Kars'ın Koşasazlı âşığı Selahattin Dündar
Selahattin Dündar, Kars' lover from Koşasaz
- Tez No: 908486
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN KÜRŞAT TÜRKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 712
Özet
Âşık edebiyatı, Türk Edebiyatının kadim köklerinden yeşeren halk edebiyatının çınarından sarkan, ozan/baksı geleneğinin suyuyla büyüyen önemli bir daldır. Genellikle halk şairlerinin sözlü olarak icra ettiği şiirlerinden ve hikâyelerinden oluşur. Âşık edebiyatı, çoğunlukla aşk, sevgi, doğa, toplumsal olaylar gibi konuları işler ve genellikle saz eşliğinde söylenir. Bu edebiyat dalı, Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir ve halkın duygularını, düşüncelerini yansıtan bir aynadır. Âşık edebiyatı, genellikle 13. yüzyıldan itibaren belirgin bir şekilde ortaya çıkmış 15. yüzyıl ve 19. yüzyılları arası yükseliş dönemine geçip günümüze kadar etkisini sürdürmüştür. Sözlü kültür geleneğin etkisiyle büyüyen Âşık edebiyatı, günümüzde sözlü ve yazılı kültür olarak devam etmiştir. Göçlerin, yükselen teknolojinin ve hayat şartlarının etkisiyle gelişip, kendini güncelleyerek halk edebiyatına yeni anlayışlar getirmiştir. Meydan ve köylerden çıkıp farklı sahneleri ve dijital ortamları araç edinmiştir. Âşık atışmaları, lebdeğmez, muamma ve önemli günlerde âşıklar arası mektuplaşma âdeti/sanatını marifet/ustalık oyununa dönüştürmesi bu örneklerden bazılarıdır. Her ne kadar akademik çalışmalarda âşık edebiyatının köklü bir gelenekten gelmesinin tarihi önemi vurgulanıyorsa da günümüzde, icracıların gelenekten neredeyse kopma, aşınma ya da yeni icracıların, sayısının azalmasının sonucu âşık edebiyatının zayıflama tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı düşüncesi de vardır. Günümüzde bu konular akademik camiada konuşulmaya devam ederken geleneğin bütünüyle kaidelerini koruyan, kudretli âşıkları son kale vazifesi görmektedir. Hünerlerini en güzel biçimiyle sergilerken ustalıklarını paylaşmakta, üretmekte ve geleneğe bağlı yeni âşıklar yetiştirmektedirler. Kadim geleneğin yetiştirdiği güçlü ustalardan biri de Kars'ın bağrından çıkan Koşasazlı Âşık Dündar'dır. Yapılan bu tez çalışmasında Âşık Dündar'ın hayatı, âşıklığı, sanatı ve sanatının içinde yer alan şiirleri incelenmiştir. Çalışmamız Ön söz ile Giriş, Dört bölüm, Kaynakça, Sözlük ve Ekler kısmından oluşmaktadır. Âşık Dündar'ın hayatı ve âşıklığıyla ilgili bilgiler, soyu, doğum tarihi, öğrenim durumu, evliliği ve çocukları gibi konuları içermektedir. Âşık Dündar'ın âşıklığa başlama süreci, kullandığı mahlaslar, etkilendiği âşıklar, katıldığı âşık programları ve aldığı ödüller de detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca, şiirlerinin vezin, hece ölçüsü, durak, kafiye yapısı, redif ve söz sanatları gibi özellikleri incelenmiştir. Tematik olarak milli konular, dini konular, güncel konular, tarihi olaylar, toplumsal konular, yaşam biçimi, doğa, aile, halk kültürü ve toplumsal eleştiri gibi konular da ele alınmıştır. Âşık Dündar'ın şiirlerinde kullanılan söz sanatları da detaylı bir şekilde açıklanmış ve örneklerle desteklenmiştir. Bu inceleme sonucunda elde edilen analizler görsel grafiklerle desteklenmiştir. Çalışmamızın son bölümü ise Âşık Dündar'ın sonradan eklenen şiirleri, atışmalar, muammalar ve deyimler haricinde kalan şiirleri hece ölçülerine ve ayak düzenine göre sıralandı.
Özet (Çeviri)
Minstrel literature is an important branch that grows with the water of the bard/baksi tradition, hanging from the plane tree of folk literature that grew from the ancient roots of Turkish Literature. It generally consists of poems and stories performed orally by folk poets. Minstrel literature mostly deals with topics such as love, affection, nature, social events and is usually sung with saz accompaniment. This branch of literature has an important place in Turkish culture and is a mirror that reflects the feelings and thoughts of the people. Minstrel literature generally emerged prominently from the 13th century onwards, went through a period of rise between the 15th century and the 19th century, and has continued its influence until today. Minstrel literature, which grew under the influence of oral culture tradition, continues today as oral and written culture. It has developed and updated itself under the influence of migrations, rising technology and living conditions and brought new understandings to folk literature. He left the squares and villages and used different scenes and digital environments as his tool. Minstrel quarrels, lebdeğmez, muamma and turning the custom/art of correspondence between lovers into a game of ingenuity/mastery on important days are some of these examples. Although academic studies emphasize the historical importance of minstrel literature coming from a deep-rooted tradition, today there is also the idea that minstrel literature is in danger of weakening because of performers breaking away from tradition, attrition, or the decrease in the number of new performers. Today, while these issues continue to be discussed in the academic community, the powerful minstrels of the tradition, who protect all its rules, serve as the last castle. While exhibiting their skills in the most beautiful way, they share their mastery, produce and train new minstrels who are committed to tradition. One of the strong masters trained by the ancient tradition is Koşasazlı Âşık Dündar, who comes from the heart of Kars. This thesis includes Âşık Dündar's life, minstrelsy, art and the poems in his art. Our study consists of a Foreword, Summary, Introduction, four chapters, Dictionary, Appendices and References, Glossary and Appendices. Information about the life and minstrelsy of minstrel Dündar includes topics such as his ancestry, date of birth, summary status, marriage and children. The process of minstrel Dündar's initiation into minstrelsy, the pseudonyms he continues to use, the minstrels he was influenced by, and the awards related to the minstrel programs he attended are discussed in detail. In addition, the features of his poems such as meter, syllable prices, stops, rhyme structure, rhyme and figures of speech. Thematically, topics such as national issues, religious issues, current issues, historical events, social issues, lifestyle, nature, family, folk culture and social criticism are also discussed. The figures of speech used in Âşık Dündar's poems are also explained in detail and supported with examples. The analyzes obtained because of this examination are visually supported. In the last part of our study, the poems he wrote after Âşık Dündar, except for foot beats, enigmas and idioms, were listed according to their syllabic meter and order.
Benzer Tezler
- Kağızman (Kars) - Tuzluca (Iğdır) tuz yataklarının jeolojisi, mineralojisi ve petrografisi
Geology, mineralogy and petrography of the kağizman Kağızman (Kars) - Tuzluca (Iğdır) salt beds
OKAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Jeoloji MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiJeoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. CAHİT HELVACI
- The Armenian ruins of Kars: Mapping for expanded narratives of a contested borderland
Kars'ın Ermeni harabeleri: Çekişmeli bir sınır bölgesinin genişletilmiş anlatıları için haritalamak
ELA GÖK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
MimarlıkKadir Has ÜniversitesiMimarlık ve Kent Çalışmaları Bilim Dalı
DOÇ. DR. EZGİ TUNCER
- Kars Arpaçay ilçesi yetiştirici şartlarında akkaraman ve tuj kuzularının büyüme ve yaşama gücü özellikleri
Growth and survival rate traits of akkaraman and tuj lambs reared under the country-side conditions in Arpaçay-Kars
BİROL GÜL
Doktora
Türkçe
2012
Veteriner HekimliğiKafkas ÜniversitesiZootekni Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ RIZA AKSOY
- Tunç Çağı'nda Kars ili ve çevresindeki yerleşimler
Kars province and the surrounding Bronze Age settlements
AYLA YILMAZ