Türk romanında kadın öğretmenler
Women teachers in Turkish novel
- Tez No: 916420
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜNİRE KEVSER BAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Tarih boyunca kadının yeri zaman zaman değişim göstermiştir. Genel olarak Türklerde kadınların gerektiğinde erkeklerle birlikte güç birliği yapan, toplumun önemli bir unsuru olarak bulunduğu vurgulanmakla beraber modern zamanlara gelindiğinde kadının konumu tartışılmaya başlanmıştır. Yeni kamusal alan ister istemez kadının konumunu değişime zorlamıştır. Kadının çeşitli haklar edinmesi, sosyal hayatta varlık gösterme çabası, yeni bir kimlik inşasına doğru bir süreci başlatmıştır. Türk modernleşmesinde kadının eğitim, meslek edinme ve çalışma hakkı gibi yeni kamusal rolleri aynı zamanda erkek toplum aktörleri tarafından da vurgulu bir şekilde desteklenir. Kadın, artık yeni kamusal düzende toplumsal yapının önemli bir unsurudur. Bu bağlamda kadınların yeni konumları ve öncü rolleri Türk edebiyatında önemli bir şekilde ilgi görür ve kurgunun dünyasına taşınır. İşte bu tez çalışmasının konusunu oluşturan kadın öğretmen karakterler de bu bağlamda karşımıza çıkan örneklerin başında gelir Türk romanında kadına verilen öncü ve kıymetli vasıflardan biri öğretici konumudur. Ruhsal duyarlılığıyla kadın birey, öğretmenlik gibi toplumun gelişimini sağlayan önemli bir pozisyonda görev alır. Kadın kahraman, çıktığı yolculukta öğretmen olmakla kalmayıp yanı sıra başka meziyetlere de sahiptir. Genel olarak toplumsal hayata karışması bir kaçış veya göç neticesinde gerçekleşir. Dini değerlerden uzak değildir. Annelik özelliği gösterir, idealist tutumuyla toplumsal meselelerde öncülük eder. Amaçlarına sıkı sıkıya bağlıdır ve koşullar gerektirdiğinde fedakârlık etmekten çekinmez. Kadın sadece öğretmen olmakla kalmaz çeşitli uğraşlara yönelerek ilgi alanını genişletir ve emektarlığı, üretkenliği ile de öne çıkar. Kimi zaman umutsuz bir âşık kimi zaman çaresiz ve kimsesiz bir bireydir. Bu kadın öğretmenleri Türk romanına kazandıran yazarlarımız ve eserleri ise: Fatma Aliye-Udi, Refet, Emine Semiye- Muallime, Hüseyin Rahmi-Mürebbiye, Reşat Nuri-Çalıkuşu, Zehra, Halide Edib-Vurun Kahpeye, Tatarcık, Nezihe Meriç-Korsan Çıkmazı, Füruzan-Kırk Yedililer, Kemal Tahir-Bozkırdaki Çekirdek, Cihan Aktaş- Şair ve Gecekuşu şeklindedir. Bu çalışmada yukarıda adı geçen romanlar, kadın öğretmenlerin gösterdikleri özelliklerin öne çıkmasından dolayı ele alınmıştır. Çalışma boyunca kadınların öğretmen olmasıyla başlayan süreçte gösterdiği öne çıkan tüm bu özellikleri -benzerlikleri yahut farkları da ele alınarak- incelenecek, yer yer karşılaştırmaya gidilecektir.
Özet (Çeviri)
Throughout history, the place of women has changed from time to time. In general, it is emphasized that women are an important element of society who join forces with men when necessary, but in modern times, the position of women has begun to be discussed. The new public sphere has inevitably forced the position of women to change. Women's acquisition of various rights and their efforts to show their presence in social life have initiated a process towards the construction of a new identity. In Turkish modernization, women's new public roles such as the right to education, profession and work are also supported emphatically by male social actors. Women are now an important element of the social structure in the new public order. In this context, women's new positions and leading roles attract significant attention in Turkish literature and are carried into the world of fiction. The female teacher characters that constitute the subject of this thesis are also among the examples we encounter in this context. One of the pioneering and valuable qualities given to women in Turkish novels is the position of a teacher. With her spiritual sensitivity, the female individual assumes an important position that ensures the development of society, such as teaching. The female heroine not only becomes a teacher on her journey, but also has other virtues. Generally, her involvement in social life occurs as a result of an escape or migration. She is not far from religious values. She shows maternal characteristics, leads social issues with her idealistic attitude. She is strictly committed to her goals and does not hesitate to make sacrifices when conditions require it. Women do not only become teachers, they also broaden their interests by focusing on various activities and stand out with their hard work and productivity. Sometimes they are a hopeless lover and sometimes a helpless and lonely individual. The authors and works that brought these female teachers to Turkish novels are: Fatma Aliye-Udi, Refet, Emine Semiye-Muallime, Hüseyin Rahmi-Mürebbiye, Reşat Nuri-Çalıkuşu, Zehra, Halide Edib-Vurun Kahpeye, Tatarcık, Nezihe Meriç-Korsan Çıkmazı, Füruzan-Kırk Yedililer, Kemal Tahir-Bozkırdaki Çekirdek, Cihan Aktaş-Şair and Gecekuşu. The novels mentioned above were discussed in this study because of the prominent characteristics displayed by female teachers. Throughout the study, all the prominent characteristics that women displayed during the process that started with them becoming teachers will be examined - taking into account their similarities and differences - and comparisons will be made here and there.
Benzer Tezler
- Reşat Nuri Güntekin'in romanlarında kadın
Woman in Reşat Nuri Güntekin's novels
ŞAFAK GÖKÇE ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıÇankırı Karatekin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜL ÖZTOPRAK
- Reşat Nuri Güntekin'in romanlarında eğitim evreninin kronolojik olarak incelenmesi
Examination of the education world in Reşat Nuri Güntekin's novels chronogically
ESRA HACISALİHOĞLU KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. N. NAZAN BEKİROĞLU
- Mükerrem Kâmil Su'nun romanlarında eğitim konusu
The subject of education in the novels of Mükerrem Kamil Su
YURDAGÜL KILINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN KOÇER
- Else Günther als Kinderbuchautorin und ihr Beitrag zur interkulturellen Erziehung
Çocuk kitabı yazarı olarak Else Günther ve onun kültürlerarası eğitime katkısı (Else Günther as a children's book autor and hercontribution to intercultural education)
HALİME YEŞİLYURT
Doktora
Almanca
2020
Alman Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ÖZTÜRK
- Türk romanında kadın cinayetleri (1950-2010)
Femicides in Turkish novel (1950-2010)
AYŞE BENGİSU AKDAĞ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALEV SİNAR UĞURLU