Mehmet Fahri Kopuz'un ud icra üslubunun incelenmesi
Examination of Mehmet Fahri Kopuz's oud performance style
- Tez No: 918144
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERKAN GÜNALÇİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: ANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalgı Eğitimi Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Çalgı Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 371
Özet
Bu tez çalışmasında, 20. y.y'ın en önemli Türk makam müziği sanatkarlarından biri olan Mehmet Fahri Kopuz'un, icra üslubu; 7 adet saz eserinin, 6 adet taksimin ve 5 adet saz eserinin icrasının incelenmesiyle tanımlanmaya çalışılmıştır. Çalışmada öncelikle, Türk makam müziğinin tarihinden, meşk sisteminden ve üslup kavramından bahsedilmiştir. Daha sonra, taksim türü, ud ve Fahri Kopuz'un hayatı ile ilgili bilgiler verilmiştir. Fahri Kopuz tarafından icra edilen, Hicaz, Hicazkar, Hüseyni, Hüzzam, Kürdilihicazkar ve Suzidil makamlarındaki taksimlerin transkripsiyonları yapılmıştır. Ayrıca kendisinin bestelediği saz eseri türündeki, Ferahnak Saz Semai, Hicaz Oyun havası/Arab Raksı, Isfahan Saz Semai, Mahur Medhal, Nikriz Sirto, Nişaburek Peşrev, Suzidil Saz Semai ve kendisinin Darü't-talim-i Musiki Heyeti ile birlikte icra ettiği, Hicaz Oyun havası/Arab Raksı, Tatyos Efendi'nin bestelediği Hüseyni Saz Semaisi, Sebuh Efendi'nin bestelediği Kürdilihicazkar Longa, kendi bestesi Mahur Medhal ve Kevser Hanım'ın bestelediği Nihavend Longa kayıtlarında sergilediği icra da, aynı yöntemle notaya alınmıştır. Transkripsiyonların nota yazımında Finale programı kullanılmıştır. Transkripsiyonlar ve kayıtların ışığında Kopuz'un, sağ el kullanımı ve tını analizi, sol el kullanımı, akort kullanımı, süsleme teknikleri, motif yapıları, ritmik ögeleri, saz eseri icralarının notaya kıyasla tartım farkları, taksimlerin ve saz eseri bestelerinin biçim ve makamsal incelemeleri ayrı ayrı incelenerek, Kopuz'un ud icra üslubunu ortaya çıkarmaya gayret gösterilmiştir. Makam incelemelerinde, 17, 18, 19 ve 20. yüzyılda yazılmış nazari kaynaklardan yararlanılmıştır. Bu bulgular dahilinde Fahri Kopuz'un, dinamik bir icrasının olduğu ve süsleme tekniklerinden değerini kendinden önceki notadan alan çarpma çeşidinin, icralarında en çok kullandığı süsleme tekniği olduğu dikkat çekmektedir. Ayrıca saz eseri icrasında, uzun süreli sesleri daha küçük ses sürelerine bölerek mızrap kullanımını arttırdığı da gözlemlenmiştir. Biçimsel incelemeler zemin, meyan ve karar çerçevesinde oluşturulmuştur. Kopuz'un makam anlayışının sıklıkla Ekrem Karadeniz'in tarifleriyle uyumluluk gösterdiği gözlemlenmiştir. Bu ilişkinin Kopuz'un Abdülkadir Töre ile olan usta-çırak ilişkisi ile ilgili olduğu kanaatine varılmıştır. İncelemeler doğrultusunda, Mehmet Fahri Kopuz'un ud icrasındaki yetkin üslubunun, kendisinin 20. yüzyılın Türk makam müziği sanatındaki önemini kanıtladığını söylemek mümkündür.
Özet (Çeviri)
This thesis seeks to analyse six taksims, seven instrumental compositions, and five additional instrumental pieces performed by Mehmet Fahri Kopuz, a pivotal artist of the 20th century. Initially, the study explores the history of Turkish Makam Music, the meşk system, and the concept of stylistic expression. Following this, it examines the taksim genre, the oud instrument, and the life of Fahri Kopuz. Transcriptions of taksims in the makams Hicaz, Hicazkar, Hüseyni, Hüzzam, Kürdilihicazkar, and Suzidil, as performed by Kopuz, are included. Furthermore, transcriptions of his compositions, such as Ferahnak Saz Semai, Hicaz Oyun Havası/Arab Raksı, Isfahan Saz Semai, Mahur Medhal, Nikriz Sirto, Nişaburek Peşrev, and Suzidil Saz Semai, as well as performances with the Darü't-talim-i Musiki Heyeti, including Hicaz Oyun Havası/Arab Raksı composed by Fahri Kopuz, Hüseyni Saz Semai composed by Tatyos Efendi, Kürdilihicazkar Longa composed by Sebuh Efendi, Mahur Medhal composed by Fahri Kopuz, and Nihavend Longa composed by Kevser Hanım, are presented. These transcriptions were created using Finale notation software. The study also explores various aspects of Kopuz's oud technique, including right hand articulation, tonal quality, left-hand technique, tuning, ornamentation methods, motif structures, rhythmic elements, and deviations in the scale of instrumental pieces compared to standard notations. Additionally, stylistic and makam analyses of the taksims and compositions offer insights into Kopuz's distinctive oud performance style, informed by transcriptions and recordings. Theoretical sources from the 17th to the 20th centuries are utilised to support makam studies. The findings highlight Kopuz's dynamic and agile playing style, notably his frequent use of the acciaccatura ornament, which draws its value from the preceding note. Observations also reveal his increased use of the plectrum in instrumental pieces, breaking longer notes into shorter intervals to add complexity to his performances. Formal analysis is structured around an introduction, development, and conclusion framework. The descriptive approach applied in makam studies aligns closely with that of Ekrem Karadeniz, likely reflecting Kopuz's association with Abdülkadir Töre. In conclusion, the study asserts that Mehmet Fahri Kopuz's mastery of the oud, both in performance and composition, affirms his influential role in 20th-century Turkish Makam Music.
Benzer Tezler
- Mehmed Fahri Kopuz'un ud taksimlerinin tahlîli
Analysis of Mehmed Fahri Kopuz's oud taksims
HAKAN ELBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MüzikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN YAHYA KAÇAR
- Mehmed Fahri Kopuz ve Ali Salâhî Bey'in ud metotlarının karşılaştırılması
Comparison of Oud methods of Mehmed Fahri Kopuz and Ali Salahî Bey
MUSTAFA KÜRŞAT CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERDİ KOÇ
- Ziya Gökalp ve Erol Güngör çizgisinde Türk sosyolojisi
Turkish sociology in line with Ziya Gökalp and Erol Güngör
SAADET BERNA OCAKCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SosyolojiMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ ARSLANTÜRK
- Impact of geological and ground dynamics on jacking forces in microtunnelling pipejacking tunnelling methods in the Konya Basin
Konya Havzasında mikrotünel boru itme tünel açma yöntemlerinde jeolojik ve zemin dinamiklerinin itme kuvvetleri üzerindeki etkisi
MEHMET FAHRİ ETEŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Jeoloji MühendisliğiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEDRİ KURTULUŞ
- Fiziksel yeterlilik sınavı ile öğrenci alan liselerde adaylara uygulanacak fiziksel uygunluk testlerinin belirlenmesi
The determination of physical fitness tests in the high schools accepting admissions of students with physical competence
MEHMET FAHRİ ÖZBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
SporMarmara ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AYSEL PEHLİVAN