Ormanlardaki böcek zararının sürdürülebilir ormancılık açısından ekonomik analizi (Bartın örneği)
Economic analysis of insect damage in forests in terms of sustainable forestry (Bartın example)
- Tez No: 905218
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMET DAŞDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bartın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 295
Özet
Orman ekosistemlerinin gelişimine, sürekliliğine, elde edilecek üretim miktarına, çeşitliliğine ve işletme gelirlerine dolayısıyla sürdürülebilir ormancılığa olumsuz etki yapan etmenlerden birisi de, ormanlarda zarar yapan böceklerdir. Bu nedenle zararlı böceklerin ormandaki ağaç servetinde, odun üretim miktarında ve işletme gelirlerinde yarattığı ekonomik kayıpların değerinin tayin edilmesi ve sonuçların böcekle mücadele çalışmalarında karar verme süreçlerine katılması gerekmektedir. Bu çalışma, Bartın ilinde ormanlarda zarar yapan böceklerin ağaç serveti ve odun üretimi üzerinde yarattıkları ekonomik kayıpları çok boyutlu bir yaklaşımla analiz etmek ve elde edilen sonuçların sürdürülebilir orman yönetiminde karar verme süreçlerine nasıl katılacağını ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla 2021-2024 yıllarında yürütülen bu çalışmada; çam kese böceğinin (Thaumetopoea wilkinsoni Tams.) etkili olduğu karaçam meşcerelerinden dokuz adet ve büyük göknar kabuk böceğinin (Pityokteines curvidens Germ.) etkili olduğu aynı yaşlı ve değişik yaşlı göknar meşcerelerinden beşer adet olmak üzere toplam 19 adet geçici deneme alanından 648 adet artım kalemi alınmış, artım ve büyümeye ilişkin veriler elde edilmiştir. Ayrıca, değişik veri kaynaklarından yağış ve sıcaklık verileri, üretim maliyetleri ve ürün satış fiyatları, kültür ve genel yönetim masrafları, zarar görmüş ürün miktarı, ürün çeşitleri dönüşüm oranı ve böcekle mücadele masrafları temin edilmiştir. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda; zarar döneminde (2015-2017) karaçam meşcerelerinde orta zararlı grupta %26,72 ve çok zararlı grupta %35,09 hacim artım kaybı, göknar meşcerelerinde ise %23-25 arasında değişen zararlı ağaç hacim yüzdesi tespit edilmiştir. Sağlam ve zararlı meşcerelerin arazi hasıla ve ağaç serveti değerlerinin tayini, temelleri Faustmann (1849) tarafından geliştirilen Orman Kıymetleri Takdiri Metotlarıyla yapılmıştır. Karaçamda toplam yedi senaryo dahilinde sağlam ve zararlı meşcerelerin değerleri arasındaki farklar alınarak ekonomik değer kayıpları (AFK=ADK+FDK) hesaplanmıştır. Bu kayıplara böcekle mücadele masrafı (MEK) eklenerek toplam ekonomik kayıp (KTEK), orta zararlı grupta 100 yaş iyi bonitette KTEK=225.180 TL/ha, kötü bonitette 175.681 TL/ha; çok zararlı grupta 100 yaş iyi bonitette KTEK=251.257 TL/ha, kötü bonitette 187.395 TL/ha bulunmuştur. Göknarda ise artım kayıplarından oluşan zarar söz konusu olmadığı için, ürün çeşitlerinin dönüşümünden (ÜDK) ve fiili gider artışından (FDK) kaynaklanan değer kayıpları ve böcekle mücadele masrafının (MEK) toplanmasıyla ekonomik kayıplar (GTEK), ilk periyotta aynı yaşlı meşcereler için GTEK=2.343,80 TL/ha, değişik yaşlı meşcereler için GTEK=6.016,70 TL/ha bulunmuştur. Bulgulara göre böcekle mücadele masrafları ile böceğin ağaç servetinde ve odun hammaddesi üretiminde yarattığı ekonomik değer kayıplarının karşılaştırılmasıyla, sürdürülebilir ormancılık açısından böcekle mücadele yapılıp yapılmayacağının karar verme süreçlerine nasıl yansıtılacağı ortaya konulmuştur. Buna göre, karaçamda iyi bonitette ve sadece genç meşcerelerde böcekle mücadele edilmesinin ekonomik açıdan uygun olduğu, iyi bonitette 100 yaşında sonra, kötü bonitette ise 80 yaşından sonra mücadele edilmesinin ekonomik açıdan uygun olmadığı saptanmıştır. Göknarda ise işletme şekli ve bonitet ayrımı yapılmaksızın bütün yaşlarda büyük göknar kabuk böceği ile mücadele edilmesinin ekonomik açıdan uygun olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre uygulamada ormanlardaki zararlı böceklerin olumsuz etkilerini azaltmak için ekonomik ve ekolojik ölçütlerin bir arada değerlendirildiği stratejilere altlık oluşturmak ve sürdürülebilir orman yönetiminde etkinliği artırmak için bazı öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the factors that have a negative impact on the development, continuity, production amount, diversity and operating income of forest ecosystems and thus on sustainable forestry is insects that cause damage in forests. For this reason, it is necessary to determine the value of the economic losses caused by harmful insects in the forest tree stock, wood production amount and business income and to include the results in the decision-making processes in insect control efforts. This study was carried out to analyze the economic losses caused by insects that damage forests in the Bartın province on tree stock and wood production with a multi-dimensional approach and to reveal how the obtained results can be included in decision-making processes in sustainable