XVI. yüzyıl Osmanlı fetva literatüründe talâkla ilgili meseleler ve değerlendirilmesi (İbn Kemal ve Ebussuûd Efendi'nin fetvaları bağlamında)
Issues related to talāq in the XVIth century Ottoman fatwa literature and their evaluation: A Study of the fatwas of İbn kemāl and Ebussuûd Efendi
- Tez No: 918410
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET İNANIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Aile müessesesi, toplumun temel yapı taşlarından biri olup İslam dini, aile kurumuna büyük bir önem vermiş bu sebepten dolayı da evliliği teşvik etmiştir. İslam dini aile kurumunu sevgi, saygı, merhamet, hoşgörü ve adalet gibi temel değerler üzerine inşa etmiştir. Bu temeller üzerine kurulan evlilikler genellikle sürdürülebilir olsa da, zaman zaman karı-koca arasında çıkan sorunlar evliliğin idamesini zorlaştırmaktadır. Aile birliğinin bozulması, İslam dinince hoş karşılanmayan bir durumdur; bu nedenle İslam hukukunda, talâk öncesinde aile birliğinin sağlıklı, huzurlu ve mutlu bir şekilde devam etmesi için çeşitli önlemler alınması gerektiği vurgulanmıştır. Talâk, son çare olarak kabul edilmiştir. Talâk, nikâh akdinin belli lafızlarla hemen ya da gelecekte tek taraflı olarak ortadan kaldırılmasıdır. Talâk, geçmişten günümüze güncelliğini kaybetmeyen bir konudur. Bu tez çalışmasında Osmanlı Devleti'nin XVI. asırda öne çıkan şeyhülislamlardan İbn Kemal ve Ebuussuûd Efendi'nin talâkla ilgili fetvalarına yer verilmiş ve talâk sorunlarına getirdikleri çözümler değerlendirilmiştir. İbn Kemal ve Ebussuûd Efendi, talâk konusundaki meselelerin çözümünde önceki fetvaları dikkate alarak genellikle Hanefî fukahasının ictihadlarını benimsemiş olup bazı durumlarda diğer mezhep fukahasının ictihadlarına göre de hüküm verdikleri görülmüştür. Sonuç olarak iki şeyhülislamın da yaşadıkları dönemin siyasi ve sosyal yapısını göz önünde bulundurarak evlilikleri idame ettirme yönünde fetva vermeye çalıştıkları görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The family is one of the fundamental building blocks of society, and Islam places great importance on the institution of marriage, encouraging its practice. The Islamic conception of the family is built on core values such as love, respect, mercy, tolerance, and justice. Marriages based on these values are generally sustainable, but occasional conflicts between spouses can make the continuation of the marriage challenging. The disintegration of the family unit is not viewed favorably in Islam; therefore, Islamic law emphasizes the necessity of taking various measures to ensure the healthy, peaceful, and harmonious continuation of the family before resorting to divorce. Talaq is considered a last resort. Talaq refers to the unilateral dissolution of the marriage contract, either immediately or in the future, through specific verbal declarations. This issue remains relevant from the past to the present. This thesis examines the fatwas of prominent Ottoman Şeyhülislams in the 16th century, specifically İbn Kemal and Ebussuûd Efendi, regarding talaq and evaluates the solutions they proposed for related issues. In resolving matters concerning talaq, both İbn Kemal and Ebussuûd Efendi generally adhered to the ijtihad of the Hanafi scholars, taking previous fatwas into account. However, in certain cases, they also based their rulings on the ijtihad of scholars from other Islamic schools. Ultimately, both Şeyhülislams sought to issue fatwas that aimed to preserve the family and promote marital stability, considering the political and social context of their time.
Benzer Tezler
- Zileli Muharrem Efendi ve fıkhî görüşleri
Muharrem Efendi from Zileli and his fiqh opinions
AHMET HAKAN DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAŞİF HAMDİ OKUR
- Şeyhülislam Sa'di Efendi'ye ait Amasya Beyazıt İl Halk Kütüphanesi 439 numarada kayıtlı Fetvâ Mecmuası'nın tahkik ve tahlili
The analysis and verification on Sheikh al-islam Sadi Celebi Effendi's journal of Fatwas Which is the registered book with the number 439 in The Puplic Library of Amasya
MEHMET NACİ ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET HAMDİ FURAT
- XVI.-XVII. yüzyıl Osmanlı tıbbi yazınında kahve tartışması
The coffee debate in Ottoman medical literature of the 16th-17th century
AYŞE DEMİR
- XVI. Yüzyıl Osmanlı düşüncesinin kaynakları (Civizâde-Ebussuûd-Birgivî)
Resources of the Sixteenth Century Ottoman thought (Civizade, Ebussuud, Birgivî)
OSMAN CENGİZ