Vaspurakan Krallığı'nın siyasi tarihi
Poli̇ti̇cal hi̇story of the Vaspurakan Kingdom
- Tez No: 903911
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ALİ HACIGÖKMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Artsruni Hanedanı, Bizans İmparatorluğu, Abbasi Halifeliği, Büyük Selçuklu Devleti, Artsrunik Dynasty, the Byzantine Empire, the Abbasi Caliphate, the Great Seljuk Empire
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
IX ve XI.Yüzyıllarda Doğu Anadolu Bölgesi'nde, varlıklarını sürdüren Ermeni sülalerinden biri de Vaspurakan coğrafyasında hüküm süren Artsruni Hanedanı olmuştur. Artsruniler, soylarını, Asur Kralı Senekerim'e dayandırmaktadırlar.Abbasi Halifesi Ebu Cafer el-Mansur, 754 yılında, Ermeniyye'ye, Yezid b. Useyd es-Sülemî'yi göndermiştir.Arap valisi, bölgedeki Ermeni halkını ağır bir vergiye tabi tuttu.Bunun üzerine 750 yılına doğru Krikor Mamikonyan, Abbasi Halifeliğine karşı bir ayaklanma hareketinin başını çekti.Bu ayaklanmada, Artsruni Prenslerinden Sahak ve Hamazsp kardeşler Müslüman ordusu tarafından öldürüldü.Bu olaylardan sonra Vaspurakan'ın hakimiyeti Ermeni Artsruni Hanedanına geçti.Böylece, Vaspurakan'da Artsruni Hanedanı yükselişe geçti.Abbasi Halifeliği, Bagratuni Hanedanı'nın ve diğer Ermeni soylularının isyan etmesi nedeniyle güneyde Artsruni hanedanını desteklemiştir.Abbasi Halifesi el-Mütevekkil (841-861) yıllarında, Ermeniyye'ye ilk önce Huzeyme b. Hâzim'i gönderdi.Emir Yusuf'un Daron (Muş) şehrinde Khoyt dağlıları tarafından öldürülmesinden sonra Ermeniyye'ye Boğa el-Kebir komutasında yeni ordular gönderdi.Vaspurakan'a gelen Boğa el-Kebîr, burada birçok Ermeni Prensi ve soylularını Samarra'ya, Abbasi Halifesinin yanına gönderdi.Abbasi Halifeliğine karşı, isyan hareketlerine devam etmiş ve yanına Kars/Ani'deki Bagratuni Kralı I.Aşot'un da desteğini alarak isyan etmiştir.Bundan sonra Abbasi Halifeliği, Ermeni Mamikonyan ve Bagratuni Hanedanın'dan olan Prenslerin isyan etmesinden sonra güneyde Vaspurakan bölgesinde bulunan Artsruni Hanedanına destek vermiştir.Böylece Abbasi Halifesi el-Mütevekkil'in 850 yılınd, Ermeniyye'ye gönderdiği emir Yusuf, 908 yılında Abbasi Halifeliği'nin emriyle, Vaspurakan Kralı I.Haçik Gagik'e taç ve hilat göndermiştir.Vaspurakan Kralı güneyde Emevi ve Abbasi Halifeliği ile mücadele ederken batıdan ise Bizans İmparatorluğu ile mücadele etmek zorunda kalmıştır.Bizans İmparatorluğu ilk önce Ermenilere çeşitli unvanlar vererek, onları Müslüman Araplara karşı savunmada kullanmışlardır.Ayrıca, Ermeniler'in sürekli olarak göç ettirilmesi,Bizans İmparatorluğu'nun Ermeniler'i bölgedeki Müslüman Arap emirleri ile anlaşması üzerine ordu için gerekli insan kaynağı için kullanılmıştır.1016-1018 yılında, Çağrı Bey'in Vaspurakan'a akın yapmasıyla, ilk Selçuklu-Ermeni İlişkileri de başlamıştır.Selçuklular, bundan sonra Anadolu'ya akınlar yapmışlardır.1016 yılında Çağrı Bey, Anadolu'ya keşif ve ganimet amaçlı akınlar yapmışlardır.Çağrı Bey'den sonra Tuğrul Bey, Apahunik (Malazgirt)'i kuşatmıştır.Ardzın (Arceş/Erciş) yörelerine akınlar yapmışlardır.Ardından Kutalmış, Vaspurakan Krallığı ve Selçuklular ile İlişkilerini incelediğimiz çalışmamızda, Selçuklular ile İlişkilerini incelediğimiz çalışmamızda, Selçukluların Vaspurakan'a düzenlemiş oldukları seferler, her iki devletin de yürüttükleri politikalar ve siyasi faaliyetler çalışmamızda incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the Armenian dynasties that continued theis existance in the Eastern Anatolia region in the 9 th and 11 th centuries was the Artsruni Dynasty, which ruled in the Vaspurakan geography.The Artsruni trace their lineage bact to the Assyrian King Senekerim Hovhannes the Artsruni Dynasty, in 754 the Abbasid Caliph Abu Ja'far al-Mansur sent Yezid b. Useyd es-Sülemî to Armenia.The Arab governer subjected the Armenian people in the region to heavy taxes.There upon around 750,Krikor Mamikonian led a rebellion against the Abbasid Caliphate.In this uprising, the Artsruni, Princes Sahak ve Hamazsp brothers were killed by the Müslim army.After these events, Vaspurakan passed to the Armenian Artsruni Dynasty. Thus the Vaspurakan and Artsruni families began to rise.The Abbasid Caliph, al-Mutawakkil (841-861), first sent Khuzaymah ibn Hazim to Armenia and emir Yusuf.However, as a result of his failure he sent Abu Said Muhammed al-Marvazî and emir Yusuf.After emir Yusuf was killed by the Khoyt Mountains in the city of Daron (Mush), he sent new armies to Armenia under to command, Boğa el-Kebîr, who come to Vaspurakan, sent new armies under his command, Boğa el-Kebîr, who came to Vaspurakan, sent new armies under his command, Boğa el-Kebîr, who came to Vaspurakan sent many Armeni an princes and nobles to Samarra, to the Abbasid Caliph. The most important rebellions against the Abbasid Caliphate were the Armenia Feudal Lord Krikor Mamikonian in 751 and Artavazt Mamikonian in 771.He continued these rebellions and rebelled with the support of the Bagratuni king Ashot I, Kars/Ani the Abbasid Caliphate supported the Armenian Mamikonian and the Bagratuni Dynasty.Emir Yusuf, sent to Armenia by the Abbasid Caliph al-Mutawakkil 850 sent a crown and robe to the king of Vaspurakan I.Haçik Gagik'in 908, by the order of the Abbasid Caliph and gave him the title of“king”.Following this the Abbasid Caliph al-Muqtadir Billah (908-932) also sent a crown and robe to Haçik Gagik.While the Armenian Kingdom of Vaspurakan was struggle with Byzantine Empire in the west.The Byzantine Empire first gave the Armenians various, titles and used them in defense against the Müslim Arabs.In addition, the continuous migration on the Armenians, after Çağrı Bey is raid on Vaspurakan in 1016-1018 gave the lands of Sebasteis and Caseria.The first Seljuk Armenian relations began with Çağrı Bey's raid on Vaspurakan in 1016-1018.After this, the Seljuks raided Anatolia.After Çağrı Bey, raids were made to Anatolia for the purpose of loot and exploration.After Çağrı Bey, Tuğrul Bey, besieged Apahunik (Malazgirt) in Anatolia. She made raids on the Ardzın (Arceş/Erciş) regions.Then in our study we will examine Kutalmış, the Armenian Kingdom of Vaspurakan and its relations with the Seljuks, and the compaings of the Seljuks to Vaspurakan the and political activites carried out by boht states will also bu examined in our study.
Benzer Tezler
- The economic landscape of Bagratid Armenia and foundations of Byzantium's Eastward expansion (949-1045)
Bagratuni Ermenistanı'nın iktisadi coğrafyası ve Bizans'ın Doğu yönünde genişlemesinin temelleri (949-1045)
HAKAN BERKE ERKAN
- Gevaş'ta bulunan kültür varlıkları üzerine bir değerlendirme
An analysi̇s of the cultural assests in Gevaş
ÖZLEM HAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TOP
- Çatak'taki mimari eserler
Architectural works in Çatak
MUHAMMET TAHA ÇOHAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YALÇIN KARACA
- Aristakes Lastivertsi'nin History (Tarih) adlı eserinin çeviri ve değerlendirmesi
Translation and evaluation of Aristakes Lastivertsi's History
ÖMER İM
- Van merkez-İpekyolu, Erciş ve Gevaş ilçelerindeki Tetrakonkos (Tetraconchos) planlı kiliseler
Central - İpekyolu Van, Ercis and in Gevaş district tetrakonkos (Tetraconchos) planned churches
ÖNER ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YALÇIN KARACA
