Büyükçekmece-Güzelce Hahallesi geleneksel dokusunun dönüşüm sürecinin incelenmesi; tarihi çöplüce çiftliği özelinde bir değerlendirme
Analysis of the transformation process of the traditional texture of the Büyükçekmece - Güzelce neighborhood; an evaluation in the context of the historical çöplüce farm
- Tez No: 919962
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TÜLAY ÇOBANCAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Koruma ve Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 291
Özet
İstanbul'un kentleşme süreci, geçmişte tarım alanı olarak kullanılan arazilerin hızla yapılaşmaya açılmasıyla önemli bir dönüşüm geçirmiş olup, bu süreç tarım arazilerinin de kent dokusuna dahil edilmesine neden olmuştur. Kentleşmenin ivme kazanmasıyla birlikte kırsal alanlar hızla kentsel bölgelere dahil edilerek, geleneksel ve tarihî dokular üzerinde ciddi baskılar oluşmuştur. Artan nüfus ve bunun sonucunda genişleyen kent sınırları, kırsal bölgelerin bir anda kentsel alanlara dönüşmesine neden olmuş, bu da beraberinde kültürel ve tarihi mirasın korunmasıyla ilgili çeşitli sorunları ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda, uzun yıllar boyunca kırsal karakterini koruyan ve belirli bir tarihe sahip olan düşük yoğunluklu yerleşimler, kentleşmenin baskısı altında kültürel varlıklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalmıştır. Güzelce Mahallesi, bahsedilen bu dönüşüm sürecinden doğrudan etkilenen yerleşimlerden biri olup, tarihi ve kültürel mirasının korunması açısından dikkatle ele alınması gereken bir bölgedir. Bu tez, Güzelce Mahallesi'nin sahip olduğu kültürel varlıkların belgelenmesi ve gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla hazırlanmıştır. Mahallenin günümüze ulaşan en eski kültürel varlığı, Osmanlı döneminden kalma ve İstanbul'un günümüze ulaşan son çiftliklerinden biri olan Çöplüce Çiftliği'dir. Bunun yanı sıra, mahallede geleneksel dokuyu yansıtan ve daha sonraki dönemlere tarihlenen yapılar da bulunmaktadır. Özellikle Çöplüce Çiftliği'nin belgelenmesi ve korunması, kent belleğinin devamlılığı açısından büyük önem taşımaktadır. Tezin birinci bölümünde problem tanımı yapılmış, araştırmanın amacı ve yöntemi detaylandırılmıştır. İkinci bölümde ise kent ve kır kavramları kuramsal bir çerçevede ele alınarak, bu konudaki uluslararası tüzükler, akademik makaleler, kitaplar ve tezler incelenmiş, literatür taraması sonucunda elde edilen veriler ışığında ayrıntılı bir değerlendirme sunulmuştur. Üçüncü bölümde, araştırmanın odağını oluşturan Büyükçekmece ilçesi ve Güzelce Mahallesi'ne odaklanılmış; mahallenin geleneksel mimari dokusunu yansıtan yapıların envanteri çıkarılmıştır. Bu süreçte, bölgenin xix zaman içindeki fiziksel dönüşümü hava fotoğrafları ve çeşitli haritalar üzerinden analiz edilerek değişim süreci ortaya konulmuştur. Tezin dördüncü bölümünde, Güzelce Mahallesi'nin en önemli tarihi yapılarından biri olan Çöplüce Çiftliği detaylı bir şekilde ele alınmış, yapının mimari özellikleri ve mevcut durumu belgelenmiş, rölöve çizimleri yapılmıştır. Beşinci ve son bölümde ise araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda genel bir değerlendirme yapılmış, kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirliğine yönelik öneriler sunulmuştur. Bu çalışma, kentleşme baskısı altında olan kırsal nitelikli bölgelerin kültürel ve tarihi mirasının belgelenmesi, korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Özellikle Güzelce Mahallesi özelinde yapılan bu araştırma, benzer dönüşüm süreçleri yaşayan diğer yerleşim alanlarına yönelik çalışmalar için de bir model teşkil edebilecek niteliktedir.
Özet (Çeviri)
The urbanization process of Istanbul has historically involved the incorporation of agricultural lands and rural areas into the urban fabric, leading to significant transformations. This process has placed immense pressure on traditional and historical structures. The increasing population and the consequent expansion of urban boundaries have rapidly transformed rural areas into urban spaces, bringing forth various challenges related to the preservation of cultural and historical heritage. Low- density settlements that have maintained their rural character for many years and possess a distinct historical continuity face the risk of losing their cultural assets under the pressure of urbanization. In this context, Güzelce Neighborhood, located in the Büyükçekmece district of Istanbul, stands out as a settlement directly affected by urbanization and significant in terms of the conservation of historical and cultural heritage. This thesis aims to document, preserve, and transmit the cultural assets of Güzelce Neighborhood to future generations. Among the most notable historical and cultural landmarks of the neighborhood is Çöplüce Farm, one of the last remaining farms from the Ottoman period in Istanbul. Additionally, the neighborhood contains structures that reflect traditional architectural characteristics from different historical periods. The documentation and preservation of Çöplüce Farm, in particular, are crucial for ensuring the continuity of urban memory. The first chapter of the thesis defines the research problem and outlines its objectives and methodology in detail. The second chapter presents a theoretical framework on urban and rural concepts while also reviewing international conventions, academic xxi articles, books, and theses on the subject. A detailed evaluation is provided based on the literature review. The third chapter focuses on Büyükçekmece and Güzelce Neighborhood, which constitute the core of the research, and an inventory of buildings reflecting the traditional architectural fabric of the neighborhood is compiled. Additionally, the physical transformation of the area over time is analyzed through aerial photographs and maps, illustrating the process of change. The fourth chapter provides an in-depth examination of Çöplüce Farm, one of the most significant historical structures in Güzelce Neighborhood. The architectural features and current condition of the building are documented, and measured drawings are prepared. The fifth and final chapter presents a general assessment based on the research findings and offers recommendations for the conservation of cultural heritage. This study serves as an important resource for documenting, preserving, and transmitting the cultural and historical heritage of rural areas under urbanization pressure to future generations. The research conducted specifically on Güzelce Neighborhood also provides a model for studies concerning other settlements undergoing similar transformation processes.
Benzer Tezler
- Yüksek çözünürlükteki uydu görüntülerinin geometrik doğruluklarının karşılaştırılması
The geometric accuracy comparison of high resolution satellite images
FAZIL YAŞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FİLİZ SUNAR ERBERK
- Mimarbaşı sedefkar Mehmet Ağa'nın yaşamı ve Türk Osmanlı mimarisine katkısı
Başlık çevirisi yok
AYŞE GÜLÇİN KÜÇÜKKAYA
Doktora
Türkçe
1987
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FERİDUN AKOZAN
- Büyükçekmece Körfezi'nin zooplankton komünite yapısı ve çevresel faktörler
Zooplankton community structure of Buyukcekmece Bay and environmental factors
GÜVERCİN DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Su Ürünleriİstanbul ÜniversitesiSu Ürünleri Temel Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELEK İŞİNİBİLİR OKYAR
- Determination and assessment of pollution which affects Buyukcekmece lake and its watershed
Büyükçekmece gölü ve havzasına etki eden kirlilik kaynaklarının tespiti ve izlenmesi
ESRA GENÇ İLHAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
Çevre MühendisliğiFatih ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKÇE TEZCANLI GÜYER
- Büyükçekmece Gölü'nde polisiklik aromatik hidrokarbon (PAH) konsantrasyonunun belirlenmesi
Determination of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) concentration in the Büyükçekmece Lake
MELEHAT DİDEM KÖSELER
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KADİR ALP