Antik mimari parça örneklerinin arkeometrik sonuçları ışığında Sinope'nin taş ocakları
Quarries of Sinope in light of archaeometric results of examples of ancient architectural pieces
- Tez No: 909056
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NAZLI YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Arkeometri, Archeology, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sinop Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Disiplinlerarası Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 64
Özet
Antik Dönem'de Paphlagonia Bölgesi içerisinde yer alan ve Sinope olarak adlandırılan kent, sahip olduğu jeopolitik konum sayesinde önemli bir ticari kent olarak varlığını sürdürmüştür. Sahip olduğu ticari önem sayesinde kesintisiz olarak günümüze kadar yerleşim görmüş olduğu anlaşılan bu kent içerisinde farklı işlevlere sahip pek çok antik anıtsal yapı inşa edilmiştir. Kent genelinde gerçekleştirilen bilimsel kazı ve araştırmalar, sur duvarları üzerinde gözlemlenen devşirme malzemeler ile modern hafriyat çalışmalarında ortaya çıkarılan antik mimari parçalar, taş ve mermer ithalinin yanı sıra Sinop kenti ve yakın çevresinde Antik Dönem içerisinde oldukça önemli taş ocaklarının faaliyet göstermiş olabileceğine işaret etmektedir. Bu bilgiler ışığında kentin Antik Dönem inşa faaliyetlerinde yararlanmış olduğu taş ve mermer ocaklarının arkeometrik yöntemler kullanılarak tespit edilmesinin amaçlandığı bu çalışma içerisinde hem Sinop Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen sütun başlığı, sütun gövdesi ve geison-sima bloğu gibi mimari eserlerden hem de Antik Dönem'de olasılıkla taş ocağı olarak kullanılmış olan ve Stephane olarak adlandırılan yerleşim içerisinde yer alan doğal kayalık alandan (Çaylıoğlu Köyü/Sayarkası) numuneler alınmış; bu numunelerin ED-XRF ve PSA analizleri gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda müze bahçesi içerisinde sergilenen sütun gövdesi ve konsollu geison-sima bloğu numunelerinin kimyasal içeriklerinin, büyük oranda Sayarkası numuneleri ile benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, Antik Dönem içerisinde Sinope'de gerçekleştirilen inşa faaliyetlerinde kullanılan taş malzemenin temini için Stephane içerisinde yer alan taş ocağının (Sayarkası taş ocağı) tercih edildiğine; Sinope ile Stephane arasında önemli ticari ilişkilerin olabileceğine işaret etmektedir. Söz konusu numuneler içerisinde kimyasal açıdan farklılaşan tek numune korinth tipi sütun başlığıdır. En düşük kalsiyum, en yüksek magnezyum içeriğiyle ve diğerlerine oranla daha az ışık geçirgenlik oranıyla daha sert bir yapıya sahip olduğu anlaşılan bu kayacın türünü ve kaynağını kesin olarak tespit etmek -karşılaştırma numunesi olmadığı için- şimdilik mümkün olmasa da kent genelinde konu ile ilgili olarak gerçekleştirilen diğer araştırmalardan elde edilen sonuçlar ışığında korinth tipi sütun başlığı üzerinde gerçekleştirilen analizler, Prokonnesos mermerine işaret ediyor olabilir. Bu sonuçlar Sinope'nin önemli ve anıtsal boyutlu kamu yapılarının inşasında nispeten daha kaliteli olan Prokonnesos'tan yarı işlenmiş mermer malzeme ithal etmiş olabileceği konusunda önemli ip uçları vermektedir.
Özet (Çeviri)
The city, which was located in the Paphlagonia Region in ancient times and was called Sinope, continued its existence as an important commercial city thanks to its geopolitical position. Many ancient monumental structures with different functions were built in this city, which is understood to have been inhabited continuously until today thanks to its commercial importance. Scientific excavations and researches carried out throughout the city, spolia materials observed on the city walls and ancient architectural pieces unearthed during modern excavation works indicate that in addition to stone and marble imports, significant quarries may have operated in the city of Sinop and its immediate vicinity during the ancient period. In light of this information, this study aims to identify the stone and marble quarries that the city used in ancient construction activities using archaeometric methods. In this study, samples were taken from both architectural works such as column capital, column and geison-sima block exhibited in the Sinop Archaeological Museum and from the natural rocky area (Çaylıoğlu Village/Sayarkası) within the settlement called Stephane, which was probably used as a stone quarry in ancient times; ED-XRF and PSA analyses of these samples were performed. As a result of the archaeometric analyses, it was determined that the chemical contents of the column and geison-sima block samples exhibited in the museum garden were largely similar to the Sayarkası samples. These results indicate that the quarry in Stephane (Sayarkası quarry) was preferred for the supply of stone materials used in the construction activities carried out in Sinope in ancient times and that there may have been important trade relations between Sinope and Stephane. The only sample that differs chemically among the samples in question is the Corinthian column capital. It is not possible to determine the type and source of this rock, which is understood to have the lowest calcium and highest magnesium content and a lower light transmittance rate compared to the others, precisely because there is no comparison sample. In light of the results obtained from other research conducted on the subject throughout the city, the analyses conducted on the Corinthian column capital may indicate Proconnesus marble. These results provide important clues that Sinope may have imported semi-processed marble material from Prokonnesos, which was of relatively higher quality, for the construction of important and monumental public buildings.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Türk resim sanatında anne ve çocuk teması
Mother and child theme in Turkish painting
ASLI ALTINIŞIK DORUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. SAİME ÖZLEM ÜNER
- Burgazada Metamorphosis Manastır Kilisesi ve çevresinin koruma önerisi
The conservation proposal of the Metamorphosis Monastery' s Church and its environment
FİLİZ AYAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR
- Cinasun (Karaman-Ayrancı-Karaağaç köyü) Hellenistik ve Roma dönemi seramikleri
The Hellenistic and Roman pottery from Cinasun (Karaman-Ayrancı-Karaağaç village)
DİCLE ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE KÖRSULU
- Mimarlık ve dansta notasyon: Bedenli bilgi ve mekânın üretimi
Notations in architecture and dance: Embodied knowledge and production of space
SEÇİL YATAN GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL