Hayretî Divanı'nda ben ve öteki
Me and the other in the Divan of Hayretî
- Tez No: 909928
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET İÇLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Batman Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
İnsanoğlu var olduğu günden beri dünyadaki varlığını anlamlı bir temele oturtmak için kim olduğunu sorgulayarak varlığına bir anlam bulmaya çalışmıştır. İnsanın kendini tanıma ve tanımlama arzusuyla sorduğu“Ben kimim?”sorusu aslında ben'in kim olmadığının da cevabını içinde barındıran derinlikte bir sorudur. Birey kendini tanımlarken benzerlik ve kıyas üzerinden hareket eder. Bu kıyas hem beni hem de ben olmayan ötekini meydana getirir. Benin kendini tanımlarken başvurduğu öteki ben için varoluşsal bir zorunluluktur. Bu zorunluluk hem benin hem de ötekinin inşasını oluşturur. Toplumsal bir varlık olan insan, hayatının her döneminde ilişki içinde olduğu kimselerle bu benlik ve ötekilik durumunu yaşamaktadır. Edebiyatın ve şairin toplumun aynası görevinde olmasıyla XVI. yy şairi Hayretî de divanında yaşadığı dönemin sosyolojik bir okumasına yer vermiş ve o dönemdeki ben/biz öteki kutuplaşmasını, çatışmasını şiirlerinde âşık, rind, zâhid, rakip gibi çeşitli tipler üzerinden vermiştir. Şairin gözündeki ötekiler ile onu öteki görenlerin kim olduğu hangi özelliklere sahip olduğu, hangi benzetme unsurlarıyla verildiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Metinler daha çok söylem ve içerik analizine göre incelenmiştir. Bu çalışmada Hayretî Divanı'nda şairin kendi benini daha çok rind, ârif, âşık, derviş tipleri üzerinden verdiği bu beninin karşısında ise rakip, zâhid, nefs/benlik gibi tip ve unsurlar yer aldığı görülmektedir. Yapılan bu çalışmayla şairin kendini nasıl gördüğü başkaları gözündeki özellikleri ve şairin bu duruma karşı düşünceleri şiirlerden hareketle ortaya konmaya çalışılmış, böylece divan şiirinde ötekininin izleri aranmıştır. Bu ötekinin izlerinden hareketle divan şiirinin halktan kopuk olmadığı aksine toplumsal hayata ait pek çok okumaya imkân verdiği görülmüştür. Ayrıca bu çalışmayla moderniteyle ortaya çıkan öteki kavramının izlerinin divan şiirinde de sürülebileceği görülmüş ve divan şiirinin günümüz yöntem ve yaklaşımlarıyla da incelenebileceğinin örneği ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Since the day it existed, human beings have tried to find a meaning for their existence by questioning who they are in order to base their existence in the world on a meaningful basis. The question“Who am I?”, which one asks with the desire to know and define oneself, is actually a deep question that contains the answer to who I am not. The individual acts through similarity and comparison when defining himself. This syllogism creates both me and the other who is not me. The other that the self refers to when defining itself is an existential necessity for the self. This necessity constitutes the construction of both self and other. Being a social being, human beings experience this state of self and otherness with the people they are in contact with at every stage of their lives. As literature and the poet serve as the mirror of society, the 16th century poet Hayretî included a sociological reading of the period in which he lived in his divan and explained the self/we other polarization and conflict of that period through various types such as minstrel, rind, ascetic and rival in his poems. It has been tried to determine who the others are in the eyes of the poet and those who see him as other, what characteristics they have, and with what elements of comparison they are given. The texts were examined mostly according to discourse and content analysis. In this study, it is seen that in Hayretî's Divan, the poet describes his self mostly through the types of rind, ârif, minstrel and dervish, while there are types and elements such as rival, ascetic, self/ego. With this study, it was tried to reveal how the poet sees himself, his characteristics in the eyes of others, and the poet's thoughts towards this situation, based on the poems, thus the traces of the other were sought in divan poetry. Based on the traces of this other, it has been seen that divan poetry is not disconnected from the public, on the contrary, it allows many readings related to social life. In addition, with this study, it has been seen that the traces of the concept of the other, which emerged with modernity, can be traced in divan poetry, and an example of how divan poetry can be examined with today's methods and approaches has been presented.
Benzer Tezler
- Hayreti Divanı'nda bitkiler
Başlık çevirisi yok
NİHAT ÖZTOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1986
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AMİL CELEBİOĞLU
- Hayreti Divanı'nda kozmik alem ve zaman
Başlık çevirisi yok
HİKMET FERİDUN GÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. NEJAT SEFERCİOĞLU
- Hayreti Divanı'nda maddi kültür unsurları
Başlık çevirisi yok
MEHMET SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
1986
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN GÜZEL
- Hayreti Divanı'nda aşık
Başlık çevirisi yok
MEHMET TEMİZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1986
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. NEJAT SEFERCİOĞLU
- Hayreti Divanı'nda sevgili ve sevgilinin fiziki yapısı ile ilgili özellikler
Başlık çevirisi yok
AHMET ARI
Yüksek Lisans
Türkçe
1987
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. NEJAT SEFERCİOĞLU