Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı almış çocuklarda annelerin psikiyatrik belirtileri, duygu sosyalleştirme yaklaşımları ve duygu düzenlemelerinin rolü
Children diagnosed with attention deficit and hyperactivity disorder and their mothers: The role of mothers' psychiatric symptoms, emotion socialization practices and emotion regulation
- Tez No: 915399
- Danışmanlar: PROF. DR. MEDİNE YAZICI, PROF. DR. ÖZALP EKİNCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Hamidiye Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Amaç: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), ülkemizde ve dünyada çocukluk çağında en sık olarak görülen psikiyatrik bozukluklar arasında yer almaktadır. Genetik faktörlerin yanı sıra, ebeveynlerin özellikleri ve tutumları DEHB gelişimi, şiddeti ve prognozunda rol oynamaktadır. Bu çalışma, annelerin DEHB ve borderline kişilik bozukluğu (BKB) belirti düzeyleri ile çocukların DEHB belirti düzeyleri arasındaki ilişkide annelerin duygu sosyalleştirme yaklaşımları ve duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolünü incelemektedir. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya DEHB tanılı 8-12 yaş arasındaki 90 çocuk ve anneleri katılmıştır. Anne katılımcılar Erişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği, Borderline Kişilik Envanteri, Dikkat Eksikliği ve Yıkıcı Davranış Bozuklukları için DSM-IV'e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği, Çocukların Olumsuz Duygularıyla Baş Etme Ölçeği, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form; çocuk katılımcılar ise Çocuklar İçin Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri Ölçeği'ni doldurmuştur. Bulgular: Annelerin DEHB belirti düzeyleri ile çocukların DEHB belirti düzeyleri arasındaki ilişkide, annelerin cezalandırıcı ve sıkıntı-endişe tepkilerinin aracı rolü anlamlı bulunmuştur. Annelerin BKB belirti düzeyleri ile çocukların DEHB belirti düzeyleri arasındaki ilişkide, annelerin cezalandırıcı, küçümseyici ve sıkıntı-endişe tepkilerinin aracı rolünün anlamlı olduğu raporlanmıştır. Annelerin BKB belirti düzeyleri ile çocukların DEHB belirti düzeyleri arasındaki ilişkide annelerin duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolünün anlamlı olduğu bulunurken, annelerin DEHB belirti düzeyleri ile çocukların DEHB belirti düzeyleri arasındaki ilişkide annelerin duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolünün anlamlı olmadığı bildirilmiştir. Sonuç: Annelerin DEHB ve BKB belirtileri düzeylerindeki artış ile destekleyici olmayan duygu sosyalleştirme yaklaşımlarının, bunun da çocukların DEHB belirti düzeylerindeki artış ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Bulgular, DEHB tanılı çocukların duygu sosyalleştirme yaklaşımlarının, çocuklarda görülen semptomların şiddetinde önemli bir rol oynadığını göstermiştir.
Özet (Çeviri)
Aim: Attention deficit and hyperactivity disorder (ADHD) is among the most common psychiatric disorders in childhood in our country and around the world. Beyond genetic factors, parents' characteristics and attitudes influences the development, severity, and prognosis of ADHD. This study examines the mediating role of mothers' emotion socialization approaches and emotion regulation difficulties in the relationship between mothers' ADHD and borderline personality disorder (BPD) symptom levels and children's ADHD symptom levels. Materials and Methods: The study included 90 children aged 8-12 diagnosed with ADHD and their mothers. Mothers completed Adult Attention Deficit and Hyperactivity Disorder Self-Report Scale, Borderline Personality Inventory, DSM-IV Based Disruptive Behavior Disorders Rating Scale, Coping with Children's Negative Emotions Scale, Difficulties in Emotion Regulation Scale-Brief Form. Children completed Cognitive Emotion Regulation Questionnaire for Children. Results: Mothers' punitive and distress-anxiety reactions were significant mediatiors in the relationship between their ADHD and their children's ADHD symptom levels. Punitive, minimizing and distress-anxiety reactions mediated the relationship between mothers' BPD and children's ADHD symptom levels. While mothers' emotion regulation difficulties mediated the relationship between mothers' BPD symptom levels and children's ADHD symptom levels, they did not mediate the relationship between mothers' ADHD symptom levels and children's ADHD symptom levels. Conclusion: Findings indicate that mothers' ADHD and BPD symptoms increase unsupportive emotion socialization practices, which, in turn contribute to higher levels of ADHD symptoms in their children. This suggests a critical role for parental emotion socialization in the severity of ADHD symptoms.
Benzer Tezler
- Karşıt olma karşı gelme bozukluğunun eşlik ettiği dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda bilişsel çarpıtma, duygu düzenleme ve aleksitimi özellikleri
Cognitive distortions, emotion regulation and alexithymia features in children diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder and comorbid oppositional defiant disorder
İLAYDA DALGAKIRAN BEYKOZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM ADAK
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı alan çocukların ve sağlıklı çocukların annelerinin anksiyete, depresyon düzeyleri ve aile işlevselliği açısından karşılaştırılması
Comparison of mothers of children diagnosed with attention–deficit/ hyperactivity disorder with mothers of healthy children in terms of depression, anxiety and family functioning
SEVER BEŞALTI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN TOLGA ARICAK
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan hastalarda erken dönem uyumsuz şemaların, ebeveyn tutumunun, algılanan hastalık yükünün major depresif bozukluk komorbiditesi gelişimine etkisi
The impact of early maladaptive schemas, parenting styles, and perceived illness burden on the development of major depressive disorder comorbidity in patients with attention deficit and hyperactivity disorder
BEYZA ŞALLI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TEKDEN
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan 6-11 yaş çocuklarda parents plus children's ebeveynlik programının etkinliğinin incelenmesi
Investigation of the effectiveness of the parents plus children's parenting program in children of ages 6-11 who have adhd
BAHADIR TURAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
PsikiyatriAtatürk ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ONUR BURAK DURSUN
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı konmuş çocukların ebeveynlerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu sıklığı
Rate of attenion deficit hyperactivity disorder in parents of children with attenion deficit hyperactivity disorder
TUĞBA CAMCIOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2009
PsikiyatriKocaeli ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM YILDIZ ÖÇ