Hakikat sonrası dönemde dezenformasyon ve dijital aktivizm
Disinformation and digital activism in the post-truth era
- Tez No: 906397
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜL ESRA ATALAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Dijital aktivizm, Dezenformasyon, Deprem, Hakikat sonrası, Twitter, Digital activism, Disinformation, Earthquake, Post-truth, Twitter
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Dünyanın hızla dijitalleşmesi, sınırlılıkların kalkması ve bilgi çokluğu ile dünya hakikat sonrası döneme geçiş yapmıştır. Gerçeğin bulunmasının zorlaştığı, olguların yerini duyguların aldığı bu dönemde, sahte haberler de yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Kişilerin yankı odaları, algoritmalar, doğrulama yanlılığı gibi etkenler altında sahte haberleri fark etmeleri ve doğrusunu araştırmaları zorlaşmıştır. Hayatın birçok alanında olduğu gibi, aktivizmde de dijitalleşme gerçekleşmiştir ve dijital aktivizm de hakikat sonrası dönemin dezavantajlarından etkilenmektedir. Yanlış bilgilerle gerçekleşen aktivist davranışlar, toplum için risk oluşturmakta, kaynak ve zaman kaybına sebebiyet vermektedir. Özellikle doğal afet gibi durumlarda, bunun bedeli can kayıpları olabilmektedir. Bu araştırmada, hakikat sonrası dönemde sahte haberlerin dijital aktivist davranışlar üzerindeki etkisinin gözlemlenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen Kahramanmaraş depreminin ardından Twitter'da yayılan ve teyit edilmiş 5 dezenformatif haber içeriği seçilmiştir. Bu haberlerle ilgili atılan tweetler elenmiş ve seçilen tweetlere eleştirel söylem analizi uygulanmıştır. Ek olarak, tweetler ve gelen cevaplar, dijital aktivizm tutumları ve etkileri gözlemlenmek üzere analiz edilmiştir. Sahte haberler ile ilgili atılan tweetler hedef gösterme ve kanıt sunma konusunda zayıf kalmışlardır. Bu sebeple yüksek efor ve kaynak gerektiren dijital aktivist tutumlar gerçekleşmemiştir. En çok karşılaşılan dijital aktivist tutumlar, en düşük seviye olan savunuculuk ve metaseslendirme olmuştur. Boykot etme (politik tüketim) veya para yardımında bulunma (e-fonlama) gibi orta seviye dijital aktivist tutumlar, görece az olmakla beraber gerçekleşmiş, fakat içerikler kanıtlanamadığı için bir kısmı söylemde kalmış ve eyleme geçememiştir. Sahte haberler aracılığıyla oluşan aktivist tutumların en çok tekrar eden etkisinin, katılımcılar için duygusal ve bilişsel; hedef için itibar etkileri olduğu gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The digitization of the world, the disappearance of constraints, and the abundance of information have led the world into the post-truth era. In this period where finding the truth is challenging, and feelings or beliefs become more prominent than facts, dissemination of fake news also has been increased. Effects of echo chambers, algorithms, and confirmation bias make it difficult for individuals to point out and fact check the fake news. Just as in many aspects of life, digitization has also occurred in activism, and digital activism too has been affected by the disadvantages of the post-truth era. Activist behaviors driven by disinformation pose risks to society, leading to the loss of resources and time. Especially in situations like natural disasters, the cost of such actions can result in loss of life. This research aims to observe the impact of fake news on digital activist behaviors in the post-truth era. For this purpose, 5 fact-checked disinformative news topic about Kahramanmaraş earthquake has been selected from Twitter. After tweets related to these topics were filtered based on interaction, Critical Discourse Analysis was applied to the selected ones. Additionally, tweets and responses were analyzed to observe digital activism activities and their impacts. Disinformative tweets were weak in targeting and providing evidence. Therefore, high-effort and resource-intensive digital activist attitudes did not occur. The most common digital activist attitudes were“assertion”and“metavoicing,”both categorized as lower-level activities. Mid-level digital activist attitudes, such as boycotting (political consumption) or providing financial aid (e-funding), occurred to a relatively lesser extent. However, since the contents could not be proven, some of them amounted to mere rhetoric and couldn't turn into action. Lastly, it has been observed that the most recurring impact of activist attitudes through fake news was emotional and cognitive for participants, and reputational for the target.
Benzer Tezler
- Disinformation in the post-truth era: A comparative analysis of the European Union, Türkiye and Brazil's instruments and practices for combating online disinformation
Hakikat sonrası çağda dezenformasyon: Avrupa Birliği, Türkiye ve Brezilya'nın çevrim içi dezenformasyonla mücadeleye yönelik araç ve pratiklerinin karşılaştırmalı analizi
İREM ŞARDAŞLAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
HukukAnkara ÜniversitesiLatin Amerika Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BESİME PINAR ÖZDEMİR
- Hakikat sonrası çağda bilgi düzensizliği: Yerel medya çalışanlarının ve gazetecilik bölümü akademisyenlerinin dezenformasyona ilişkin algı ve deneyimleri
Information disorder in the post-truth era: The perceptions and experiences of local media workers and journalism department academics on disinformation
MUTLUHAN ÇAMUR
Doktora
Türkçe
2024
GazetecilikAtatürk ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM ETEM ZİNDEREN
- Hakikat sonrası dönemde siyasal iletişim yönetimini yeniden düşünmek üzere niteliksel bir araştırma
A qualitative research on rethinking political communication management in the post-truth era
ONURCAN GÜDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halkla İlişkilerGalatasaray Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAYE ASLI SANCAR DEMREN
- Görsel sanatlar eğitiminde post–truth dönem etkileri
The effects of post-truth on visual arts education
MEHMET DİYARBAKIRLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
FelsefePamukkale ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEKİR İNCE
- Enformasyon dolaşımı ve dezenformasyon ekseninde yeni medya haberciliği ve teyit platformlarının çalışma pratikleri
Working practices of new media journalism and fact- checking organizations on the axis of information circulation and disinformation
ALPER ÖNEN
Doktora
Türkçe
2023
Gazetecilikİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER TİMİSİ NALÇAOĞLU