Dini bireyselleşme ve kişilik ilişkisi üzerine bir araştırma
A study on the relationship between religious individuation and personality
- Tez No: 914233
- Danışmanlar: PROF. DR. FARUK KARACA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Psikoloji, Religion, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Modern çağ bireyin ön planda olduğu ve bireyselleşmenin yükseldiği bir çağ olarak tanımlanmaktadır. Bu durum dini hayatı da etkilemiş, bireyselleşmiş dindarlık biçimlerinin oluşmasına sebep olmuştur. Dini bireyselleşme olarak tanımlanan bu durum bireyin dini konularda kurumsal ve geleneksel olandan uzaklaşıp kendine özgü bireysel bir dindarlık biçimine sahip olmasına işaret etmektedir. Bir insanı diğerlerinden farklı kılan, kendine ait tutarlı nitelikler bütünü olarak tanımlanan kişilik bir dindarlık biçimi olan dini bireyselleşme ile ilişkili bir olgudur. Araştırmanın amacı dini bireyselleşmeyi açıklayarak kişilik ile ilişkisini ortaya koymaktır. Bu amaca uygun olarak araştırma, keşfedici sıralı karma desene göre tasarlanmıştır. Araştırma temel olarak iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada dini bireyselleşmeyi ölçmek için bir araç geliştirilmiş ikinci aşamada ise dini bireyselleşme ve kişilik ilişkisi incelenmiştir. Araştırmada öncelikle 12 kişi ile mülakatlar yapılmış ve elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Bu bulgulardan yola çıkarak madde havuzu oluşturulmuş ve maddelere Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. Sonuçlara göre varyansın %59,57'sini açıklayan, 18 maddelik beş faktörlü (görecelik, sorgulama, kolektif olmama, dinî gruplara karşı mesafe ve dinî öz yeterlik) bir ölçek elde edilmiştir. Daha sonra ölçek farklı bir örneklemde uygulanarak Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmış ve ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında dini bireyselleşme ve kişilik arasındaki ilişkiyi incelemek için 933 kişilik örnekleme“Çok Boyutlu Dini Bireyselleşme Ölçeği”ve“Hızlı Büyük Beşli Kişilik Testi”uygulanmıştır. Verilerin analizinde frekans analizi, bağımsız gruplar t-testi, ANOVA ve korelasyon analizleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre toplam dini bireyselleşme skoru ile uyumluluk ve sorumluluk kişilik özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif bir ilişki bulunmaktadır. Alt boyutlara bakıldığında sorgulama boyutunun uyumluluk ve sorumluluk ile negatif, dışadönüklük ve deneyime açıklık ile pozitif; kolektif olmama boyutunun uyumluluk ve sorumluluk ile negatif; dini gruplara karşı mesafe boyutunun dışadönüklük ve deneyime açıklıkla pozitif; dini öz-yeterlik boyutunun deneyime açıklıkla pozitif; görecelik boyutunun ise uyumluluk ve duygusal denge ile negatif anlamlı korelasyonlara sahip olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The modern age is defined as an era in which the individual is at the forefront and individualization is on the rise. This situation has also affected religious life and caused the formation of individualized forms of religiosity. This situation, defined as religious individualization, indicates that the individual moves away from the institutional and traditional in religious matters and has his own individual form of religiosity. Personality, defined as a set of consistent qualities that make a person different from others, is a phenomenon related to religious individualization, which is a form of religiosity. The aim of the research is to explain religious individualization and reveal its relationship with personality. In accordance with this purpose, the research was designed according to the exploratory sequential mixed design. The research was basically carried out in two stages. In the first stage, an instrument was developed to measure religious individualization and in the second stage, the relationship between religious individualization and personality was examined. First, interviews were conducted with 12 people in the research and the obtained data were subjected to content analysis. Based on these findings, an item pool was created and EFA was applied to the items. According to the results, an 18-item five-factor scale (relativity, questioning, non-collectivism, distance to religious groups and religious self-efficacy) was obtained, explaining 59.57% of the variance. Then, the scale was applied to a different sample and CFA was performed, and it was concluded that the scale was a valid and reliable measurement tool. In the second stage of the research, scales were applied to a sample of 933 people to examine the relationship between religious individualization and personality. According to the results, there is a statistically significant negative relationship between the total religious individualization score and the personality traits of agreeableness and conscientiousness. When the sub-dimensions are examined, it is found that the questioning dimension has negative correlations with agreeableness and conscientiousness and positive correlations with extraversion and openness to experience; the non-collectivism dimension has negative correlations with agreeableness and conscientiousness; the distance towards religious groups dimension has positive correlations with extraversion and openness to experience; the religious self-efficacy dimension has positive correlations with openness to experience; and the relativism dimension has negative correlations with agreeableness and emotional stability.
Benzer Tezler
- Üniversite gençliğinde dini bireyselleşme
Religious individualisation among university youth
SIDDIK AĞÇOBAN
Doktora
Türkçe
2020
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL DEMİREZEN
- Çalışan bireylerde yaşam doyumu, mesleki tükenmişlik ve dini başa çıkma arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analysis of the correlation between satisfaction with life, occupational burnout and religious coping among working individuals
RAGIB AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiKastamonu ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM GÜLMEZ
- Gençlerde evlilik yaşının uzaması üzerine din sosyolojisi açısından bir araştırma
A research on the increasing age of the marriage of the youth in terms of sociology of religion
VİLDAN DİNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ODABAŞI
- Zygmunt Bauman'ın din ve toplum görüşleri
Zygmunt Bauman's views on religion and society
MELİKE NUR ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinTrabzon ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ FİDAN
- Yeni nesil şifalanma pratiklerinin göstergebilimsel analizi
Semiotic analysis of new age healing practices
NURCAN ALTIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SosyolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHATTİN CİZRELİ