Nâbî Dîvânı'nda ümit ve ümitsizlik kavramlarının şiir estetiğine etkisi
The effect of the conceptions of hope and despair on the aesthetic of poetry in the Nâbî's Dîvân
- Tez No: 917021
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİLÜFER TANÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 344
Özet
Nâbî, 17. yüzyılda Klâsik Türk şiiri geleneği içinde hikemî üslubu ile öne çıkan ekol sahibi bir şairdir. Nâbî şiirlerinde hem fikrî hem de duygusal yönünü eğitici bir üslup benimseyerek aktarır. Ümit/ümitsizlik kavramları da Nâbî Dîvânı'nda yalnızca bir duygu olarak değil felsefi bir düşünce olarak yer alır. Klâsik Türk edebiyatının kaynaklarından olan tasavvuf düşüncesi Nâbî'nin şiirlerinde özellikle İbn Arabî ve Gazâlî çizgisinde gelişen anlayışla ve hikemî bir üslûpla yer alır. Bunun etkisiyle Nâbî, ümit konusunu da zaman zaman inançla ilişkilendirmiştir. Tasavvuf terminolojisinde havf ve recâ kavramları ümit ve ümitsizlikle bağlantılıdır. Klâsik Türk şiirinin etkilendiği İslam medeniyeti içinde ümidin varlığı imanla; yokluğu ise küfürle bir tutulur. Nâbî'nin ümit ve ümitsizliğe yönelmesi sosyolojik sebeplerle de ilişkilidir. 17. yüzyılın toplumsal yapısı ve siyasal aksaklıkları Nâbî'nin geleceğe dair ümitli ya da ümitsiz olmasına tezahür etmiştir. Bu çalışmada mütefekkir bir şair olan Nâbî'nin şiir estetiğinin, ümit/ümitsizlik kavramları çerçevesinde ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini, Klâsik Türk şiirinde ümit ve ümitsizlik; örneklemini ise Nâbî Dîvânı'nda ümit ve ümitsizlik kavramlarının yer aldığı nazım birimleri teşkil eder. Çalışma için Nâbî Dîvânı taranmış, bu nazım birimleri tespit edilmiş, temalara ayrılmış ve bu temalar etrafında konu, esenlikli-esenliksiz sözcük grubu, karşıtlık durumu, söz sanatları, somutlaştırma ve duygu değeri bağlamında incelenerek ümit ve ümitsizliğin, şairin şiir estetiğine etkisi doküman analizi ve geleneksel şerh metodu ile ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Nâbî is a 17th century poet who stands out in the tradition of Classical Turkish poetry with his wisdom style. In his poems, Nâbî conveys both his intellectual and emotional aspects by adopting an educational style. The concepts of hope and despair appear in Nâbî's Dîvân not only as a feeling but also as a philosophical thought. The idea of sufism, which is one of the sources of Classical Turkish literature, appears in Nâbî's poems especially with an understanding that develops in the line of İbn Arabî and Gazâlî and with a wisdom style. Under the influence of this, Nābī sometimes associated the subject of hope with faith. In sufi terminology, the concepts of havf and recā are related to hope and hopelessness. In the Islamic civilisation influenced by Classical Turkish poetry, the presence of hope is equated with faith and its absence with disbelief. Nâbî's tendency towards hope and despair is also related to sociological reasons. The 17th century's social structure and political failures are reflected in Nâbî's hopefulness or hopeless about the future. In this study, it is aimed to reveal the poetry aesthetics of Nâbî, who is a philosopher poet, within the framework of the concepts of hope and despair. The universe of the study consists of hope and despair in Classical Turkish poetry; the sample of the study consists of the verse units in which the concepts of hope and despair are found in Nâbî's Dîvân. For the study, Nâbî Dîvân was scanned, these verse units were identified, divided into themes, and the effect of hope and despair on the poet's poetry aesthetics was revealed by document analysis and traditional commentary method.
Benzer Tezler
- Nabi Divanı'nda gelenekten sapmalar ve biçimbirimsel yinelemeler
Deviations from tradition and morphological repetitions in the Nabi's Divan
EYÜP BAYRAKTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıYozgat Bozok ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NECMİYE ÖZBEK ARSLAN
- Nâbî divânı'nda 50-100. gazellerin beyân ilmi açısından incelenmesi (Teşbih-istiâre-kinâye-mecâz-ı mürsel)
Başlık çevirisi yok
FATMA ÖRS
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN ÇALDAK
- Nabi Divanı'nda maddi kültür unsurları
Materical culture elements related to the divan of Nabi
ŞÜKRAN ÇAKAR
- Nâbî Dîvânı'nda teşbih unsuru olarak çiçekler
The use of flowers as metaphors in Nâbî's Dîvân
ESRA ÖNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CİHAN OKUYUCU
- Nâbî Dîvânı'nda şahıslar
The characters in Nâbî's Divan
İMREN MUHTEŞEM ATAKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR