Süleymaniye Sancağı (1784-1919) (Siyasî, fizikî, idarî ve sosyo-ekonomik yapı)
Sanjak of Suleymaniye (1784-1919) (political, physical, administrative, and socio-economic structure)
- Tez No: 904473
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULLAH EKİNCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 362
Özet
Süleymaniye Sancağı'nın 1784-1919 yılları arasını kapsayan tez çalışması, 1784'te Süleymaniye'nin kurulmasından Osmanlı İmparatorluğu'nun inkırazı ve İngilizlerin bölgeye gelişine kadar uzanan süreci ele almaktadır. Çalışmada, Süleymaniye Sancağı'nın kazaları ve köylerinin siyasî, idarî, sosyal, eğitim ve ekonomik yapıları incelenmiştir. Çalışmada öncelikle Süleymaniye'nin yer aldığı coğrafi konumun toplumunun fizikî ve kültürel yapısını nasıl etkilediği analiz edilmiştir. Daha sonra sancağın idarî yapısı incelenmiş ve sancakta bulunan sivil ve askerî birçok kurumun, mevcut eksiklikler ve sorunlara rağmen görevlerini yerine getirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Sosyal yapı bakımından Süleymaniye'de aileler, ağalar ve şeyhler dinî, siyasî güç ve konuma sahip olup, farklı dönemlerde şehirde meydana gelen olaylar üzerinde sürekli olarak etkili olmuşlardır. Süleymaniye hanedanlarının Osmanlı Devleti ile olan ilişkileri ve çıkarları da çoğu zaman başta İran olmak üzere komşu ülkelerin etkisi altında kalmıştır. Sancaktaki eğitim sistemi, kuruluşundan Osmanlı Devleti'nin son dönemlerine kadar cami odalarının öğrenci yetiştirmeye devam ettiği bir süreçte, modern okulların açılmasıyla gelişme göstermiştir. Süleymaniye'nin sahip olduğu verimli araziler, çeşitli ürünlerin yetiştirilmesine olanak sağlamıştır. Sancak sakinleri tarım dışında hayvancılık ve ticaretle de uğraşmışlardır. Sancağın Irak, İran ve Anadolu'nun kavşak noktasında yer alması, ticaretinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Betimsel analiz yöntemi ile hazırlanan tez çalışması arşiv belgeleri, seyyah notları ve diğer kaynaklardaki verilerden oluşmaktadır. Bu çalışmada ulaşılan en belirgin sonuçlar şunlardır: Süleymaniye Sancağı da dâhil olmak üzere Kuzey Irak'ta Osmanlı ve İran devletleri arasındaki sorunlar, mezhepsel nitelikten ziyade siyasî niteliğe sahiptir. Ancak güneyde daha çok mezhep sorunları ön plandadır. Kuzeydeki siyasî kriz ve müdahaleler, bir yandan İran Devleti tarafından Güney Irak'ı işgal etmeye yönelik iken diğer yandan ailelerin devlet iktidarına karşı isyanları ile ilgilidir. Ayrıca aileler arasında siyasî iktidar mücadelesi, ailelerin ve iktidardaki şahısların toprakları ele geçirme çabaları, Yoksulluğa mahkûm bırakılması ve hatta maaşların ertelenmesi gibi sorunlar da tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The thesis on the Sanjak of Suleymaniyah, covering the years 1784 to 1919, examines the period from the establishment of Suleymaniyah in 1784 to the decline of the Ottoman Empire and the arrival of the British in the region. The study explores the political, administrative, social, educational, and economic structures of the districts and villages within the Sanjak of Suleymaniyah. It first analyzes how the geographic location of Suleymaniyah influenced the physical and cultural composition of its society. Then, the administrative framework of the sanjak is examined, revealing that various civil and military institutions were able to fulfill their functions despite certain deficiencies and challenges. Socially, families, tribal leaders, and religious figures held significant religious and political power, continually influencing events in the city across different periods. Relationships between the ruling families in Suleymaniyah and the Ottoman Empire were often shaped by the influence of neighboring countries, particularly Iran. The educational system in the sanjak evolved as modern schools were introduced while traditional mosque-based schools continued to operate up to the late Ottoman period. The fertile lands of Suleymaniyah supported a variety of crops, and residents engaged in agriculture, animal husbandry, and trade. The sanjak's strategic location at the crossroads of Iraq, Iran, and Anatolia played a crucial role in fostering its trade. The thesis employs a descriptive analytical method and draws on archival documents, travelers' notes, and other sources. Key findings highlight that, unlike in the south where sectarian issues were prevalent, the conflicts between the Ottoman and Iranian empires in Northern Iraq, including the Sanjak of Suleymaniyah, were primarily political. Political crises and interventions in the north involved both Iran's ambitions to expand into Southern Iraq and uprisings by local families against state authority. Additionally, struggles for political dominance among local families and officials manifested in land acquisition efforts, forced impoverishment, and even delayed payment of salaries.
Benzer Tezler
- Süleymaniye sancağı'nın idari ve sosyo-ekonomik yapısı (1879- 1918)
Administrative and socio-economic structure of Sulaimanyiah sanjak (1879-1918)
SAMAN MUSTAFA RASHEED
- Birinci meşrutiyet döneminde Musul Sancağı (1876-1908)
Başlık çevirisi yok
FARHAD MAHDİ YOUSİF
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihDicle Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN ACAR
- Meşihat Arşivi belgeleri ışığında Urfa sancağı uleması(1850-1923)
Urfa scholars the light of Mesihat Archives documents
MEHMET FATİN OKULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Tarihİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURETTİN GEMİCİ
- Mimar Sinan'ın İstanbul külliyelerinde yer alan sıbyan mektepleri ve koruma sorunları
Primary schools of Architect Sinan in Kulliye complexes in Istanbul and their conservation problems
CEM BALCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DEMET BİNAN
- Haseki Hürrem Sultan yapıları
Haseki Hürrem Sultan buildings
ŞEHRİ KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYGÜL AĞIR