Türkiye-Ürdün Serbest Ticaret Anlaşması karşılıklı ticarette etkili oldu mu?
Was the Türkiye-Jordan Free Trade Agreement effective in bilateral trade?
- Tez No: 903102
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİL ŞİMDİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası Ticaret, International Trade
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: İşletme Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Bu çalışma, Mart 2011'de yürürlüğe giren ve 22 Kasım 2018'de Ürdün tarafından ekonomik etkilerinin olumsuz olduğu gerekçesiyle feshedilen Ürdün-Türkiye Serbest Ticaret Anlaşması'nın etkisini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Serbest ticaret anlaşmaları, taraf ülkeler arasında dış ticaretin kolaylaştırılmasına katkıda bulunan ekonomik entegrasyon modellerinden biri olarak kabul edilmektedir. Ancak, bu anlaşmaların dış ticaret üzerindeki etkilerine dair literatürde görüş ayrılıkları mevcuttur; bazı çalışmalar olumlu etkilerden bahsederken, diğerleri olumsuz etkiler ya da belirgin bir etki olmadığını öne sürmektedir. Bu çalışmada, Ürdün ve Türkiye'nin ihracat uzmanlık endekslerini hesaplamak ve bu endeksleri üç dönemde (anlaşma öncesi, anlaşma süresi ve anlaşma sonrası) karşılaştırmak için 2002:Q1 - 2023:Q4 dönemi için çeyreklik veriler kullanılmıştır. Ayrıca, iki ülkenin Serbest Ticaret Anlaşmaları ile dış ticaret arasındaki uzun ve kısa dönemli ilişkiler, iki ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) ve Ürdün Dinarı'nın Türk lirası karşısındaki nominal döviz kuru verileri dikkate alınarak Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Modeli (ARDL) kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda Türkiye ve Ürdün arasında imzalanan anlaşmanın Ürdün'e olumlu açıdan fayda sağlayarak ihracat uzmanlaşma endeksini yükselttiği diğer taraftan Türkiye için ihracatta uzmanlaşma endeksini düşürdüğü bulunmuştur. Uzun vadede, hem Ürdün hem de Türkiye'nin GSYİH'sının yanı sıra Serbest Ticaret Anlaşması'nın Türkiye'nin Ürdün'e olan ihracatı üzerinde olumlu bir etkisi olduğu, ancak Ürdün Dinarı'nın döviz kuru Türkiye'nin Ürdün'e olan ihracatı üzerinde olumsuz bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Türkiye'nin Ürdün'den ithalatı açısından, Serbest Ticaret Anlaşması değişkeni istatistiksel olarak anlamlı ve olumlu bir etki göstermiştir. Bu bulgu, İhracat Uzmanlık Endeksi analizi sonuçlarıyla uyumludur; her iki analiz de anlaşmanın Ürdün'ün ihracatı üzerinde olumlu bir etki yarattığını ortaya koymaktadır. Kısa dönem analizinde ise, Ürdün Dinarı'nın döviz kurunun Türkiye'nin ihracatı üzerinde olumlu etkileri olduğu, ancak Serbest Ticaret Anlaşması'nın olumsuz bir etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Türkiye'nin ithalatı açısından, yalnızca Ürdün'ün GSYİH'sının olumlu bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Ürdün'ün Serbest Ticaret Anlaşması'nın Ürdün ekonomisine zarar verdiği iddiasının, ihracatta uzmanlaşma endeksi skorları ve ARDL modeli istatistiksel sonuçlarına göre doğru olmadığı ifade edilebilir.
Özet (Çeviri)
This study aims to analyze the effects of the Jordan-Turkey Free Trade Agreement, which came into force in March 2011 and was terminated by Jordan in November 2018 due to its adverse economic impacts. Free trade agreements are considered one of the economic integration models that contribute to the facilitation of foreign trade between the parties. However, there are differing views in the literature regarding the effects of these agreements on foreign trade; while some studies mention positive effects, others suggest adverse effects or no significant impact. In this study, quarterly data for the period 2002:Q1 - 2023:Q4 have been used to calculate the export specialization indices for Jordan and Turkey and to compare these indices in three periods (pre-agreement, during the agreement, and post-agreement). Additionally, the long- and short-term relationships between the Free Trade Agreement and foreign trade for both countries have been analyzed using the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Model, taking into account the Gross Domestic Product (GDP) of both countries and the nominal exchange rate of the Jordanian Dinar against the Turkish lira. The results of the study indicate that the agreement between Turkey and Jordan increased Jordan's export specialization index positively, while it decreased Turkey's export specialization index. In the long run, both Jordan's and Turkey's GDP, as well as the Free Trade Agreement, have a positive impact on Turkey's exports to Jordan, although the Jordanian Dinar's exchange rate has a negative impact on Turkey's exports to Jordan. For Turkey's imports from Jordan, the Free Trade Agreement variable showed a statistically significant and positive effect. This finding is consistent with the results of the Export Specialization Index analysis, both analyses showing that the agreement had a positive effect on Jordan's exports. In the short-term analysis, it was found that the exchange rate of the Jordanian Dinar had positive effects on Turkey's exports, while the Free Trade Agreement had a negative effect. For Turkey's imports, only Jordan's GDP had a positive effect. Consequently, it can be stated that the claim that the Free Trade Agreement harmed the Jordanian economy is not supported by the export specialization index scores and the statistical results of the ARDL model.
Benzer Tezler
- Uluslararası ticaretin dinamiği
Başlık çevirisi yok
NAMIK TEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Ekonomiİstanbul ÜniversitesiPara Banka Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİT TARGAN ÜNAL
- The possible economic impact of a free trade agreement between Jordan and Turkey an empirical analysis
Ürdün ve Türkiye arasındaki serbest ticaret antlaşmasının muhtemel ekonomik etkileri: Ampirik bir analiz
NABEEL MOHAMMAD ZAKI YOUSEF AL TEL
- Serbest ticaret anlaşmalarının Türkiye'nin ticaret hacmi üzerine etkileri: Tarım sektörü örneği
The effects of free trade agreements on Turkey's trade volume: Example of agriculture sector
İPEK TÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Ekonomiİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BETÜL GÜR
