Türk dünyası masallarında hayvanlar ve hayvan sembolizmi
Animals and animal symbolism in tales of the Turkic world
- Tez No: 911844
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DERYA ÖZCAN GÜLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 229
Özet
Sembollerle bezeli ürünlerden olan masal, Türk kültürünün en önemli edebi verimlerindendir. İçinde birbirinden farklı sembolleri barındıran masallarda hayvanların temsil ettiği çeşitli anlamlar yer alır. İnsanın hayvanla olan ilişkisi tarih öncesi çağlara dayanmaktadır. Hayvanlar Türklerin de yaşamında önemli bir yere sahiptir. Türkler tarih boyunca göçebe yaşam tarzından yerleşik yaşam tarzı da dâhil olmak üzere hayvanlarla bir arada yaşamışlardır. Türkler bazı hayvanlardan korkup onlara kutsal değerler atfedip bu hayvanlar etrafında çeşitli tabular ortaya koymuşlar; bazılarının etinden, sütünden faydalanmışlar, bazılarınaysa olumsuz anlamlar yükleyip etraflarından uzak tutmaya çalışmışlardır. Türkler çeşitli özellik ve işlevleri bulunan bu hayvanları sanat eserlerinde, folklorik ürünlerinde kullanmışlardır. İçinde çeşitli sembolik anlamları barındıran hayvanlar da masallarda yerini almıştır. Bu bakımdan çalışmanın temel amacı; Türk dünyası masallarında yer alan hayvan sembollerini belirlemek, bu hayvanların masallara yansımalarını ortaya koymak; Türklerin sosyal yaşamında önemli yer tutan hayvan sembollerinin hangi özellikleriyle yer aldığını göstermek ve hayvanların masallardaki işlevleriyle karakter özelliklerini sembolik açıdan ele alıp değerlendirmektir. Bu çalışmada Azerbaycan, Başkurt, Gagavuz, Kazak, Kırgız, Kırım-Tatar, Özbek, Tatar, Tuva, Türkmen, Türkiye, Uygur, Yakut Türklerinin masal metinleri taranmış ve hayvanlar ile ilgili kısımlar tespit edilmiştir. Türk Dünyası Masallarında Hayvanlar ve Hayvan Sembolizmi konulu çalışma kapsamında masallarda yer alan hayvanlar sembolik açıdan incelenmiş ve masallarda hayvanların neyin sembolü olduğu belirtilmiştir. Çalışma, yöntem olarak nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılarak yapılmıştır. Doküman analizi hakkındaki bilgi ilgili bölümde açıklanmıştır. Çalışmanın masal metinleri, Türkiye'de yayımlanmış Türkiye Türkçesine aktarılmış masal kitapları ve ulusal tez merkezinde yayımlanmış yüksek lisans ve doktora tezlerinden oluşmaktadır. Bu kaynaklardaki metinler taranmış, elli beş hayvan tespit edilmiş ve bu hayvanlardan sembolik anlam taşıyan kırk sekiz hayvan sembolizm açısından değerlendirilmiştir. Ayrıca tezin son bölümünde Stith Thompson'un belirlediği dünyaca ünlü Motif Index of Folk Literature adlı eserinde yer verdiği (B) Hayvanlar maddesi ana ve alt başlıklarıyla sıralanmıştır. Türk dünyası masallarında tespit edilen hayvan motifleri Thompson'un çalışmasında belirlediği maddelere göre sıralanmıştır.
Özet (Çeviri)
The fairy tale, which is one of the products decorated with symbols, is one of the most important literary yields of Turkish culture. In the fairy tales, which contain different symbols from each other, there are various meanings represented by animals. The relationship of man with the animal dates back to prehistoric times. Animals also have an important place in the life of Turks. Turks have lived together with animals throughout history, including a Decadent lifestyle from a nomadic lifestyle to a sedentary lifestyle. The Turks are afraid of some animals, ascribe sacred values to them and put forward various taboos around these animals; some of them have benefited from their meat and milk, while others have attached negative meanings and tried to keep them away from their surroundings. The Turks have used these animals, which have various features and functions, in their works of art, folkloric products. Animals, which have various symbolic meanings in them, have also taken their place in fairy tales. In this regard, the main purpose of the study is to determine the animal symbols in the fairy tales of the Turkish world, to reveal the reflections of these animals in the fairy tales, to show with what characteristics the animal symbols that have an important place in the social life of the Turks take place, and to consider and evaluate the character traits of animals with their functions in the fairy tales from a symbolic point of view. In this study, fairy tale texts of Azerbaijani, Bashkir, Crimean-Tatar, Gagauz, Kazakh, Kyrgyz, Tatar, Turkmen, Turkish, Tuva, Uyghur, Uzbek, Yakut Turks were scanned and animal-related sections were identified. Within the scope of the study on Animals and Animal Symbolism in Turkic World Fairy Tales, the animals included in the fairy tales were examined from a symbolic point of view and it was stated what animals are symbols of in the fairy tales. The study was conducted using document analysis technique, one of the qualitative research methods as a method. Information about document analysis is described in the relevant section. The fairy tale texts of the study consist of fairy tale books published in Turkey, translated into Turkish, and master's and doctoral theses published at the national thesis center. The texts in these sources were scanned, fifty-five animals were identified, and forty-eight animals with symbolic meanings from these animals were evaluated in terms of symbolism. In addition, in the last part of the thesis, Stith Thompson's world-famous“Motif Index of Folk Literature”is listed with the main and subheadings of the article (B) Animals, which he included in his work. The animal motifs identified in the tales of the Turkish world are sorted according to the items determined by Thompson in his study.
Benzer Tezler
- Türk masallarında ölüm ve yas
Turkish folktale death and mourning
SUZAN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESMA ŞİMŞEK
- Türk dünyası masallarında bağışçı
Donor in Turkish world tales
PERİHAN KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Gaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA GÜLTEKİN
- Türk dünyası masallarında olumsuz tipler
Negati̇ve types in folktales of the Turkic world
MEHTAP MÜÇÜK
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYFULLAH YILDIRIM
- Türk Dünyası masallarında çocuk eğitimiyle ilgili unsurlar
The issues about children education in Turkish-World tales
ÜMRAN EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiTürkçe Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ KAFKASYALI
- Yücel Feyzioğlu'nun derlediği Türk dünyası masallarında çocuklara yönelik istendik davranışların değerlendirilmesi
The assessment of the desired behaviours directed to children in Yücel Feyzioğlu's the fairy tales of Turkish world
MESUT TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM KIBRIS