İbn Teymiyye'de yaratma meselesi
The issue of creation in Ibn Taymiyyah's thought
- Tez No: 909588
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RIZA KORKMAZGÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: İbn Teymiyye, Başlangıcı olmayan hâdisler, Allah-âlem ilişkisi, Hudûs Teorisi, Sudûr Teorisi, Ezelî Yaratma, Ibn Taymiyyah, Beginningless events, God-universe relationship, Huduth Theory, Emanation Theory, Eternal Creation
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Yaratılış meselesi, dinî ve felsefî düşünce geleneklerinin önemli bir konusudur. Yaratma konusu bağlamında Allah-âlem ilişkisi incelendiği için Allah'ın sıfatları, isimleri ve fiilleri gibi önemli konuları da içermektedir. Ayrıca, varlık kavramı, insanlığın anlamlandırmaya çalıştığı benliğinin özünü teşkil eden bir kavramdır. Bu bağlamda, ezelî yaratma ve (hudûs) sonradan yaratma anlayışları ortaya çıkmıştır. Bu çalışma, İbn Teymiyye'nin Kur'an ve sünnette geçen ifadeler ışığında yaratılış meselesini nasıl ele aldığını incelemektedir. İbn Teymiyye (ö. 728/1328), İslâm filozoflarına yeri geldiğinde onların ifadeleri ile cevap vermekte, yeri geldiğinde ise eleştirmekte ve kelâmcıların argümanlarını da kullanmaktadır. İbn Teymiyye'nin kelâmcılara yönelik eleştirisi, daha çok nasslarda geçmeyen ifadeler kullanmaları üzerinedir. Onun temel prensibi, peygamber nasıl anlattıysa o şekilde anlatılması gerektiğidir. Kendisinin savunduğu“Sürekli Yaratma Teorisi”selef âlimlerince de savunduğunu söylemekle birlikte nasslara da uygun olduğunu dile getirmektedir. İbn Teymiyye âlemdeki varlıkların bir sebep olmaksızın yaratıldığını kabul etmemekle birlikte ilk sebebin Allah'ın irade ve kudreti ile birlikte hâdis olarak yaratıldığını düşünmektedir.“Başlangıcı olmayan hâdisler”(havadisun la evvele lehâ) olarak isimlendirdiği bu sebep hâdisler ile âlem, Allah tarafında hudûs teorisinde olduğu gibi sonradan değil her zaman yaratılmaktadır. Ancak bu kabul onu filozoflar gibi âlemin kıdemine sürüklese de kendisi eselde teselsülü ve Allah'ın zâtının hâdislere mahal olmasını caiz görmekle bu sorunu kendi düşüncesinde sonuca bağlamaya çalışmaktadır. Bu çalışmada, İbn Teymiyye'nin“Mes'eletü Hudûsî'l-Âlem”isimli risalesi başta olmak üzere,“Der'u tearuzi'l-akl ve'n-nakl”,“Minhâcü's-sünne”gibi temel eserleri incelenmiş ve söz konusu teorilere ilişkin eleştirileri derlenmiştir. Tez beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm giriş, beşinci bölüm ise sonuçtur. İkinci bölümde İbn Teymiyye'nin varlık anlayışı araştırılmıştır. Üçüncü bölümde ise İbn Teymiyye'nin yaratmayla ilgili olan İlahî sıfatlara dair düşünceleri araştırılmıştır. Dördüncü bölümde ise İbn Teymiyye'nin“Sürekli Yaratma Teorisi”izah edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca burada zikrettiğimiz bölümlerin sonlarında İbn Teymiyye'nin filozoflara, kelâmcılara ve bazı sufîlere karşı olan eleştirilerine yer verilerek konunun anlaşılırlığı artırılmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The issue of creation is a significant topic within religious and philosophical traditions. Since the relationship between God and the universe is examined in the context of creation, it also encompasses important subjects such as the attributes, names, and actions of God. Additionally, the concept of existence constitutes the essence of humanity's effort to understand itself. In this context, the concepts of eternal creation and huduth (creation after non-existence) have emerged. This study examines how Ibn Taymiyyah addresses the issue of creation in light of expressions found in the Qur'an and Sunnah. Ibn Taymiyyah (d. 728/1328) occasionally responds to İslâmic philosophers using their own expressions, at other times critiques them, and also incorporates arguments from theologians. His primary criticism of theologians lies in their use of expressions that do not appear in the textual sources. Ibn Taymiyyah's fundamental principle is that matters should be conveyed as the Prophet explained them. He argues that the“Theory of Continuous Creation,”which he advocates, was also supported by the early scholars (salaf) and aligns with the sacred texts. Although Ibn Taymiyyah does not accept that beings in the universe were created without a cause, he believes that the initial cause was created by God's will and power as a contingent entity. He names this cause“contingent entities without a beginning”(havadisun la awwala laha), positing that the world is created continuously by God, not at a single moment in time as proposed by the theory of origination (huduth). However, this acceptance, despite leading him to a concept akin to the eternity of the universe as held by philosophers, is reconciled in his view by allowing for infinite regression (tasalsul) and by holding that God's essence is not a locus for contingent things. In this study, Ibn Taymiyyah's“Risalah on the Origination of the Universe”(Risalat fi Huduth al-Alam), as well as major works like“Dar Ta'arud al-Aql wa al-Naql”and“Minhaj al-Sunnah,”are analyzed, compiling his critiques on the aforementioned theories. The thesis consists of five chapters. The first chapter is the introduction, and the fifth chapter is the conclusion. The second chapter explores Ibn Taymiyyah's understanding of existence. The third chapter examines his views on the divine attributes related to creation. The fourth chapter attempts to explain Ibn Taymiyyah's“Theory of Continuous Creation.”Additionally, at the end of each of these chapters, Ibn Taymiyyah's criticisms of philosophers, theologians, and some Sufis are included to enhance the clarity of the subject.
Benzer Tezler
- Orta Çağ İslam düşüncesinde siyasal ahlâk
Political morality in Medieval Islamic thought
EROL ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2021
FelsefeKaradeniz Teknik ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ÇAĞATAY OKUTAN
- İbn Teymiyye'de âlemin kıdemi
Eternity of the universe according to Ibn Taymiyyah
CİHAN ÖZAYKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinBartın ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZDEN
- İbn Teymiyye'de tevhid anlayışı
The belief of tawhid in Ibn Taymiyyah
BERAT SARIKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUHAMMET YAZICI
- İbn Teymiyye'de muhkem ve müteşabih anlayışı
Ibn Taymiyyah's muhkem and mutashabih
MUHAMMED MUSTAFA PINARBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK YAVUZ