Türkiye'de dindar kadınların kadın meselelerine yaklaşmında adalet söylemi
The discourse of justice in the approach of religious women to women's issues in Türkiye
- Tez No: 920393
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAFİZE ŞULE ALBAYRAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Sosyoloji, Religion, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 238
Özet
Bu tez Türkiye'de dindar kadınların kadın meselelerini ele alırken adalet söylemini nasıl deneyimlediğini ve bu kavramı hangi toplumsal, kültürel ve dini bağlamlar içinde geliştirdiklerini anlamaya yönelik bir çalışmadır. Tez, kavramsal kuramsal ve tarihsel çerçeve başlıklı bölümün ardından gelen nitel veriyi inceleyen olgusal çerçeve bölümü ile iki ana bölüme sahiptir. İlk bölümde adalet kavramı ele alınarak kadın, cinsiyet ve aile temaları üzerinden dinî epistemoloji içerisinde adalet kavramının anlamı ve dindar bireyler nezdindeki karşılığı tartışılmıştır. Kuramsal çerçevede kadın çalışmalarında tek tip söylemin tartışılmaya açıldığı postkolonyal düşüncenin verileri ile harekete geçilmiştir. Bu minvalde kadınların Batılı beyaz-orta sınıf feminizminin talepleri yönünde yönlendirildiği hegemonik ilişkinin izi sürülmüştür. Kadınların kimliklerinden doğan sebeplerle yaşadıkları ayrımcılıkların çeşitlenebildiği ve bu ayrımcılık eksenlerinin kesiştiği noktalar üzerinde durulmuştur. Postkolonyal ve postyapısal düşüncenin kadın araştırmaları alanında sağladığı imkân doğrultusunda dindar kadınların anaakım feminist görüşlerin aksine kendi sahalarında özgün kimlikler ve hareket alanları oluşturan birer özne oldukları bulgulanmıştır. Müslüman dindar kadınların seküler toplumlar içinde özgün sorunlarına çözüm ararken yaşadıkları ele alınarak tezin araştırma örneklemindeki kadınların tecrübelerine ışık tutulmuştur. Çalışmadaki veriler, dindar ve kadın meselelerine yaklaşımda adalet söylemini benimseyen kadın katılımcılar ile yapılan yarı yapılandırılmış mülakatlar sonucunda şekillenmiştir. Katılımcılarla yapılan görüşmelerde kadın meselelerine yaklaşımları, kadınların temel sorunlarını nasıl tarif ettikleri, adalet kavramını hangi referanslarla tanımladıkları, adalet söylemini sivil alanda nasıl tecrübe ettikleri, cinsiyet eşitliği ve cinsiyet adaleti kavramlarını nasıl anladıkları, feminizmle ilişkileri ele alınmıştır. Ayrıca modernleşme süreçleri ve dini-geleneksel değerlerin katılımcı kadınların adalet söylemini nasıl şekillendirdiğini gözlemleyerek bu alandaki modern ve dini-geleneksel olan arasındaki gerilim incelenmiştir. Bu araştırma günümüzde dindar kadınların sorunlarını nasıl ele aldığını görmek ve bu çerçevede çözümsüz gördükleri alanlarda adalet kavramı etrafında alternatif bir söylem ve pratik geliştirme girişimlerini ortaya koymak bakımından kıymet arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
This dissertation explores how religious women in Türkiye experience the discourse of justice while addressing women's issues and how they develop this concept within social, cultural, and religious contexts. The study is structured into two main sections: the first outlines the conceptual, theoretical, and historical framework, while the second examines empirical data through a factual framework. The Introduction section analyses the concept of justice within the religious epistemology context, focusing on themes such as women, gender, and family. It discusses the meaning and perception of justice among devout individuals. The theoretical framework employs insights from postcolonial thought, challenging the monolithic discourse in women's studies. This approach traces the hegemonic relationship directing women towards the demands of Western, white, middle-class feminism. It highlights how the voices and unique experiences of subaltern subjects with diverse identities are often devalued. The study emphasizes the intersectionality of various forms of discrimination arising from women's identities and explores how these axes intersect. Postcolonial and poststructuralist perspectives in women's studies are utilized to argue that devout women, contrary to mainstream feminist views, establish unique identities and spaces for action within their fields. The challenges faced by Muslim religious women in secular societies are addressed, focusing on insights from the experiences of women in the study's sample group. In this context, the relationship between Muslim women and feminism in the last quarter of the century is discussed. The study also evaluates the historical approach to women's issues in Türkiye, given its focus on the attitudes of religious women in Türkiye. The qualitative data, shaped by semi-structured interviews with religious women who adopt the discourse of justice in their approach to women's issues. The interviews explore participants' approaches to women's issues, how they define women's fundamental problems, the references they use to define the concept of justice, their experiences with justice discourse in the public sphere, their understanding of gender equality and gender justice, and their relationship with feminism. Additionally, the research examines how modernization processes and religious-traditional values influence the justice discourse of the participating women, focusing on the tension between modern and religious-traditional elements in this area. This study is significant for understanding how religious women address their current issues and develop alternative discourses and practices around the concept of justice in areas they perceive as unresolved.
Benzer Tezler
- Türkiye'de dindar burjuva ve kadın
Religious bourgeois and woman in Turkey
HANDAN KARAKAYA
Doktora
Türkçe
2015
SosyolojiAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAZLI POLAT
- Türkiye'de kamusal alan, kadın ve din: Fatma Barbarosoğlu örneği
Public sphere, woman and religion in Turkey: The case of Fatma Barbarosoğlu
SÜMEYYE ERYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN TOKER
- Sahne sanatlarında kadınlar: Müslüman dindar kadınların deneyimleri
Women in stage arts: Experiences of Muslim religious women
RÜMEYSA ÇAMDERELİ ERDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL ÇAKIR
- Televizyon üzerinden dindar/mütedeyyin kadınları anlamak: Dindar kadınların televizyonu alımlama ve kullanım biçimleri
Understanding religious/pious women through television: Religious women's reception and usage of television
ERGEN DEVRİM KARAGÖZ
Doktora
Türkçe
2022
Radyo-TelevizyonGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DANACI YÜCE
- Kadın din görevlilerinin toplumsal cinsiyet algısı üzerine sosyolojik bir değerlendirme -Bursa örneği-
A sociological evaluation on the gender perception of female religious officials -The case of Bursa-
ESMA SİMAV
Doktora
Türkçe
2024
DinBursa Uludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN KURT