-2018 arası milletvekili genel seçimleri örneği
An examination on the nomination process of the political parties: the example of the parliamentary general elections between 1983-2018
- Tez No: 902518
- Danışmanlar: PROF. DR. BATTAL YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Aday tespit yöntemleri, demokrasi, milletvekili seçimi, seçimler, TBMM, Membership determination methods, democracy, parliamentary elections, elections, Turkish Grand National Assembly
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Tarih boyunca toplumların demokratikleşmesinde bireylerin yönetime katılma ve seçme-seçilme hakkına sahip olmaları beklenen bir durumdur. Demokrasinin vazgeçilmez öğelerinden birisi olan seçme ve seçilme hakkının kullanılması ve seçimlerin sağlıklı bir şekilde işlemesi bireylerin sadece birbirleriyle olan ilişkilerini değil aynı zamanda birey devlet ilişkisini güçlendirdiği ifade edilmektedir. Türkiye'de demokratikleşme adımlarının Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında Sened-i İttifak ile başladığı ve doğal olarak Türkiye Cumhuriyeti'nin de bu gelişmelerin bir sonucu olarak milli mücadele sonrası kurulduğu bilinmektedir. 1946 yılına kadar tek parti ile zamanın şartlarına uygun olarak yönetilen Türkiye'de iki partinin katılımı ile gerçekleştirilen 1946 seçimleri Türk demokrasisinde çok partili hayata geçişin bir başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Sonraki yıllarda yapılan 1950, 1954, 1957, 1961, 1965, 1969, 1973 ve 1977 seçimleri ile Türkiye'de çok partili hayatın gelişimi sağlanmıştır. Özellikle seçimlerin vazgeçilmez unsurlarından olan siyasi partilerin varlığı, seçimlere katılabilme koşulları ve aday belirleme süreçleri ile ilgili tartışmalar sürekli olarak Türkiye gündeminde yer almaktadır. Anayasal bir çerçevede Siyasi Partiler Kanunu, Seçim Kanunu ve siyasi partilerin tüzükleri aday belirleme süreçlerinin temel yasal çerçevesini oluşturmaktadır. Bu konuda siyasi partilerin kamuoyu algıları da dikkate alınarak farklı yöntemler izledikleri söylenebilir. Bu noktadan hareket ederek çalışmada, Türkiye'de siyasi partilerin milletvekili seçimlerinde aday belirleme süreçlerine yönelik 1983-2018 yılları arasında gerçekleştirilen seçimlerde kullanılan aday belirleme yöntemlerinin her bir dönem itibariyle TBMM'ye girerek grup kuran siyasi partilerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada konu ile ilgili yerli ve yabancı literatür taranarak ve ayrıca ilgili döneme ait mevzuatlar, TÜİK verileri ve Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) tutanakları incelenerek nitel bir yöntem olan doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada bu dönemlere ait yapılan milletvekilliği seçimlerinde siyasi partilerin kullanmış olduğu aday belirleme yöntemleri arasında bir takım benzerlik ve farklılıkların olduğu tespit edilmiştir. İlgili mevzuat gereği bu dönemde Ön seçim, Merkez Yoklaması, Teşkilat (Aday) Yoklaması ve Kontenjan Adaylığı yöntemlerinin siyasi partilerin milletvekili adaylarını tespit etme süreçlerinde kullanıldığı ortaya konulmuştur. Çalışma konusunu oluşturan dönemde yapılan milletvekili Genel Seçimlerinde, siyasi partilerin milletvekili aday belirleme yöntemleri arasında Merkez Yoklaması yöntemini diğer yöntemlere göre daha fazla tercih ettiği tespit edilmiştir. Türk demokrasinin gelişmesinde seçimlerin demokratik bir şekilde yapılmasının önemli olması ve bu birikiminin geliştirilmesi için evrensel bir değer olarak da kabul gören Ön Seçim uygulamasının yaygınlaştırılması ve gerekirse bunun bir anayasal zorunluluk haline getirilmesi önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
Throughout history, in the democratization of societies, it has been expected that individuals will have the right to participate in government and to vote and be elected. It is stated that the use of the right to vote and be elected, which is one of the indispensable elements of democracy, and the healthy functioning of elections strengthen not only the relations of individuals with each other, but also the relationship between the individual and the state. It is known that democratization steps in Turkey started with Sened-i İttifak in the last years of the Ottoman Empire and naturally, the Republic of Turkey was established after the national struggle as a result of these developments. The 1946 elections held with the participation of two parties in Turkey, which was governed by a single party in accordance with the conditions of the time until 1946, are accepted as the beginning of the transition to multi-party life in Turkish democracy. The development of multi-party life in Turkey was achieved with the elections held in the following years: 1950, 1954, 1957, 1961, 1965, 1969, 1973 and 1977. In particular, discussions about the existence of political parties, which are indispensable elements of elections, the conditions for participating in elections and candidate selection processes, are constantly on the agenda of Turkey. Within a constitutional framework, the Political Parties Law, the Election Law and the statutes of political parties constitute the basic legal framework of candidate selection processes. It can be said that political parties follow different methods on this issue, taking into account public perceptions. Starting from this point, the study aims to comparatively examine the candidate selection methods used in the elections held between 1983 and 2018 for the candidate selection processes of political parties in the parliamentary elections in Turkey and the political parties that entered Grand National Assembly of Turkey and formed groups in each period. For this purpose, the method of the study was determined by scanning the domestic and foreign literature on the subject and also by examining the legislation of the relevant period, TSI data and the reports of the Supreme Election Board (SEB). In the study, it was determined that there were some similarities and differences between the candidate selection methods used by political parties in the parliamentary elections held in these periods. It has been revealed that, in accordance with the relevant legislation, in this period, the methods of Preselection, Centralized Polling, Organization (Candidate) Polling and Quota Nominations were used in the processes of determining the parliamentary candidates of political parties. It has been determined that political parties preferred the central poll method among the methods of determining parliamentary candidates in the parliamentary general elections held during the period of the study. It is important to hold elections in a democratic manner in the development of Turkish democracy, and to develop this knowledge, it is important to popularize the practice of primary elections, which is accepted as a universal value, and if necessary, make it a constitutional obligation.
Benzer Tezler
- Çok kriterli karar verme yöntemleri ile yerel seçim aday belirleme süreci üzerine bir model önerisi
A model proposal on local electrol candidate determination process with multi-criteria decision making methods
TUĞÇE GENÇ
- Kentsel mekanın, deprem risklerinin azaltılmasına yönelik yeniden organizasyonu ve bir toplumsal katılım süreci
Reorganization of urban space in order to mitigate earthquake risks, and a process for social participation
SÜLEYMAN BALYEMEZ
Doktora
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LALE BERKÖZ
- Theorizing authoritarian party structures: The case of Turkey
Otoriter parti yapılarını kuramlaştırmak: Türkiye örneği
PELİN AYAN
Doktora
İngilizce
2009
Siyasal Bilimlerİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEKİ SARIGİL
- Seçim coğrafyası kapsamında 2014-2019 yılları arasındaki seçimlerin mekansal analizi: Karaman örneği
Spatial analysis of elections between 2014-2019 within the scope of election geography: The case of Karaman
SADETTİN SAKINÇ