Tarihi ve modern çeşmelerin akıllı çeşme tasarım yaklaşımı ile yeniden ele alınması
Reconsideration of historical and modern fountains with an smart fountain design approach
- Tez No: 920654
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİDE CANDAN ZÜLFİKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Büyükşehir Planlaması ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Su hayattır'' sözü ile ifade edilen suyun önemi, çeşmelerin de bu hayata can veren nefes olarak önemini düşündürmektedir. Tarihsel süreçte kurulan medeniyetlerin kent gelişiminde, insanların su ihtiyacını karşılayan su mühendisliği yapıları belirleyici unsur olmuştur. 16. yüzyıldan sonra en önemli su yapıları olan çeşmeler belli bir zaman içerisinde özgün mimari özellikleri ile şekillenmiştir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde İstanbul'da yapılan tarihi çeşmelere bakarsak bazılarının yıkılmış, bazılarının harabe durumda olduğu görülmekle beraber, özgünlüğünü koruyarak günümüze ulaşmış örnekleri mevcuttur. Fakat hızlı kentleşmeyle beraber yeni akıllı şehir tasarımları da geliştikçe birçok kadim mimari değerlerimizin fonksiyonunu kaybettiği gibi çeşmeler de artık kendi işlevini kaybetmiştir. Tez konusu olarak düşündüğümde son yıllarda en çok etkilerini sürdüren Covid 19 pandemisi, deprem, yangın gibi doğal afetlerden dersler çıkarır, daha arzu edilen bir geleceğin parçası olarak, planlı, kapsayıcı ve daha az yıkıcı bir şekilde bu avantajlara ulaşmanın sürdürülebilir yollarının olup olmadığını araştırmak oldukça önemlidir. Dolaysıyla önceden de araştırmış olduğum tez konusu olan kamusal alanların tasarımı ve buradaki donatıların önemini tekrar gündeme getirerek, tarihi çeşmelerin mimari özelliklerinin, kullanım şekilleri ve kamusal alandaki etkilerinin incelenerek, kamusal alanların yeniden kullanıma nasıl kazandırılabileceği, ayrıca yeni gelişmekte olan kentsel alanlarda da modern ve akıllı çeşme tasarımlarının nasıl yeniden planlanacağının belirlenmesi önem arz etmektedir. Günümüz sürdürülebilir kent ve akıllı kent kavramları kapsamında, kamusal alanlarda kent insanın temel ihtiyaçlarını karşılamak için, geçmiş ile bağı kopma noktasına gelmiş mahalle çeşmelerinin değerlerinin tekrar gün yüzüne çıkarılarak kullanıma kazandırılması, ayrıca akıllı sistemler ve teknoloji kullanılarak tasarlanacak yeni modern çeşmelerin kamusal alanlara tekrardan kazandırılması fikri bu tezin amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda alan çalışması ile tarihi çeşmeler ve kullanımı incelenerek, günümüz kullanımına tekrar kazandırabilmek için gerekli tasarım önerileri getirilecektir. Ayrıca sürdürülebilir kentler için erişilebilir, akıllı çeşme tasarım özellikleri ve kamusal alan tasarım önerileri ile yeni gelişen kentlerimiz ve kamusal alanlarımız için örnek oluşturmak hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
The phrase“Water is life”emphasizes the vital role of water and highlights the significance of fountains as life-giving structures. Throughout history, water engineering structures have played a decisive role in the urban development of civilizations, addressing the essential water needs of societies. After the 16th century, fountains emerged as prominent water structures shaped by their unique architectural characteristics. While some historical fountains built during the Ottoman Empire in Istanbul have been destroyed or left in ruins, there are also examples that have preserved their originality and survived to the present day. However, with the advent of rapid urbanization and the development of smart city designs, many ancient architectural values, including fountains, have lost their functions. Reflecting on the impacts of recent crises such as the COVID-19 pandemic, earthquakes, and fires, this thesis seeks to explore whether there are sustainable ways to plan for a more inclusive and resilient future. Building upon previous research on the design of public spaces and the importance of their amenities, the thesis examines the architectural features, usage patterns, and public significance of historical fountains. It aims to determine how these structures can be revitalized for modern use while exploring how modern and smart fountain designs can be integrated into newly developing urban areas. Within the framework of contemporary sustainable and smart city concepts, this study aims to bring the values of traditional neighborhood fountains—almost forgotten today—back to life, while integrating modern and smart systems into their designs. The main objective of the thesis is to propose design solutions that can restore the utility of historical fountains and create new smart fountain designs for public spaces. Through field studies and the analysis of historical fountains, design recommendations will be developed to reintegrate these structures into current urban life. Additionally, accessible and smart fountain design features, as well as public space design suggestions, will serve as models for sustainable urban development.
Benzer Tezler
- Dijital ikiz teknolojisinin şehir planlama alanındaki uygulamaları: İstanbul Tarihi Yarımada Süleymaniye Bölgesi'nde kent silueti analizi
Applications of digital twin technology in urbanplanning: Investigation of the historical silhouette inthe Suleymaniye District through 3D modeling
SEVENAY UZUN ALTUNTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Coğrafyaİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADALET DERVİŞOĞLU
- Tarihi çevrelerin korunmasında sürdürülebilir ve bütünleşik yaklaşım: Taraklı örneği
Sustainable and integrated approach to the protection of historical environments: The case of Taraklı
MUHAMMET TERZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ERDOĞANARAS
- Batı Anadolu kırsal yerleşmelerinde 1970 sonrası inşa edilmiş nitelikli konut örneklerinde yerel veri kullanımı
The use of local data in qualified samples of housing built after 1970 in the rural settlements of Western Anatolia
FATMA ERDEM AÇIKALIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YÜKSEL DEMİR
- Bolu ve yöresinde bulunan tarihi çeşmeler
Historical fountains of Bolu and surroundings
HÜSEYİN CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sanat TarihiSakarya Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET MEMİŞ
- Jacques Pervititch haritalarında çeşmelerin kent olgusundaki yeri: Üsküdar örneği
The importance in the city phenomena of the fountains in Jacques Pervititch's maps: Uskudar sample
RABİA KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sanat TarihiSüleyman Demirel ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. ŞEVKİ DUYMAZ