Orta ve Batı Anadolu'da neolitik köyler'den ilk tunç çağı kentlerine, tapınaklar ve kutsal alanlar'da ele geçen buluntuların değerlendirilmesi
An evaluation of finds uncovered at temples and sanctuaries in Central and Western Anatolia from the village settlements of the neolithic to the early bronze age cities
- Tez No: 918140
- Danışmanlar: PROF. DR. NURİYE GÜLSÜN UMURTAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 639
Özet
Orta ve Batı Anadolu'da, Neolitik Çağ'dan, İlk Tunç Çağı sonuna kadar tapınak ve kutsal alanlarda ele geçmiş taşınabilir ve taşınmaz buluntular bu tezin konusunu oluşturmaktadır. Bu bağlamda, Orta ve Batı Anadolu'da kazısı tamamlanmış ya da devam eden merkezler coğrafi ve kronolojik bir düzen içerisinde incelenmiştir. Tezde öncelikle, yerleşmelerin konumu, araştırma tarihçesi ve tabakalaşma durumu verilmiştir. Daha sonra söz konusu merkezlerde belirlenen tapınak ya da kutsal alanlarda rastlanılan buluntular yer almıştır. Çalışmamızda, Neolitik Çağ, Çanak Çömleksiz ve Çanak Çömlekli olmak üzere iki alt başlıkta, Kalkolitik Çağ, Erken ve Geç olmak üzere iki alt başlıkta, İlk Tunç Çağı ise üç alt başlıkta ele alınmıştır. Tezin birinci bölümünde, din, ritüel, tapınak, kutsal alan, inanç sistemleri (animizm, totemizm, şamanizm) ve sembolizm kavramları açıklanmıştır. İkinci bölümde din arkeolojisine değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise Anadolu'daki ilk tapınaklar ana hatlarıyla incelenmiş, Orta ve Batı Anadolu'daki yerleşmelerdeki tapınak ve kutsal alanlar içerisinde çıkan buluntular türlerine göre sınıflandırılarak değerlendirilmiştir. Orta ve Batı Anadolu'da yazının henüz bilinmediği dönemlerde, ritüelin tam anlamıyla nasıl gerçekleştiği bilinmemekte, bununla birlikte, arkeolojik kanıtların desteğiyle bu konuya ilişkin bazı öneriler sunulabilmektedir. Tezimizde Orta ve Batı Anadolu'da Neolitik Çağ'dan İlk Tunç Çağı sonuna kadar yerleşmelerdeki tapınak ve kutsal alanlar eleştirel bir yaklaşımla irdelenmiştir. Ayrıca, çalışmada söz konusu yapı ve alanlarda ele geçen işlevi anlaşılmayan her buluntunun ritüellerde kullanılıp kullanılmadığı tartışılmıştır. Tezimizde, yerleşmelerdeki tapınak ve kutsal alanlarda ele geçen“Kült objeleri”dışında günlük kullanıma ait buluntular da yer almaktadır. Bu bağlamda, yapıların ve alanların işlevlerine ilişkin bazı görüşler sunulmuştur. Ayrıca, aynı zaman sürecinde, Orta ve Batı Anadolu'da birbirlerine yakın ya da uzak merkezlerin tapınak planları ve kült objeleri arasındaki benzerlikler ve farklılıklar da bu çalışmada ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
The subject of this thesis consists of portable and non-portable finds found in temples and sanctuaries in Central and Western Anatolia from the Neolithic Age to the end of the Early Bronze Age. In this context, the settlements in Central and Western Anatolia have been examined within a geographical and chronological framework. In the thesis, firstly, the location of settlements, research history, and stratigraphy are introduced. Then the temples or sanctuaries identified in these centres and the finds found in them are presented. Then the finds unearthed in the temples or sanctuaries areas are evaluated. In this study, the Neolithic Age is divided into two sections; Pre-Pottery Neolithic and Pottery Neolithic; the Chalcolithic under two sections; Early and Late Chalcolithic and the Early Bronze Age under three sections. In the first chapter of the thesis, the terms of religion, ritual, temple, sanctuaries, belief systems (animism, totemism, shamanism) and symbolism are explained. In the second chapter, archaeology of religion is discussed. In the third chapter, the earliest temples in Anatolia are examined in outline, and the finds unearthed within temples and sanctuaries in Central and Western Anatolia from the village settlements of the Neolithic to the Early Bronze Age Cities are classified and evaluated according to their types. It is not known exactly how the ritual was performed in Central and Western Anatolia, when writing was not yet known. However, the archaeological evidence provides some suggestions on this issue. In this thesis, the structures defined as temples and sanctuaries in settlements from the Neolithic Age to the end of the Early Bronze Age in Central and Western Anatolia are critically examined. Additionally, in the study, it has been discussed whether each finds with an unidentified function found in the structures and areas was used in rituals or not. In this thesis, in addition to“cult objects”found in temples and sanctuaries within settlements, there are also finds related to everyday use. In this context, some suggestions regarding the functions of the structures and areas are explained. Additionally, During the same time period, similarities and differences in temple plans and cult objects among nearby or distant settlements in Central and Western Anatolia have also been discussed in this study.
Benzer Tezler
- Elazığ/Norşuntepe Demir çağı iskeletlerinde diş yapısı ve hastalıkları
Başlık çevirisi yok
DÖNE KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
AntropolojiAnkara ÜniversitesiFizik ve Paleoantropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKSİN GÜLEÇ
- Understanding domestication process of sheep across Central and Western Anatolia by using ancient DNA
Antik DNA kullanılarak koyunların Orta ve Batı Anadolu'daki evcilleşme sürecinin ortaya çıkarılması
ONUR ÖZER
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
BiyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SOMEL
- Batı Anadolu'nun M.Ö. III. ve II. Bin'e ait pişmiş toprak figürinleri
Die Terrakottafiguren von III. und II. jahrtausend vor ohr. in west Anatolian
E. ÖZLEM SÖZEN
- Gedikkaya Mağarası Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik Dönem çanak çömleği
Late Neolithic and Early Chalcolithic Period pottery of Gedikkaya Cave in
MERT NADİR YAZMACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ SARI
- Aktopraklık verileri ışığında Doğu ve Güney Marmara'da Fikirtepe çanak çömleğinin gelişim süreci
Development of the Fikirtepe pottery with the light on the evidences of Aktopraklik at Marmara
MERT BERTAN AVCI