Orta öğretisinin kaynakları ve İslam ahlak düşüncesine yansımaları: Farabi özelinde bir inceleme
The sources of the doctrine of the mean and its reflection on Islamic moral thought: A special study on al-Fârâbî
- Tez No: 909627
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Orta öğretisi, altın orta, ahlâk, Yunan felsefesi, İslam ahlâk düşüncesi, Aristoteles, Fârâbî, Doctrine of the Mean, golden mean, morality, Philosophy of Greek, Islamic moral thought, Aristotle, Al- Fârâbî
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Ahlâk ilminde orta öğretisi, erdemin kriteri olarak önem kazanmıştır. Ancak ahlâk düşüncesinde aşina olduğumuz bu kavram, bu düşünceye intikal etmeden evvel matematik, geometri, fizik ve tıp gibi disiplinlerde de karşılık bulmuştur. Bu bağlamda tez, orta öğretisinin tarihsel gelişimini ve farklı bilim dallarındaki yansımalarını araştırmaktadır. Çalışmanın başlangıç noktası, eski Mısır uygarlığının matematiksel ve geometrik anlayışlarıdır. Bu dönem, denge ve orantı prensiplerinin ön planda olduğu niceliksel yaklaşımı benimsemiştir. Orta öğretisi de bu bağlamda kendisini matematiksel orantılarda göstermiştir. Tez ilk olarak bu matematiksel ve geometrik temellerin antik Yunan filozofları tarafından nasıl alınıp geliştirildiğini ele almaktadır. Özellikle Pisagor gibi filozofların çalışmaları, eski Mısır'dan devraldıkları bilgileri nasıl sistematik hale getirdiklerini ve bu bilgileri kendi felsefi ve bilimsel teorilerine nasıl entegre ettiklerini göstermektedir. Klasik Yunan filozoflarından Platon ve Aristoteles'in felsefelerinde orta kavramı yavaş yavaş niceliksel yönden niteliksel yöne doğru evirilmiş, yani nesneden özneye doğru ilerleyerek etik bir anlam kazanmıştır. Platon'un idealar dünyasında denge ve uyum arayışı, Aristoteles'in etik düşüncesinde orta yolun erdemi olarak karşımıza çıkar. Bu dönüşüm, orta kavramının felsefi bir öğreti olarak gelişimini ve ahlâkî bir prensip olarak yerleşmesini sağlar. Son olarak bu tez, orta öğretisinin İslam ahlâk düşüncesine yansımalarını Fârâbî'nin görüşleri üzerinden incelemektir. Fârâbî, Yunan felsefesinin ilkelerini İslam düşüncesiyle harmanlayarak, denge ve ölçülülük kavramlarını yeniden yorumlamıştır. Bu hem bireysel ahlâkın hem de toplumsal düzenin temel prensibi olarak orta öğretisinin İslam düşüncesinde nasıl benimsendiğini ve geliştiğini ortaya koymaktadır. Bu çalışma, orta öğretisinin tarihsel süreç içindeki evrimini ve disiplinler arası yansımalarını kapsamlı bir şekilde ele alarak, bu kadim öğretinin farklı medeniyetlerdeki önemi, mahiyeti ve evrensel değerini vurgulamayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In ethics, the doctrine of the mean has gained importance as the criterion of virtue. However, this concept, which we are familiar with in ethical thought, has also been reflected in disciplines such as mathematics, geometry, physics, and medicine. In this context, this thesis investigates the historical development of the doctrine of moderation and its reflections in different disciplines. The starting point of the study is the mathematical and geometric conceptions of the ancient Egyptian civilization. This period adopted a quantitative approach in which the principles of balance and proportion were at the forefront. In this context, moderation manifested itself in mathematical proportions. The thesis first discusses how these mathematical and geometrical foundations were taken up and developed by ancient Greek philosophers. In particular, the work of philosophers such as Pythagoras shows how they systematized the knowledge they inherited from ancient Egypt and integrated it into their own philosophical and scientific theories. In the philosophies of the classical Greek philosophers Plato and Aristotle, the concept of equanimity gradually evolved from quantitative to qualitative, that is, from object to subject, and acquired an ethical meaning. Plato's search for balance and harmony in the world of ideas appears as the virtue of the middle way in Aristotle's ethical thought. This transformation enables the development of the concept of moderation as a philosophical doctrine and its establishment as an ethical principle. Finally, this thesis analyzes the reflections of the doctrine of the mean on Islamic ethical thought through al-Fârâbî's views. Al-Fârâbî reinterpreted the concepts of balance and moderation by blending the principles of Greek philosophy with Islamic thought. This reveals how mean as the basic principle of both individual morality and social order was adopted and developed in Islamic thought. This study aims to highlight the importance, nature and universal value of this ancient doctrine in different civilizations by comprehensively addressing the evolution of the doctrine of moderation in the historical process and its interdisciplinary reflections.
Benzer Tezler
- Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin pedagojik formasyon yeterlikleri
Başlık çevirisi yok
MUHAMMED ŞEVKİ AYDIN
- Mahmud Sâmi Ramazanoğlu'nun hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri
Mahmud Sâmi Ramazanoğlu's life, works and his mystical views
SELİM İÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMDİ KIZILER
- Ali b. Ahmed Mehâimî'nin hayatı, eserleri ve tasavvufi görüşleri
The Life, works and sufi views of Ali b. Ahmed Mehâimî
NECDET AYHAN
Doktora
Türkçe
2021
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR ÖZKÖSE
- Tarihle desteklenmiş geometri öğretiminin orta öğretim öğrencilerinin geometri bilimine ve bilim insanlarına yönelik imajlarına etkisi
The effects of geometry teaching accompained by history to secondary school students' images of geometry and scientists
AYŞE OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜNKAR KORKMAZ
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN