Zebra balığı embriyolarında nörotoksin maruziyetine karşı oluşan yanıta düşük doz iyonize radyasyonun etkileri
Eeffects of low-dose ionizing radiation on the response to neurotoxin exposure in zebrafish embryos
- Tez No: 910828
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEBNEM ERÇALIK YALÇINKAYA, PROF. DR. EBRU IŞIK ALTURFAN
- Tez Türü: Diş Hekimliği Uzmanlık
- Konular: Diş Hekimliği, Dentistry
- Anahtar Kelimeler: Ionizing radiation, neurotoxin, oxidant-antioxidant balance, oxidative stress, zebrafish embryo
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Diş Hekimliği Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Amaç: Bu çalışmada düşük doz iyonize radyasyon (DDİR) ve Parkinson hastalığının (PH) deneysel modelinde kullanılan 1-metil-4-fenil-1,2,3,6-tetrahidropiridin (MPTP) maruziyetinin gelişmekte olan zebra balığı embriyoları üzerindeki etkilerini oksidan-antioksidan sistem ve PH ile ilişkili mitokondriyal hasar belirteçlerine odaklanarak değerlendirmek amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Döllenme sonrası zebra balığı embriyoları; kontrol (DDİR veya MPTP uygulanmayan), MPTP, DDİR ve DDİR+MPTP olmak üzere dört gruba ayrılmıştır. DDİR kaynağı olarak dental x ışını ünitesi (70 kV, 7 mA) 0,08 saniye sürede kullanılmıştır. Tüm maruziyetler 24. saatte uygulanmıştır. Doz ölçümünde optik luminesens (OSL) dozimetreler (Epsilon Landaurer, İstanbul, Türkiye) kullanılmıştır. Embriyoların 24, 48 ve 72 saat saatteki gelişimi izlenmiştir. Oksidan-antioksidan parametreler ve asetilkolin esteraz aktivitesi (AChE) biyokimyasal olarak değerlendirilmiştir. RT-PCR ile mitokondriyal hasar belirteci olarak PH ile ilişkili seçilen gen ifadeleri incelenmiştir. Bulgular: Tüm maruziyet gruplarında perikardiyal ödem, yolk kesesi ödemi ve omurga eğriliği gözlenmiştir. OSL dozimetrede absorbe edilen vücut dozu değeri 7,17 mSv olarak ölçülmüştür. Tüm maruziyet gruplarında kontrol grubuna oranla lokomotor aktivitede azalma; lipit peroksidasyon ve nitrik oksit seviyelerinde, süperoksit dismutaz, glutatyon-s-transferaz aktivitelerinde artış; glutatyon seviyesi ve AChE aktivitesinde azalma izlenmiştir. Katalaz aktivitesinde kontrol grubuna oranla MPTP ve DDİR gruplarında azalma; DDİR+MPTP grubunda ise artış görülmüştür. Tüm maruziyet gruplarında pink1, parkin ve dj1 gen ifadelerinde artış izlenmiştir. Lrrk2 gen ifadesinde ise kontrol grubuna oranla MPTP ve DDİR gruplarında artış, DDİR+MPTP grubunda azalma gözlenmiştir. Sonuç: Zebra balığı embriyolarında, MPTP ve DDİR maruziyetinde oksidan-antioksidan dengede bozulma görülmüştür. MPTP maruziyeti öncesinde uygulanan DDİR'nin oksidatif stresi arttırdığı ve mitokondriyal hasarla ilişkili gen ifadelerinde değişikliğe neden olduğu gözlenmiştir. Çalışmamızın bulguları MPTP maruziyetine karşı oluşan yanıta DDİR'nin etkilerinin daha ileri araştırmalarla desteklenmesi gerektiğini göstermiştir. Anahtar sözcüler: İyonize radyasyon, nörotoksin, oksidan-antioksidan denge, oksidatif stres, zebra balığı embriyosu
Özet (Çeviri)
Objective: Our aim was to assess the effects of exposure to low dose ionizing radiation (LDIR) and 1-methyl-4-phenyl-1,2,3,6-tetrahydropyridine (MPTP), used as a neurotoxic model of Parkinson's disease (PD), on developing zebrafish embryos, focusing on the oxidant-antioxidant system and markers of mitochondrial damage associated with PD. Material and methods: Following fertilization, zebrafish embryos were divided into four groups: control group (no MPTP or LDIR exposure), MPTP, LDIR and MPTP+LDIR group. The dental x-ray unit for periapical imaging (0.08 s, 70 kV, 7 mA) was used for LDIR exposure. MPTP and LDIR exposures were applied at 24 hour post-fertilization (hpf). For dose measurements in each group, optical stimulated luminescence (OSL) dosimeters (Epsilon Landauer, Istanbul, Turkey) were used. Embryo development was monitored under a stereomicroscope at 24, 48 and 72 hpf. Markers of the oxidant-antioxidant system and acetylcholine esterase activity (AChE) were assessed. Expressions of genes responsible for the regulation of mitochondrial stress were observed by RT-PCR. Results: Pericardial edema, yolk sac edema, and spinal curvature were observed in all exposure groups. Mean radiation doses for the LDIR and the LDIR+MPTP group were 7,17 mSv using OSL dosimeters. Decreased locomotor activity, glutathione levels and AChE activity; increased lipid peroxidation and nitric oxide levels, superoxide dismutase and glutathione-s-transferase activity were observed. Catalase activity increased in the LDIR+MPTP group but decreased in the MPTP and LDIR groups compared to the control group. Exposure groups showed increased expression of pink1, parkin and dj1 genes. Lrrk2 gene expression decreased in the LDIR+MPTP group compared to the MPTP and LDIR groups. Conclusion: MPTP and LDIR exposure disturbed the oxidant-antioxidant balance in zebrafish embryos. LDIR exposure before MPTP treatment led to increased oxidative stress and changes in gene expressions with mitochondrial stress. The results of this study indicate the need for further studies on the effects of altered oxidant-antioxidant responses in the presence of LDIR and neurotoxins during critical periods of embryonic development.
Benzer Tezler
- Yeni nesil sentetik kannabinoid CUMYL-4CN-BINACA'nın nörotoksik ve teratojenik etkilerinin zebra balığı embriyo ve larvalarında araştırılması
Investigation of the neurotoxic and teratogenic effects of CUMYL-4CN-BINACA , a new generation synthetic cannabinoid,in zebrafish embriyo and larvae
DERYA YILMAZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
BiyolojiAtatürk ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY ŞİŞMAN
- 4-T-bütilbenzoik asidin zebra balığı sinir sistemi gelişimi üzerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of 4-T-butyl benzoic acid on zebrafish nervous system development
TARIK DİNÇ
- Zebra balığı (Danio rerio) gelişimi üzerine n-butanol'ün teratojenik ve nörotoksik etkileri
Teratogenic and neurotoxic effects of n-butanol on the development of zebrafish (Danio rerio)
MİNE KÖKTÜRK
Doktora
Türkçe
2018
Su ÜrünleriAtatürk ÜniversitesiSu Ürünleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED ATAMANALP
- Zebra balığı embriyolarında nanoplastiklerin nörogenez üzerindeki etkisi
Effects of nanoplastics on neurogenesis in zebrafish embryos
ZÜLAL MIZRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
BiyokimyaMarmara ÜniversitesiBiyokimya (Ecz) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBRU IŞIK ALTURFAN
- Zebra balığı embriyolarında valproik asit ile oluşturulan nörotoksisite modelinde K vitaminin etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of vitamin K in the valproic acid-induced neurotoxicity model in zebrafish embryos
SEMANUR IŞIKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
BiyokimyaMarmara ÜniversitesiBiyokimya (Ecz) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBRU IŞIK EMEKLİ