Mevkûfâtî Muhammed Efendi'nin terceme-i Telhîsü'l-Camiʻi'l- Kebîradlı eseri: İnceleme-sadeleştirme
Mevkûfâtî Muhammed Efendi's terceme-i Telhîsü'l-Camiʻi'l- Kebîr work called: Examination-simplification
- Tez No: 903688
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN ÖZKET
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırklareli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 370
Özet
İmam Muhammed Hanefi mezhebinin tedvin ve aktarılmasında önemli yere sahip bir ilim insanıdır. Birçok önemli eseri gibi, mezhebin kurucusu Ebû Hanife'den nakiller barındıran el-Câmiʻu'l-kebîr adlı eseri sonraki ilim insanlarınca değerlendirmeye alınmış ve birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan biri Muhammed b. Abbâd Hılâtî'nın Telḫîṣü'l-Câmiʿi'l-kebîr adındaki eseridir. Ancak, Arapça olan bu eseri medrese öğrencilerin istifadesine sunmak ve Türk kültürünü konusu itibariyle yönlendirmek maksadıyla 17. yy Osmanlı âlimlerinden Mevkûfâtî olarak bilinen Muhammed Efendi Türkçeye çevirmeye başlamış, ancak vefatı nedeniyle eser tamamlanamamıştır. Eser 'kitap' ana başlıkları altında namaz, zekât ve yeminleri kapsayan üç konu üzerine teşkil etmekte, her bir bölüm 'bab' alt başlıklarını barındırmaktadır. Şehid Ali Paşa Kütüphanesi nr. 719'da 111 varak tavsifi ile tek nüsha olarak bulunan eser üzerine herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Mevkûfâtî'nin, hayatı boyunca kendini ilme adayan nadir şahsiyetlerden biri olduğu görülmektedir. Hem ilme istek duyan hem de görevlerinde titiz ve istikamet sahibi bir kişi olduğu belirtilen Mevkûfâtî, ilmî çalışmalarına İbrâhim b. Muhammed el-Halebî'nin el-Mülteka'l-ebhur adlı eseri Türkçeye çevirisini yapmakla başlamıştır. Ayrıca Sadrü'ş-Şerî‛a es-Sânî'nin dedesi Sadrüşşerîa el-Evvel Ubeydullah el-Mahbûbî'ye ait olan Vikāyetü'r-rivâye adlı eserine yaptığı Şerhü'l-vikâye bir diğer tercüme çalışmasıdır. Mısır'da Divan Efendisi görevinde iken İmam Muhammed'in el-Câmiʻul-kebîr adlı kitabını ilim insanlarıyla mütalaa ettiğini belirten Mevkûfâtî, bu çalıştığımız eseri salih bir rüya diye nitelediği ilhamla tercüme etmeye başlamış olduğunu belirtmektedir. Tercüme her bir sayfası 27 satır 111 varaktır. Yüksek lisans tez belirleme sürecinde Osmanlı dönemi Türkçe bir eseri, alanında ilim dünyasına kazandırma maksadıyla üzerine çalışma fırsatı doğmuştur. Böylece tercüme eksik olsa da önemli açıklama ve senaryolar barındırması dikkat çekmektedir. Osmanlıca aslına bağlı kalarak latinize edilmiş, geçmişle gelecek arasında köprü vazifesi gören fıkıh kitaplarından biri olarak ilim dünyasına sunulmuştur. Çalışmanın döneminin dil ve ilim hakkındaki durumu yansıttığı bir gerçektir. Fıkıh ilmiyle meşgul olan yeni araştırmacılara ufuk katma kanaati uyandırmaktadır.
Özet (Çeviri)
Imam Muhammad is a scholar who holds an important place in the compilation and transmission of the Hanafi school of thought. Like many of his important works, Imam Muhammad's book el-Câmiʻu'l-kebîr, which contains transmissions from the founder of the Hanafi school, Abu Hanifa, has been reviewed and studied extensively by subsequent scholars. One of these studies is the work titled Telḫîṣü'l-Câmiʿi'l-kebîr by Muhammed b. Abbâd Hılâtî. However, in order to make this Arabic work accessible to madrasa students and to influence Turkish culture due to its subject matter, Muhammad Efendi, known as Mevqûfâtî, one of the 17th-century Ottoman scholars, began translating it into Turkish, but it was left unfinished due to his death. This work contains the main headings of book and includes three topics namaz, zekât and oaths, along with subheadings of chapter. This work is found as a single copy with 111 pages in the catalog of Şehid Ali Pasha Library, number 719. No study has been conducted on the work. It can be seen here that Mevqûfâtî was one of the rare personalities who devoted himself to knowledge throughout his life. Mevqûfâtî, described as both eager for knowledge and meticulous and steadfast in his duties, began his scholarly endeavors with the translation of İbrâhim b. Muhammed el-Halebî's work Mülteqa'l-ebhur into Turkish. It is stated that he translated the Şerhü'l-viqâye, which is a commentary on Sadrü'ş-Şerî‛a es-Sânî's Viqāyetü'r-rivāye, attributed to el-Evvel Ubeydullah al-Mahbûbî. Mevqûfâtî, while serving as the Divan Efendi in Egypt, mentioned that Imam Muhammad discussed the book el-Câmi'u'l-kebîr with scholars and began translating this work with an inspiration he described as a true dream. Each page of this translation consists of 27 lines and totals 111 pages. During the process of determining a master's thesis topic, an opportunity arose to work on a thesis aimed at introducing an Ottoman-era Turkish work to the academic world in its field. Although its translation is incomplete, this work stands out for its significant explanations and scenarios. The work has been transliterated from its original Ottoman Turkish into Latin script, and presented to the academic world as one of the jurisprudence books that serve as a bridge between the past and the future. It is a fact that this study reflects the state of language and knowledge of its time. This study is believede to broaden the horizons of new researchers engaged in the field of fıqıh.
Benzer Tezler
- Mevkûfâtî Muhammed Efendi'nin Tercüme-i Sadrü'ş-Şerîʻa adlı eseri (İnceleme – metin – dizin – tıpkıbasım II: 253a – 284b)
Başlık çevirisi yok
BETÜL SANAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Mevkufâtî Muhammed Efendi'nin Tercüme-i Sadru'ş-Şerî'a adlı eseri: İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım II: 1b-33a
Mevkufatı Mohammad Efendı's work Tercüme-i Sadru'ş-Şeri'a: Investigation-text-directory-facsimile II: 1b-33a
GAMZE GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Mevkufâtî Muhammed Efendi'nin Tercüme-i Sadru'ş-Şerî'a adlı eseri: İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım II: 33b-66a
Mevkufatı Mohammad Efendı's Work Tercüme-i Sadru'ş-Şeri'a: Investigation-text-directory-facsimile II: 33b-66a
İDİL ŞANNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Mevkufâtî Muhammed Efendi'nin Tercüme-i Sadru'ş-Şerî'a adlı eseri: İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım II: 66b-99a
Mevkufatı Mohammad Efendı's Work Tercüme-i Sadru'ş-Şeri'a: Investigation-text-directory-facsimile II: 66b-99a
GÖZDE ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Mevkufati Muhammed Efendi'nin Tercüme-i Sadrü'ş-Şeri'a adlı eseri:İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım II: 99b-130b/05
The work called Tercüme-i Sadrü'ş-Şeri'a of Mevkufati Muhammed Efendi: Investigation-text-index-facsimile II: 99b-130b/05
HALİM BİLGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA