Osmanlı sefer lojistiğinde yaşanan problemler (1593-1697)
Problems in Ottoman military campaign logistics (1593-1697)
- Tez No: 916946
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE ERDOĞAN ÖZÜNLÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 286
Özet
Bu çalışma, Osmanlı Devleti'nin 1593-1697 yılları arasında düzenlediği askeri seferlerde karşılaşılan lojistik sorunları incelemektedir. Osmanlı'nın Avusturya ve İran'a karşı yürüttüğü uzun süreli savaşlarla şekillenen bu dönemde, idari aksaklıklar, çevresel faktörler ve ekonomik kısıtlamalar arasındaki etkileşimler derinlemesine incelenmiştir. Birinci bölümde, Osmanlı bürokratları arasındaki rekabet, askeri seferlerdeki ihmaller ve ordu içindeki disiplin sorunlarının lojistik üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Bu iç dinamikler, stratejik karar alma süreçlerini olumsuz etkileyerek askeri operasyonların başarısını zayıflatmıştır. Ayrıca, vassal devletler ve askeri birlikler arasında yaşanan sadakat krizleri, lojistik organizasyonlarda önemli aksaklıklara yol açmıştır. İkinci bölüm, doğal afetlerin ve salgın hastalıkların lojistik yapı üzerindeki etkilerine odaklanmaktadır. Şiddetli yağışlar, taşkınlar ve sert kış koşulları gibi zorlu coğrafi ve iklimsel faktörler, ordu hareketliliğini ve ikmal hatlarını ciddi şekilde sınırlandırmıştır. Buna ek olarak, hijyen eksikliği ve salgın hastalıklar, ordu içinde savaş kabiliyetini düşüren önemli unsurlar olarak öne çıkmıştır. Örneğin, yolların aşırı yağmur nedeniyle çamur deryasına dönüşmesi, birliklerin ilerleyişini ciddi şekilde engellemiş; kışın sert soğukları ise askerlerin hem fiziksel hem de moral açıdan zayıf düşmesine neden olmuştur. Üçüncü bölümde, uzun süren savaşların getirdiği mali baskılar, tağşiş politikaları ve vergi tahsilatında yaşanan sorunlar incelenmiştir. Ekonomik zorluklar, ordu maaşlarının ödenmesinde gecikmelere ve disiplin kayıplarına yol açmış, bu durum askerler arasında huzursuzluklara neden olmuştur. Özellikle para biriminin değer kaybetmesi, askerlerin morale ve bağlılığına olumsuz etki etmiştir. Avarız türü vergiler ve bu vergilerin tahsilatında karşılaşılan zorluklar, halkın üzerindeki mali yükü artırmış ve sosyal huzursuzlukları tetiklemiştir. Vergi tahsildarlarının keyfi uygulamaları ve eşkıyalık hem kırsal hem de kentsel kesimde halkın tepkisini çekmiştir. Vergilerin adaletsizce dağıtılması ve keyfi tahsilatlar, toplumun ekonomik yükünü daha da artırmış ve devlete olan güveni sarsmıştır. Bu durum hem kırsal hem de kentsel kesimlerde sosyal huzursuzluklara neden olmuştur. Arşiv belgeleri ve Osmanlı kroniklerinin detaylı bir analiziyle hazırlanan bu çalışma, Osmanlı askeri operasyonlarını şekillendiren lojistik sorunlara kapsamlı bir bakış sunmaktadır. Çalışma, etkili yönetim, istikrarlı mali yapı ve uyumlu stratejilerin, dönemin askeri gücünün korunmasındaki kritik rolünü vurgulamaktadır. Ayrıca, iç dinamiklerin, çevresel koşulların ve ekonomik faktörlerin birbirleriyle olan karmaşık ilişkilerini ortaya koyarak, Osmanlı seferlerinin başarısında bu unsurların nasıl bir rol oynadığını derinlemesine analiz etmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the logistical challenges encountered by the Ottoman Empire during its military campaigns between 1593 and 1697. This period, shaped by prolonged wars against Austria and Persia, provides a comprehensive analysis of the interplay between administrative inefficiencies, environmental factors, and economic constraints. The first chapter explores the impact of rivalries among Ottoman bureaucrats, negligence during military campaigns, and disciplinary issues within the army on logistics. These internal dynamics negatively affected strategic decision-making processes, weakening the success of military operations. Additionally, loyalty crises among vassal states and military units caused significant disruptions in logistical organization. The second chapter focuses on the effects of natural disasters and epidemics on the logistical framework. Harsh geographical and climatic conditions, such as heavy rainfall, floods, and severe winter weather, severely restricted troop movements and supply lines. Moreover, poor hygiene and the spread of diseases emerged as critical factors reducing the combat readiness of the army. For instance, roads turning into muddy swamps due to excessive rainfall significantly hindered the progress of troops, while the harsh cold of winter weakened soldiers both physically and morally. The third chapter investigates the financial pressures brought about by prolonged wars, debasement policies, and challenges in tax collection. Economic hardships led to delays in the payment of military salaries and a loss of discipline, resulting in unrest among soldiers. The devaluation of the currency negatively impacted soldiers' morale and loyalty. The avarız taxes and the difficulties encountered in their collection increased the financial burden on the populace and triggered social unrest. Arbitrary practices by tax collectors and banditry provoked public discontent in both rural and urban areas. The unjust distribution and arbitrary collection of taxes further exacerbated the economic burden on society, undermining trust in the state and causing widespread social tension. Based on a detailed analysis of archival records and Ottoman chronicles, this study offers a comprehensive perspective on the logistical challenges shaping Ottoman military operations. It emphasizes the critical role of effective governance, stable financial structures, and coherent strategies in maintaining military strength during this transformative period. Furthermore, by revealing the complex interrelationships among internal dynamics, environmental conditions, and economic factors, the study deeply analyzes how these elements influenced the success of Ottoman campaigns.
Benzer Tezler
- Birinci Dünya Harbi'nde Dördüncü Ordu'da askeri istihbarat ve lojistik (18 kasım 1914-28 eylül 1917)
Military intelligence and logistics in the Fourth Army in the First World War (18 november 1914-28 september 1917)
VAHİDE ÇETİN
Doktora
Türkçe
2023
TarihFırat ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ HAYKIR
- XVII. yüzyıl askeri seferleri esnasında Anadolu'dan yapılan hazırlıklar (1644-1660)
Preperations in Anatolia during the military campaigns in XVIIth century (1644-1660)
HATİCE CIRIK
- Pétervárad 1694. Évi Török Ostroma Nyugati és Oszmán Források Alapján
Doğu ve batı kaynakları temelinde Osmanlıların 1694 petrovaradin kuşatması
HÜSEYİN ŞEVKET ÇAĞATAY ÇAPRAZ
- 1736-1739 Osmanlı-Rus Savaşı ve sefer organizasyonu
1736-1739 Ottoman-Russian War and expedition organization
ÖMER ÇAĞATAY
- Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi organizasyonu ve seferin askeri strateji kapsamında değerlendirilmesi
Organization of Yavuz Sultan Selim's Egyptian Expedition and evaluation of the expedition within the scope of military strategy
ATAER KALKAN
