Siyez buğdayı (Triticum monococcum L.), dallı buğday (Triticum turgidum var. Mirabile) ve ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) farklı azot dozu ve tohum miktarının abiotik stres, verim ve kalite özellikleri üzerine etkisi
Effects of different nitrogen doses and seed amount on abiotic stress, yield and quality traits in einkorn wheat (Triticum monococcum L.), miracle wheat (Triticum turgidum var. Mirabile) and bread wheat (Triticum aestivum L.)
- Tez No: 915996
- Danışmanlar: PROF. İSMET BAŞER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Çalışma, 2022-2023 ve 2023-2024 yıllarında, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanlarında yürütülmüştür. Çalışma, Siyez, dallı buğday ve NKU Zirve çeşidinde metrekareye 400-450-500-550 tohum ve dekara 10-15-20 kg saf azot dozu kullanılarak bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada siyez ve dallı yabani buğdayın verim, kalite ve bazı abiotik stres özellikleri ile birlikte en uygun ekim normu ve saf azot dozunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca ekmeklik buğday çeşidi NKU Zirve yani kültür buğdayları ile karşılaştırılmaları amaçlanmıştır. Çalışmada; bitki boyu, başak boyu, başaklanma süresi, dane verimi, başaktaki tane sayısı, başaktaki tane ağırlığı, bitki örtüsü sıcaklığı, fide skoru, kardeş sayısı, klorofil içeriği, süne emgili tane ve embriyosu kararmış tane oranı, hektolitre, protein, sedimantasyon, gecikmeli sedimantasyon, yaş glüten ve glüten indeks özellikleri incelenmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre ekmeklik buğday genotipi NKU Zirve çeşidine göre siyez ve dallı buğdayın verimi oldukça düşük düzeyde olmuştur. Dallı buğdayda ve siyez de metrekareye 400 tohum ve 10 kg/da saf azot uygulamasının tane verimi bakımından en uygun olmuştur. NKU Zirve çeşidinde ise metrekareye 500 tohum ve 20 kg/da saf azot uygulamasında en yüksek verim alınmıştır. Siyez ve dallı buğdayda metrekareye 550 ve 500 tohum ve 20 kg/da saf azot uygulamasında verimde önemli oranda azalma olmuştur. Siyez ve dallı buğdayda 400 tohum/m² kullanımının yeterli olduğunu, tohum miktarı arttığında dekara %12,6 verim kaybının olduğu görülmektedir Protein ve yaş glüten değeri siyez ve dallı buğdayda sedimantasyon ve glüten indeks değerleri ise NKU Zirve ekmeklik buğday genotipinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The study was carried out in the trial areas of the Field Crops Department of the Faculty of Agriculture of Namık Kemal University, Tekirdağ, in 2022-2023 and 2023-2024 growing years. The study was conducted according to the split-plot trial design with 3 replications, using 400, 450, 500, and 550 seeds per square meter and 10, 15, and 20 kg pure nitrogen doses per decare for einkorn, branched wheat and the NKU Zirve variety. The study aimed to determine the yield, quality, and some abiotic stress properties of einkorn and branched wheat as well as the most appropriate sowing norm and pure nitrogen dose, it aimed to compare these three genotypes with the bread wheat variety NKU Zirve, In the study, plant height, spike length, heading period, grain yield, number of grains per spike, grain weight per spike, canopy temperature, seedling score, tiller number, chlorophyll content, the rates of sunn pest-infested grains and grains with blackened embryos, test weight, protein, sedimentation, delayed sedimentation, wet gluten, and gluten index properties were examined. According to the analysis results, the yield of einkorn and branched wheat was quite low compared to the bread wheat genotype NKU Zirve. In branched wheat and einkorn, 400 seeds per square meter and 10 kg/da pure nitrogen application was the most suitable application in terms of grain yield. In the NKU Zirve genotype, the highest yield was obtained with 500 seeds per square meter and 20 kg/da pure nitrogen. In einkorn and branched wheat, there was a significant decrease in yield with 550 and 500 seeds per square meter and 20 kg/da pure nitrogen application. It is observed that the use of 400 seeds/m² is sufficient for einkorn and branched wheat, and that there is a 12,6% yield loss per decare when the seed amount is increased. It was determined that the protein and wet gluten values were higher in einkorn and branched wheat, the sedimentation and gluten index values were higher in the NKU Zirve bread wheat genotype.
Benzer Tezler
- Morphological and physiological diversity in bread (Triticum aestivum L.), durum (Triticum turgidum L. var. durum), Einkorn (Triticum monococcum spp. monococcum), and emmer (Triticum dicoccum ssp. dicoccum Schrank.) wheats under lead stress
Ekmeklik (Triticum aestivum L.), makarnalık (Triticum turgidum L. var. durum), Siyez (Triticum monococcum spp. monococcum) ve gernik (Triticum dicoccum ssp. dicoccum Schrank.) buğdaylarının kurşun stresi altında morfolojik vefizyolojik farklılıkları
ASHRAF MOHAMMED SALH SOLIMAN
Doktora
İngilizce
2025
BiyolojiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNCE ŞAHİN
- Cold, drought, and salt tolerance levels of some species and varieties of wheat (Triticum turgidium)
Bazı buğday (Triticum turgidium) tür ve çeşitlerinin soğuğa, kurağa ve tuza dayanım düzeyleri
DİDEM ASLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
BiyolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUSRET ZENCİRCİ
- Kadmiyumun bazı serin iklim tahıllarında çimlenme ve moleküler düzeydeki etkileri
Effects of cadmium on germination and molecular level in some cool climate cereals
FUNDA KÜYÜK
Doktora
Türkçe
2024
BiyolojiHitit ÜniversitesiMoleküler Biyokimya ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM ÖZBEK
- Phytochemical contents and antioxidant activities of some bread (triticum aestivum l.), durum (triticum turgidum ssp. durum desf.), and hulled einkorn (triticum monococcum ssp. monococcum) wheats
Bazı ekmeklik (triticum aestivum l.), makarnalık (triticum turgidum ssp. durum desf.) ve kavuzlu siyez (triticum monococcum ssp. monococcum) buğdaylarının fitokimyasal içerikleri ve antioksidan aktiviteleri
YUNUS ŞAHİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
BiyolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUSRET ZENCİRCİ
YRD. DOÇ. DR. ARZU YILDIRIM
- Türk buğday çeşitlerinde kuraklık stresi altında mikrorna'ların yeni nesil dizileme teknolojileri ile dizilenmesi ve ifade analizlerinin belirlenmesi
Sequencing of microrna via next generation sequencing technology in Turkish wheat cultivars under drought stress and determination of their expression analysis
FERHAT ULU
Doktora
Türkçe
2022
BiyoteknolojiKastamonu ÜniversitesiGenetik ve Biyomühendislik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CENGİZ BALOĞLU