Makroekonomik dinamiklerin buğday piyasasına etkisi: Türkiye örneği
The impact of macroeconomic dynamics on the wheat market: The case of Türkiye
- Tez No: 905994
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMUT SAMİ GÜNGÖR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Ekonomi, Econometrics, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: İslam Ekonomisi ve Finansı Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Ekonomisi ve Finansı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
Tarımsal emtia ticareti küresel ekonomi içinde kritik bir öneme sahiptir. Bu ticaretin ekonomik büyüme ve toplumsal refah üzerinde doğrudan etkileri mevcuttur. Küresel düzeydeki emtia ticaretinin önemli bir kısmını ise buğday oluşturmaktadır. Bu bakımdan buğday piyasaları hem üretici ülkeler hem de tüketici pazarlar açısından stratejik öneme sahiptir. Buğday piyasalarının yapısı ve işleyişi yalnızca arz talep dengelerinden değil makroekonomik dinamiklerden de etkilenmektedir. Bu tez çalışması, makroekonomik değişkenlerin Türkiye buğday piyasasına dinamik etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. İlk olarak, buğday piyasalarının tarihsel gelişimi, ticaret borsalarının işleyişi ve piyasadaki rolü genel hatları ile ele alınmıştır. Ayrıca, lisanslı depoculuk sistemi ve ürün ihtisas borsacılığı üzerinde durularak Türkiye Ürün İhtisas Borsası'nın (TÜRİB) buğday piyasasındaki işlevi üzerinde durulmuştur. Tezin uygulama kısmında, spot piyasada işlem gören buğday fiyatı ile makroekonomik değişkenler arasındaki dinamik ilişki ARDL (Autoregressive Distributed Lag- Otoregresif Dağıtılmış Gecikme) modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Spot piyasa buğday fiyatı olarak Konya Ticaret Borsası (KTB) elektronik satış salonunda işlem gören kırmızı sert ekmeklik buğday fiyatları baz alınmıştır. Bunun yanında, organize bir piyasa olan TÜRİB'de işlem görerek Elektronik Ürün Senedine (ELÜS) dönüştürülen kırmızı sert ekmeklik buğday fiyatları kullanılarak sağlamlık analizi yapılmıştır. Buğday fiyatları ile bir dönem önceki değerleri arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Analiz sonuçları, makroekonomik değişkenler ile buğday fiyatı arasında uzun dönemli bir ilişkiyi göstermektedir. Buğday fiyatı ile döviz kuru ve petrol fiyatı arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır. Ayrıca, Ukrayna'nın jeopolitik riskinin Türkiye'deki buğday fiyatları üzerinde pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı kısa dönemli bir etkisinin olduğu ortaya koyulmuştur. Bu çalışmanın, ilgili alandaki araştırmacılara, tarımsal emtia piyasasının paydaşlarına ve politika yapıcılara faydalı olması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Agricultural commodity trade holds critical importance within the global economy, with direct impacts on economic growth and societal welfare. A significant portion of global commodity trade is comprised of wheat, making wheat markets strategically important for both producer countries and consumer markets. The structure and functioning of wheat markets are influenced not only by supply-demand balances but also by macroeconomic dynamics. This thesis aims to investigate the dynamic impact of macroeconomic variables on the Turkish wheat market. Initially, this study examines the historical development of wheat markets, the functioning of trade exchanges and their role in the market in general terms. Additionally, It focuses on the licensed warehousing system and commodity exchange with an emphasis on the role of the Turkish Commodity Exchange (TÜRİB) in the wheat market. In the empirical part, this study investigates the dynamic relationships between wheat prices in the spot market and macroeconomic variables using the ARDL (Autoregressive Distributed Lag) model. The spot market wheat price is based on the prices of red hard bread wheat traded in the Konya Commodity Exchange (KTB) electronic sales hall. Furthermore, a robustness analysis is conducted using the prices of red hard bread wheat traded in TÜRİB and converted into Electronic Product Certificates (ELÜS). This study finds a positive and statistically significant relationship between wheat prices and their first lags. Empirical results show long-term relationships between macroeconomic variables and wheat prices. There is also a positive and statistically significant relationship between wheat prices and exchange rates and oil prices. Besides, this study puts forward that the Ukraine's geopolitical risk has a positive and statistically significant short-term impact on wheat prices in Türkiye. This study will fill the gap in the related literature and benefit researchers, stakeholders in the agricultural commodity market and policymakers.
Benzer Tezler
- Türev piyasaların işleyişi ve Türkiye'de tarım emtiaları üzerine örnek bir uygulama
Functioning of derivative markets and a sample application on agricultural commodities in Turkey
ERHAN TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonometriMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR ÇATIKKAŞ
- Effects of macroeconomic dynamics on stock returns: Case of Turkish stock exchange market
Makroekonomik dinamiklerin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'na etkilerinin modellenmesi ve analizi
ESEN ERDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
Ekonomiİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. UMİT OZLALE
- Monetary - fiscal joint policy analysis: A regime switching DSGE model
Para ve maliye politikaları ortak analizi: Değişken rejimli DSGE modeli
ÖMER FARUK AKBAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Ekonomiİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SANG SEOK LEE
- The relationship between the term structure of interest rates and the macroeconomic variables: The case of Turkey
Faiz hadlerinin vade yapısı ile makro iktisadi değişkenler arasındaki ilişki: Türkiye örneği
HÜSEYİN KAYA
Doktora
İngilizce
2011
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA NEDİM SUALP
- Dual bankacılık ülkelerinde bankaların kredi davranışlarını etkileyen faktörler
Factors affecting banks' credit behavior in dual banking countries
SERKAN ÇELİK
Doktora
Türkçe
2024
BankacılıkBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiBankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERUDUN KAYA