forest management. For this purpose, in this study carried out between 2021-2024; a total of 648 increment pencils were taken from 19 temporary trial areas, nine from black pine stands affected by the pine processionary moth (Thaumetopoea wilkinsoni Tams.) and five from same-aged and different-aged fir stands affected by the fir engraver beetle (Pityokteines curvidens Germ.), and data on increment and growth were obtained. In addition, rainfall and temperature data, production costs and product sales prices, culture and general management costs, amount of damaged products, product variety conversion rate and pest control costs were obtained from different data sources. As a result of the evaluation of the obtained data; in the damage period (2015-2017), 26.72% volume increase loss in the medium damage group and 35.09% in the very damage group in the black pine stands were detected, while the damaged tree volume percentage in the fir stands varied between 23-25%. The determination of land yield and tree stock values of healthy and damaged stands was made via the Forest Valuation Methods, the foundations of which were developed by Faustmann (1849). In black pine, economic value losses (AFK = ADK + FDK) were calculated by taking the differences between the values of healthy and damaged stands within a total of seven scenarios. By adding the pest control expense (MEK) to these losses, the total economic loss (KTEK) was found as KTEK=225,180 TL/ha for 100-year-old good site in the medium-damaged group and 175,681 TL/ha for bad site; and KTEK=251,257 TL/ha for 100-year-old good site in the very-damaged group and 187,395 TL/ha for bad site. Since there is no damage caused by increment losses in fir, economic losses (GTEK) were found as GTEK=2,343.80 TL/ha for same-aged stands and GTEK=6,016.70 TL/ha for different-aged stands in the first period by adding the value losses caused by the transformation of product varieties (UDK) and the actual cost increase (FDK) and the pest control cost (MEK). According to the findings, by comparing the costs of pest control with the economic value losses caused by the insect in tree stock and wood raw material production, it was revealed how the decision of whether or not to combat insects will be carried out in terms of sustainable forestry will be reflected in the decision-making processes. Accordingly, it was determined that it is economically viable to control the insect in good sites and only in young stands in black pine, but it is not economically viable to control it in good sites after 100 years of age and in bad sites after 80 years of age. In fir, it was determined that it is economically viable to combat the fir engraver beetle at all ages, regardless of the type of operation and site. According to these results, some suggestions were developed to form a basis for strategies that evaluate economic and ecological criteria together to reduce the negative effects of harmful insects in forests and to increase the effectiveness in sustainable forest management.
Benzer Tezler
- Artvin Orman Bölge Müdürlüğü ormanlarında dentroctonus micans (kug) zararı ve savaşı
Başlık çevirisi yok
SERDAR ÖZKAN
- Bartın ve Karabük ormanlarındaki göknarlarda zarar yapan pityokteines curvidens (Germ.) (coleoptera; scolytidae) damaged on fır in Bartın and Karabük forests
The Biology of pityokteines curvidens (Germ.) (coleoptera, scolytidae) damaged on fır in Bartın and Karabük forests
AZİZE TOPER
Doktora
Türkçe
1999
Ormancılık ve Orman MühendisliğiZonguldak Karaelmas ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. OKTAY ÖZKAZANÇ
- Neodiprion sertifer'in Göller bölgesi ormanlarında biyolojisi, doğal düşmanları ve epidemilerin artım üzerine etkisi
Biology, natural enemies of Neodiprion sertifer in Lake's district forests and effect on increment of outbreaks
ZEYNEP EDA AKINCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Ormancılık ve Orman MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AVCI
- Çankırı ili meşe (Quercus spp.) ormanlarındaki zararlı Lepidoptera türleri ve doğal düşmanları ile zarar durumlarının uydu görüntüleri yardımıyla izlenmesi
Harmful Lepidoptera species and their natural enemies on oak (Quercus spp.) forests in çankiri province and monitoring the damage via satellite images
YALÇIN KONDUR
Doktora
Türkçe
2014
Ormancılık ve Orman MühendisliğiÇankırı Karatekin ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA ŞİMŞEK
- Artvin orman işletme müdürlüğü zeytinlik işletme şefliği ormanlarındaki Pityokteines curvidens (Germ.) (büyük göknar kabuk böceği = eğri dişli kabuk böceği)'in (Coleoptera: Scolytidae) biyolojisi üzerine araştırma
An investigation on the biology of P. curvidens (silver fir bark beetle) (Coleoptera: Scolytidae) at within the boundaries of zeytinlik forest management office in Artvin
MUTLU ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKafkas ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TEMEL GÖKTÜRK