Hicrî III. asır ricâl eserlerinde hadis öğrenme ve öğretme metotları ile alakalı rivayetlerin tesbîti ve değerlendirilmesi
The Detection and evaluation of rivayts related to the methods of hadith learning and teaching in the rijali essays of the iiith century of the history
- Tez No: 912003
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMET BEYLER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
Hicrî I. asırda genel olarak şifâhî olarak nakledilen hadisler, tedvîn süreci ve hadis naklinin sistemleşmesiyle yazı ile kayıt altına alınmış ve bu yazılı malzemeler belirli metotlarla nakledilmiştir. Hicrî II. asırda rivayetlerin semâen muhafazası önemini korumakla beraber yazılı haldeki hadis metinlerinin kontrolden geçirilmesi amacına matuf olarak ortaya çıkan hadis öğrenme ve öğretme metotları, çalışmanın konusunu teşkil etmektedir. Hadis öğrenme ve öğretme metotları ve onlarla alakalı teknik hususlar hadis usulü alanında telif edilen klasik ve modern çalışmalarda konu edilmiştir. Bu çalışmada ise hadis usulü kaynaklarında teorisi ortaya konulan hadis öğrenme ve öğretme metotlarının ricâl kaynaklarında tespit edilen rivayetler çerçevesinden değerlendirmesi yapılarak ilk iki asra dair pratikteki yansıması ele alınmıştır. Rivayet örnekleri bütün varyantaları ile değerlendirilirken hadis öğrenme ve öğretme metotlarının hadis tarihinin sistemleşmesi öncesinde ve sonrasında ne şekilde tatbik edildiği ve rivayet tarihine yansımalarının ne olduğuna dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Netice itibarıyle çalışmada ilk olarak klasik ve modern kaynaklarda hadis alma ve nakletme yollarının nasıl aktarıldığının özeti yapılmış akabinde ise hicrî III. asra ait ricâl kaynaklarından tespit edilen rivayetler çerçevesinde mevcut kaynaklardaki bilgilere mesned teşkil eden rivayetler ve konuya dair yeni yaklaşımların ortaya konulmasını sağlayacak nakiller değerlendirmeye alınmıştır. Bunu yaparken rivayete konu olan kişiler arasındaki hoca-talebe ilişkisi, kullanılan rivayet lafızları ve dönemin rivayet tarzı dikkate alınarak ilk iki asırda bu metotların tatbik şekilleri ve kronolojik olarak tarihsel gelişimleri gösterilmiştir. Çalışma sonucunda erken dönem rical kaynaklarından tespit edilen rivayetler sonraki rical kaynakları ve usul eserlerinde araştırılarak bu eserlerin rivayetlere yer vermelerindeki birtakım farklara işaret edilmiştir. Ayrıca yaygın olarak kullanılan semâ ve kıraat metotları yanında münâvele ve mükâtebe metotlarının da meşhur muhaddisler tarafından kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu yöntemlerin kullanımının yakın hoca-talebe ilişkisi bulunan kişiler arasında gerçekleştiği görülmüştür. Bunun yanında birbirlerinden hadis alan kişilerin kullandıkları rivayet lafızlarına işaret edilerek rivayet lafızlarının sistemleşme süreci takip edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The hadiths, which were generally transmitted orally in the first century of Hijrī I, were recorded in writing with the process of the systematization of the transmission of hadith, and these written materials were transmitted with certain methods. The methods of learning and teaching hadith, which emerged in the second century of Hijrī II for the purpose of controlling the hadith texts in written form, constitute the subject of this study. The methods of learning and teaching hadith and the technical issues related to them have been the subject of classical and modern studies in the field of hadith methodology. This study, on the other hand, evaluates the methods of learning and teaching hadith, the theory of which is put forward in the hadith methodology sources, within the framework of the narrations identified in the rijāl sources, and discusses their reflection in practice in the first two centuries. While evaluating the narration examples with all their variants, it is tried to draw attention to how hadith learning and teaching methods were applied before and after the systematization of hadith history and what their reflections were on the history of narration. As a result, the study first summarizes how the ways of receiving and transmitting hadith are conveyed in classical and modern sources, and then, within the framework of the narrations identified from the rijāl sources of the third century of Hijr, the narrations that constitute the basis for the information in the existing sources and the narrations that will enable new approaches to be put forward on the subject are evaluated. In doing so, the historical development and chronological development of these methods in the first two centuries were shown by taking into account the teacher-disciple relationship between the narrators, the narration words used, and the narration style of the period. At the end of the study, the narrations identified in the early period rical sources were searched in later rical sources and works of methodology, and some differences in the inclusion of narrations in these works were pointed out. In addition to the widely used methods of semā' and qiraat, munāwala and muqātaba were also used by famous muhaddithis. It was observed that the use of these methods took place between people who had a close teacher-disciple relationship. In addition, the systematization process of narration words was followed by pointing out the narration words used by those who received hadith from each other.
Benzer Tezler
- Hadis edebiyatında müsnedler (hicri ilk üç asır)
Musnads in hadîth literature (the firs third century)
ZEKERİYA TÜFEKÇİOĞLU
Doktora
Türkçe
2012
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN AYVALLI
- Hadis usulünün teşekkülünde sosyo-politik ve sosyo-kültürel bağlam
Socio-political and socio-cultural context in the formation of hadith methodology
RECEP KÖKLÜ
Doktora
Türkçe
2022
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH KESGİN
- Tasnif dönemi hadis edebiyatının oluşumunda sosyo-kültürel etkenler (Nesâî'nin es-Sünen'i örneği)
Socio-cultural factors in the formation of hadith literature of the classification period (Sample of Nesai's es-Sunen)
VELİ TATAR
Doktora
Türkçe
2022
DinŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURULLAH AGİTOĞLU
- Taberi tefsirinde otuzuncu cüzün kıraat ilmi açısından değerlendirilmesi
Evaluation of thirtieth part of tafsir al-Tabari in term of science of giraat
MEHMET KOŞUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAkdeniz ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASİN PİŞGİN
- Hicri III. asır sonlarına kadar telif edilen Harâc ve Emvâl kitapları bağlamında İslam iktisadında vergiler
Taxes in islamic economics until the end of Hijri III. century within the context of harâc and emvâl books
MUSTAFA ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ekonomiİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN DEMİRCAN