Coğrafi imgelemler: Mavi Anadoluculuk'ta kimlik, kültür ve mekân
Geographical imaginations: Identity, culture and space in Blue Anatolianism
- Tez No: 919169
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERDEM BEKAROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Mavi Anadoluculuk, coğrafi imgelemler, Anadolu, hakikat yeri, mavi yolculuklar, Blue Anatolianism, geographical imaginations, Anatolia, truth spot, blue voyages
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 323
Özet
Bu çalışmada, kimlik politikaları ve mekân arasındaki ilişkinin özgün bir örneği olarak, Türkiye'de yirminci yüzyılın üçüncü çeyreğinde Cevat Şakir Kabaağaçlı, Sabahattin Eyüboğlu ve Azra Erhat tarafından müştereken ortaya konulan Mavi Anadolucu kimlik projesi bir coğrafi imgelem olarak incelenmektedir. Son iki yüzyılda genel olarak iktidarlarca üretilen Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Kemalizm, Türk- İslam Sentezi vb. kimlik projelerinden müteşekkil Türkiye'de, genel resimden farklı olarak Mavi Anadoluculuk bizzat mekânın kendisini odağa alır. Yeni bir Anadolu kavramsallaştırması yapan bu özgün entelektüel düşünce, herhangi bir ırk, dil, din ayrımı yapmadan Anadolu'daki uygarlık sağanağını birbirinin bir devamı olarak görür. Buna göre aynı mekânı paylaşan bu uygarlıklar, kendileri ortadan kalksa dahi, kültürel olarak sonra gelen toplumlar içerisinde yaşamaya devam etmiştir. Kültürel kılcal damarlar aracılığıyla nesilden nesile aktarılan bu kültürel birikim, Anadolu'yu bir kültürel sentez olarak inşa etmiştir. Anadolu'yu aktif ve şekillendirici bir bağlamda tasvir eden bu düşünce, günümüz Anadolu insanını da bu sentezden arınık görmez ve diyalogu tamamlayan son halka olarak kabul eder. Doküman analizi yöntemiyle Mavi Anadoluculuğa ilişkin deneme, roman, hikaye, çeviri, gezi yazısı gibi birincil ve ikincil kaynakların sistematik olarak incelendiği bu çalışmada, ilk olarak Mavi Anadolucu imgelem, Anadolu'nun kültürel birikim temelinde karakterize edilmesinden hareketle bir kültürel coğrafya kuramı olarak yeniden yorumlanmaktadır. İkinci olarak, hakikat yeri perspektifinden hareketle Mavi Anadolucu embriyonun Halikarnas Balıkçısı olarak bilinen Kabaağaçlı'nın Bodrum'daki çeyrek yüzyıllık yaşamına gömülü olduğu; bununla birlikte Bodrum'da kökleşen Mavi Anadoluculuğun Ege ve Akdeniz kıyılarına odaklanan mavi yolculuklar aracılığıyla yeni takipçiler kazandığı ve Anadolu merkezli bir imgeleme dönüştüğü iddia edilmektedir. Üçüncü olarak, her ne kadar etkinlik gösterdiği dönemde marjinalleştirilmeye çalışılmışsa da, Mavi Anadolucu nosyonun günümüzde küresel ve yerel ölçekteki kimlik temelli sorunlara alternatif bir çözüm potansiyeli taşıdığı öne sürülmektedir. Düşüncenin bünyesinde barındırdığı hümanist, kapsayıcı, birleştirici niteliklerinin gündeme getirilmesinin yanı sıra çağdaş teorik perspektifler ışığında yeniden değerlendirilmesi sonucunda, mevcut çetrefilli kutuplaşmaları tekaüde çıkararak evrensel bir kozmopolit kimlik seviyesine mazhar olabileceğini söylemek pekala mümkündür.
Özet (Çeviri)
In this study, as a unique example of the relationship between identity politics and space, the Blue Anatolian identity project jointly put forward by Cevat Şakir Kabaağaçlı, Sabahattin Eyüboğlu and Azra Erhat in the third quarter of the twentieth century in Turkey is analyzed as a geographical imagination. Unlike the general picture in Turkey, which is composed of identity projects such as Ottomanism, Islamism, Turkism, Kemalism, Turkish-Islamic Synthesis, etc. produced by the ruling powers in the last two centuries, Blue Anatolianism focuses on the space itself. This original intellectual thought, which conceptualizes a new Anatolia, sees the shower of civilizations in Anatolia as a continuation of each other without making any distinction between race, language or religion. Accordingly, these civilizations, which shared the same space, continued to live culturally in the societies that came after them, even if they themselves disappeared. This cultural accumulation, passed down from generation to generation through cultural capillaries, built Anatolia as a cultural synthesis. This idea, which depicts Anatolia in an active and shaping context, does not see today's Anatolian people as free from this synthesis and accepts them as the last link that completes the dialogue. This study, which systematically examines primary and secondary sources such as essays, novels, stories, translations, and travelogues on Blue Anatolianism through document analysis, firstly reinterprets the Blue Anatolian imagination as a theory of cultural geography based on the characterization of Anatolia on the basis of cultural accumulation. Second, from truth spot perspective, it is argued that the embryo of Blue Anatolianism is embedded in the quarter-century life of Kabaağaçlı, known as the Fisherman of Halicarnassus, in Bodrum; however, Blue Anatolianism, which took root in Bodrum, through blue voyages gained new followers and transformed into an Anatolian-centered imagination. Thirdly, it is argued that the Blue Anatolian notion has the potential to offer an alternative solution to identity-based problems on a global and local scale today, even though it was marginalized during the period in which it was active. By bringing the humanist, inclusive and unifying qualities of the idea to the agenda, as well as re-evaluating it in the light of contemporary theoretical perspectives, it is quite possible to say that it may be able to achieve a universal cosmopolitan identity level by eliminating the current complicated polarizations.
Benzer Tezler
- Türk ve Amerikan distopik romanlarında mekan
Space in Turkish and American dystopian novels
SERAP YALÇIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıEge ÜniversitesiAmerikan Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YONCA DENİZARSLANI
- Sociotechnical imaginaries of alternative and supplementary climate measures: Narratives of Scandinavian countries
Alternatif ve tamamlayıcı iklim tedbirlerinin sosyoteknik imgelemleri: İskandinav ülkelerinin anlatıları
BARIŞ YİĞİT ALPAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilim, Teknoloji ve Toplum Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI ÖĞÜT ERBİL
- Temalı parklarda atmosfer, deneyim, fantastik imgelem, mutluluk ve eudaimoni ilişkisi
The relationship of atmosphere, experience, fantastic imagination, happiness and eudaimony in theme parks
SELİN KAMA
Doktora
Türkçe
2020
TurizmAnadolu ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLMİ RAFET YÜNCÜ
- 20. yüzyıl Amerikan fotoğraf sanatında non-figüratif ve soyut etkiler
Non-figurative and abstract influences in 20th century American photography art
AYŞİN ÖZBEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiFotoğraf Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. GÖKHAN BİRİNCİ
- Mystical Inspirations of Abstract Expressionist Painting
Soyut dışavurumcu resimde mistik esinlenmeler
ŞEVKET CEM ONAT
Doktora
İngilizce
2018
Güzel SanatlarYeditepe ÜniversitesiPlastik Sanatlar ve Resim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZAHİT BÜYÜKİŞLİYEN