Anıtsal yapıları ve ticaret dokusu ile Bornova geleneksel çarşı bölgesinin değerlendirilmesi ve koruma önerileri
Architectural evaluation and conservation proposal of Bornova traditional bazaar area with its monumental and trade structure
- Tez No: 910512
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞAKİR ÇAKMAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
İzmir İli'nin önemli ilçelerinden biri olan Bornova, geçmişte Burunova, Buruabad, Birunabad gibi çeşitli isimlerle anılmış ve en son Bornova adına evrilmiştir. 15. yüzyıl ikinci yarısı itibariyle, Osmanlı belgelerinde Bornova ile ilgili ilk kayıtlar görülmeye başlanır. Bornova bu dönemde, tarım faaliyetlerinin gerçekleştirildiği, Müslüman Türk nüfusunun yaşadığı bir köy niteliğindedir. 1865 yılında İzmir-Kasaba demiryolu hattının Bornova'dan geçmesi ve Bornova İstasyonu'nun yapılması, Bornova ile İzmir'in merkezi arasındaki mesafenin kısalmasını sağlamıştır. Bu durum İzmir'in merkezi ile Bornova'yı bütünleştirmiş, bu bölgeye Levantenlerin ilgisini arttırmış ve merkezinin gelişiminde önemli rol oynamıştır. Bornova Geleneksel Çarşı Bölgesi, Osmanlı döneminde oluşmaya başlamış ve tarihsel süreç içinde büyüyerek gelişimini sürdürmüştür. Bornova Geleneksel Çarşı bölgesi 'Büyük Çarşı' ve 'Küçük Çarşı' olarak iki bölgeden oluşmaktadır. Günümüzde konum olarak birbirine çok yakın olan bu iki çarşıdan Büyük Çarşı, 1987 yılında kentsel sit alanı sınırlarında yer almış ve alandaki yapılar kültür varlığı olarak tescillenmiştir. 2009-2013 yılları arasında, Bornova Belediyesi tarafından Büyük Çarşı'da yer alan ticaret dokusunun korunmasına yönelik“Büyük Çarşı Sokak Sağlıklaştırma ve Çevre Düzenleme”projeleri hazırlatılarak uygulanmıştır. Bu çalışmalar ile bu alanda ticari yaşamın devam etmesi teşvik edilmiştir. Büyük Çarşı özgün doku özelliklerini- sokakları ve yapıları ile oluşturduğu mütevazı kurgusu, insan ölçeğine yakınlığı- bugün dahi korumaktadır. Osmanlı kentlerindeki çarşı kültürü Bornova'nın kalbinde, hala canlı olarak yaşamakta, ticari ve sosyal bir merkez olma özelliğini sürdürmektedir. Ancak Küçük Çarşı'da yer alan doku için aynısını söylemek mümkün değildir. Bir bölgenin özgün özellikleri ile korunabilmesi için yapı ve alan ölçeğinde detaylı tespit ve değerlendirmelerin yapılması, alana dair değerlerin ve sorunların anlaşılabilmesi için bir önkoşuldur. Bu çalışma Bornova'da geleneksel çarşı bölgesinde yer alan anıtsal yapıların ve ticaret dokusunun analizi, değerlendirilmesi ve gelecekte varlıklarını sürdürebilmeleri için korunmalarına yönelik öneri geliştirilmesini amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Bornova, one of the important districts of İzmir Province, has been known by various names in the past, such as Burunova, Buruabad, and Birunabad, eventually evolving into its current name, Bornova. From the second half of the 15th century, the first records related to Bornova began to appear in Ottoman documents. During this period, Bornova was a village characterized by agricultural activities and inhabited by a Muslim Turkish population. In 1865, the İzmir-Kasaba railway line passing through Bornova and the construction of the Bornova Station shortened the distance between Bornova and the center of İzmir. This development integrated Bornova with the center of İzmir, increased the interest of the Levantines in the area, and played a significant role in the development of its center. The Bornova Traditional Market District began to take shape during the Ottoman period and continued to grow and develop over time. The Bornova Traditional Market District consists of two sections: 'Büyük Çarşı' (Big Market) and 'Küçük Çarşı' (Small Market). Today, these two markets are located very close to each other. In 1987, Büyük Çarşı was declared an urban protected area, and the buildings in the area were registered as cultural heritage. Between 2009 and 2013, Bornova Municipality prepared and implemented“Büyük Çarşı Street Rehabilitation and Environmental Planning”projects aimed at preserving the commercial structure of Büyük Çarşı. These efforts encouraged the continuation of commercial life in the area. Büyük Çarşı still preserves its original characteristics, including its streets and structures, with a modest layout that remains close to human scale. The market culture, which was an essential aspect of Ottoman cities, is still alive in the heart of Bornova, maintaining its status as a commercial and social center. However, the same cannot be said for the structure in Küçük Çarşı. To preserve a region's unique characteristics, detailed identification and evaluations must be carried out at the building and area levels to understand the values and issues related to the area. This study aims to analyze and evaluate the monumental structures and commercial texture of the traditional market district in Bornova and to propose recommendations for their preservation so they can continue to exist in the future.
Benzer Tezler
- Kütahya tarihi kent dokusunun 20. yüzyıldan günümüze değişim süreci ve korunmasına yönelik öneriler
Transformation of historic urban sites of Kütahya from the beginning of the 20th century to the present and recommendations for its conservations
BİLGEHAN KARADENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
- Kastamonu kenti imar uygulamalarının tarihi kent dokusuna etkilerinin belirlenmesi
Determination of the effects of Kastamonu city zoning applications on historical urban texture
ÖZGE İMRAN AYDINLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Peyzaj MimarlığıKastamonu ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NUR BELKAYALI
- Tarihi yapıların yeniden işlevlendirilmesi: Bitlis El-Aman kervansarayı örneği
Re-functioning of historical buildings: Bitlis El-Aman kervansaray
YAPRAK BERNA SÜPHANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İç Mimari ve DekorasyonAtılım Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF GÜNEŞ
ÖĞR. GÖR. GÜLŞAH ÇELİK BAŞOK
- Formation of an Ottoman town in the Balkans; the case study of Kavala
Balkanlarda bir Osmanlı şehrinin kuruluşu; Kavala örneği
VELIKA IVKOVSKA
