İlk dönem kader risâlelerinde cebrî düşünce: Ömer b. Abdülazîz ve Hasan b. Muhammed b. Hanefiyye örneği
Jabri thought in the early epistle of fate: The example Omar Abd al Aziz and Hasan b. Mohamad b. Hanafiya
- Tez No: 903426
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EKREM UYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kalam, Jabriyya, Will, Umar Abd al-Aziz, Hasan Ibn Mohamad
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Batman Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kelam ve İslam Mezhepleri Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Kelâm'da irâde ve özgürlük tartışmalarının birkaç temel mevzuya şâmil olduğu söylenebilir. Bunlar arasında bazen doğrudan bazen de dolaylı ilişkinin varlığı da görülmektedir. Bu konular kaza-kader, hüsün-kübûh/güzellik-çirkinlik ve bununla bağlantılı olarak kötülük problemidir. Genellikle insanın cebr veya ihtiyârına yönelik yaklaşımlar da kaza ve kader başlığı altında incelenir. Ancak Tanrı'nın irâde sıfatı bağlamında da bazen kulun irâdesinin ilâhî irâde karşısındaki konumu tartışıldığı için meselenin ilâhî sıfatlar özelinde de gündeme getirildiği vâkîdir. Buradan hareketle biz de tezimizi üç bölüme ayırıp birinci bölümde cebrî düşüncenin ortaya çıkmasında etkin rol oynayan temel sebepleri tespit etmeye çalıştık. Aynı bölümde tespit edilen bu sebeplerle birlikte Cebrîyyenin insanın özgürlüğü noktasındaki temel iddialarına da yer verdik. İkinci ve üçüncü bölümlerde de cebrî olarak addedilen Ömer b. Abdülazîz ve Hasan b. Muhammed b. Hanefiyye'nin ilgili konuda yazılmış risâlelerinin meseleyi tartışma biçimleri ve delilleri değerlendirdik ve bir sonuca gitmeye çalıştık. Hem Ömer b. Abdülazîz hem de Hasan b. Muhammed b. Hanefiyye cebrî olarak değerlendirilmelerine rağmen cebrîlikleri hakkında bazen farklı bir kategoriye gidilerek Ömer b. Abdülazîz'i ılımlı cebrî olarak değerlendirenler olmuştur. Ancak risâlenin bütünü dikkate alındığında onun da katı bir Cebrîyyeci olduğu söylenebilir. Ayrıca Hasan b. Muhammed ve Ömer b. Abdülaziz'in ikisi de bu cebrî düşünceleri savunurken iki farklı metodu kullanmışlardır. Ancak her ikisi de ayetleri sıkça delil olarak getirmekten geri durmamışlardır. Anahtar Kavramlar: Cebrîyye, Hasan b. Muhammed, İrâde, Kelâm, Ömer b. Abdülaziz
Özet (Çeviri)
It can be said that the discussions of will and freedom in Kalam include several basic issues. Sometimes a direct or sometimes indirect relationship can be observed between these issues. These issues are the problem of destiny, good-will and evil. Generally, approaches to man's compulsion or choice are examined under the title of accident and fate. However, in the context of God's attribute of will, the issue is sometimes brought up in the context of divine attributes, as the position of the servant's will vis-à-vis the divine will is discussed. We divided our thesis into three parts and tried to identify the main reasons that played an active role in the emergence of algebraic thought in the first part. In the same section, along with these determined reasons, the basic claims of Jabriyyah regarding human freedom are also included. Umar Abd al-Aziz and Hasan Ibn Mohamad's ideas was discussed. These ideas which we will consider as cabr/non freedom in the second and third chapters. The discussion styles and evidence of Umar and Hanafiyya's treatises written on the relevant subject were evaluated and an attempt was made to reach a conclusion. Both Umar Abd al-Aziz and Hasan Ibn Mohamad are considered to be a gracious person, sometimes a different category is used regarding his generosity,. There were those who evaluated Umar Abd al-Aziz as a moderate jabri. However, when the whole treatise is taken into consideration, it will be determined that he is also a strict Jabriyya supporter. Also Hasan and Umar used two different methods while defending these coercive ideas. However, both of them did not refrain from frequently citing the verses as evidence.
Benzer Tezler
- Arap dil düşüncesinde istiare kavramı ve belâgat geleneğinde istiâre-i mekniyye tartışmaları
Concept of istiâra in arabic language thought and discussions on istiâra al-makniyah in the rhetorical tradition'
MUHAMMED SALİH SÜRÜCÜ
- Hadis risâlelerinin Siyer'e kaynaklığı -hicrî 150 öncesi-
Source of the Hadith risalahes to the Sirah -before 150 hijri -
CENAP AYİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN ÖZ
- İhvân-ı Safâ'nın matematik felsefesi
The philosophy of mathematics of İhvân-i Safâ
EYÜP ALSANCAK
Doktora
Türkçe
2021
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RIZA BAKIŞ
- Mushafların tetkiki meselesi: Tetkik-i Mesâhif Heyeti örneği
The issue of the Mushafs' investigation: Sample of Tatkik Masahif Committee
HAFİZ OSMAN ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2022
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH EMİN ÇİMEN