Geri Dön

مُحَصِّلُ المسائلِ الكلاميةِ لنوعي أفندي دراسة وتحقيق

Nevî Efendi'nin Muhassalu'l-Mesaili'l-Kelâmiyye isimli eserinin tahkik ve incelenmesi

PDF İndir

  1. Tez No: 908354
  2. Yazar: ABDULRAHMAN SOYLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AYHAN IŞIK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Kelam, Nevʿî Efendi, Muḥaṣṣılü'l-Mesâili'l-Kelâmiyye, Eşʿarîler, Mâtürîdîler, Kalam, Nawʿi Effendi, Muhassil al-Masa'il al-Kalamiyya, Ash'arite, Maturidite
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Arapça
  9. Üniversite: Karabük Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kelâm ve İtikadî İslâm Mezhepleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 232

Özet

Osmanlı Devleti'nde ilmî birikimi, icraatları ve nüfuzuyla etki etmiş bir çok âlim yetişmiştir. Bahse konu ulemadan birisi de Kanunî Sultan Süleyman (1522-1566), II. Selim (1566-1574), III. Murat (1574-1595) ve III. Mehmet (1595-1603) döneminde bir çok alanda eserler kaleme almış Nevʿî Efendi'dir. Çalışmamızın konusu, Nevʿî Efendi (D.940/1533-Ö.1007/1599) olarak bilinen Yahyâ b. Ali b. Nasûh'un Muḥaṣṣılü'l-Mesâili'l-Kelâmiyye adlı eserinin tahkiki ve incelenmesidir. Kelam ilmiyle ilgili olan bu eserde Nevʿî Efendi, kelâmın tanımı, konusu, faydası ve bölümlerinden bahsetmekle birlikte Eşʿarîler ile Mâtürîdîler arasındaki farkları da belirtmiştir. Nevʿî Efendi, eserini üç bölüme ayırmıştır. Birinci bölüm mümkün varlıkla ilgilidir. Varlık, yokluk, mahiyet, zorunluluk, imkân, kıdem, hudûs, illet ve malul gibi konulardan ve bunun yanı sıra kelamcılara ve filozoflara göre varlıkların taksimi konularını işlemiştir. İkinci bölümde yaratıcının varlığının ispatı, zâtın hükümleri, tenzih, sıfat ve tevhit gibi ilahiyatla ilgili konulardan, üçüncü bölümde ise nübüvvet, imamet ve kıyamet konularından bahsetmiştir. Çalışmamızda, yazma eserin tahkikinde dört nüshadan istifade edilmiştir. İlk nüsha İstanbul Lâleli Kütüphanesi, ikincisi Şehit Ali Paşa Kütüphanesi, üçüncüsü Ayasofya Kütüphanesi ve dördüncüsü de Hüseyin Çelebi Kütüphanesi'ndeki nüshalardır. Bu dört nüsha da İstanbul Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi'nde bulunmaktadır. İlk olarak eserin yazarını ve eserin yazıldığı dönem tespit edilerek detaylı açıklamalarda bulunulmuştur. Ardından eseri tanıtılıp eserin yazara atfedilmesinin doğruluğu ispatlanmıştır. Çalışmamızda ulaşılan temel sonuçlar şunlardır: Öncelikle“Muḥaṣṣılü'l-Mesâili'l-Kelâmiyye”adlı eserin Nevʿî Efendi olarak bilinen Yahyâ b. Ali b. Nasûh'a ait olduğudur. İkincisi müellif, bu eserinde kelamî konuların çoğunu ele almış, Ehl-i Sünnet akidesini açıklamış, bu görüşleri diğer fırkaların ve filozofların görüşleriyle mukayese etmiştir. Müellif, eserini öncelikle filozoflara cevap vermek için yazmıştır. Üçüncüsü, Nevʿî Efendi'nin eserini yazarken izlediği yöntem, bir konuyu açıklamak, konuya itiraz edenleri zikretmek, bazı varsayımsal sorular sormak ve bunları yanıtlamak şeklindedir. Nevʿî Efendi eserinde farklı görüşleri zikretmiş, onları tartışmış veya eleştirmiştir. Görüşler arasında tercihte bulunmuş, aralarındaki çelişkiyi ve ihtilafları gidermeye çalışmıştır. Bazen de felsefi kavram ve terimlerin bir kısmını açıklarken konu dışına çıkmıştır.

Özet (Çeviri)

Many scientists received their education during the Ottoman Empire, and it had influence and impact due to their scientific status and valuable works. Among these unique scientists who wrote in many fields is Naw'i Effendi, who was a contemporary of Sultan Suleiman the Magnificent (1522-1566), Sultan Saleem II (1566-1574), Sultan Murad III (1574-1595), and Sultan Muhammed III (1595-1603). The subject of this study is a redaction of the manuscript“Muhassil al-Masa'il al-Kalamiyya”by Yahya bin Pir Ali bin Nasūh, known as Nevʿî Efendi (D. 940 AH/1533 AD – D.1007 AH/1599 AD), a manuscript on theology. The manuscript contains various theological issues, starting with the definition of theology, its subject and benefit then the difference between the Ash'ari and Maturidi schools of thought. The manuscript also deals with other topics such as what is called existent and non-existent, the essence, the eternity, the occurrence, the cause and the effect and the division of beings in the book of possibilities and the proof of“Sifāt”(attributes) and self“Sifāt”of Allah Almighty . The last volume of the manuscript shows the prophecies and what is related to this matters. Four copies of the manuscript were relied on in the researcher's redaction. the first copy is the one in Laleli Library in Istanbul, the second copy lies in the Martyr Ali Pasha Library while the third one in the Hagia Sophia Library and the final one is from the Hussein Chelebi Library. The four copies can be also found in the Suleymaniye Library in Istanbul. The study started with a brief about the author of the manuscript, his era then studying the manuscript, defining it, its title validity, and the correctness of its attribution to its author. In this redaction, the researcher managed to reveal several results: first of all, the most important of which is that the manuscript of“Muhassil al-Masa'il al-Kalamiyya”is written by Yahya bin Pir Ali bin Nasūh, known as Nevʿî Efendi, secondly, the author also dealt with theology in most of the chapters of his manuscript, explaining and demonstrating the doctrine of the Sunnah comparing it with other doctrinal schools and also there was a comparison with the opinions of philosophers. The main conclusion was that the author's aim in this manuscript was primarily to refute the philosophers. Thirdly, one of the methods the author followed in his work was that; he mentions a certain issue, lists the objectors to it, then presents some hypothetical questions and answers them himself. Nawʿi Effendi also took care to attribute the words to their owners, he was also keen to mention the statements of scholars discussing or criticizing them, weighing them and putting an end to the disagreement between the statements. He sometimes writes in details as a way to clarify some of the doctrinal or philosophical terms and expressions that he presents.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    770225

    تحقيق المناط الخاص وأثره في تنزيل الأحكام دراسة تأصيلية

    Özel manatı elde etmek ve hüküm indirmeye etkisi, özgün bir çalışma

    AHMED BLAMAI

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2022

    Dinİstanbul Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OSAMA AL HAMWI

  2. Tez No

    893231

    بيت المقدس في العهد السلجوقي والأرتقي (465هـ - 491هـ / 1072م - 1098م) دراسة سياسية وحضارية سياسية وحضارية

    Selçuklular ve Artuklular döneminde Beytülmakdis (465-491 hicri / 1072-1098 miladi): Siyasi ve kültürel bir çalışma

    HÜSEYİN ABBASOĞLU

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2024

    TarihMardin Artuklu Üniversitesi

    Yabancı Diller Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NARJES KADRO

  3. Tez No

    675186

    شرح ألفية العراقي لأمير بادشاه دراسة وتحقيقا (من صفحة 137 الى 199)

    Emir Padişah'ın Şerhu Elfiyeti'l-Irâkî adlı eserinin tahkik ve tahlili (137-199 sayfalar arası)

    HASSAN IBRAHIM EMRAN DRAH

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2021

    DinSiirt Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HUSAM ANİS

  4. Tez No

    570391

    Kahire'de Menyel Kasrı mescid hatları

    Cairo Manial palece mosque calligraphies

    İZZET ELİTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. MEHMET HÜSREV SUBAŞI

  5. Tez No

    585998

    ظاهرةُ الاستغناء في سُورِ المُفصَّل

    Mufassal surelerde istiğna olgusu

    MUHSİN HUSSEİN SHEKHO

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2019

    DilbilimVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ŞİRİN ÇIKAR

Geri Dön