Vergilendirmede adalet ilkesi bakımından idarenin takdir yetkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the administration's discretionary power in the Turkish tax system in terms of principle of justice
- Tez No: 921195
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKAN BAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Türk vergi sistemi, Takdir yetkisi, Adalet ilkesi, Vergi hukuku, Turkish tax system, Discretionary power, Principle of justice, Tax law
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mali Hukuk Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Türk vergi sisteminde idarenin takdir yetkisinin adalet ilkesi bağlamında değerlendirilmesi amacıyla yapılan bu araştırmada, vergilendirme süreçlerinde adaletin sağlanması ile idarenin yetki kullanımının bireyler üzerindeki etkileri ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Çalışmada, adalet ilkesinin tarihsel ve teorik temelleri ele alınarak, yatay ve dikey adalet kavramları ışığında vergi yükünün bireyler arasında nasıl dağıtıldığı değerlendirilmiş, bu kapsamda idarenin takdir yetkisinin sınırları ve uygulama şekilleri analiz edilmiştir. Araştırmanın yöntem kısmında hem nitel hem de nicel analiz teknikleri kullanılarak Türk vergi sistemindeki uygulamalar yargı kararları, mevzuat düzenlemeleri ve örnek olaylar üzerinden detaylı bir şekilde irdelenmiş; ayrıca ABD, Almanya, Fransa, Japonya ve Avustralya gibi farklı yapısal özelliklere sahip ülkelerdeki uygulamalar karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, Türk vergi sisteminde idarenin takdir yetkisinin yer yer keyfi kullanımı adalet ilkesinin ihlaline neden olabilmekte ve bu durum toplumsal güveni zedeleyebilmektedir. Çalışmada, takdir yetkisinin adil, şeffaf ve hesap verebilir şekilde kullanılmasını sağlamak için hukuki ve idari düzenlemelere ilişkin öneriler geliştirilmiş; bu önerilerin uygulanması halinde vergi sisteminin hem adalet hem de etkinlik açısından daha sürdürülebilir bir yapıya kavuşabileceği ortaya konmuştur. Araştırma, idarenin takdir yetkisini kullanımı ile adalet ilkesi arasındaki ilişkinin daha iyi anlaşılmasını sağlarken, Türk vergi sistemine yönelik reformlara katkı sunacak önemli bir kaynak oluşturmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to evaluate the discretionary power of the administration in the Turkish tax system in terms of the principle of justice, examining the impact of administrative discretion on individuals within the context of ensuring fairness in taxation processes. The theoretical and historical foundations of the principle of justice were explored, focusing on horizontal and vertical justice concepts to assess the distribution of tax burdens among individuals. The scope of administrative discretion, its boundaries, and applications were thoroughly analyzed. The methodology combined qualitative and quantitative approaches, with a detailed examination of practices in the Turkish tax system through judicial decisions, legal regulations, and case studies. Furthermore, comparative analyses were conducted, drawing on practices in countries with diverse structural characteristics such as the United States, Germany, France, Japan, and Australia. The findings reveal that, in some cases, the arbitrary use of administrative discretion in the Turkish tax system undermines the principle of justice and erodes public trust. The study proposes legal and administrative reforms to ensure that discretionary power is exercised in a fair, transparent, and accountable manner. These reforms, if implemented, could lead to a more sustainable tax system in terms of both fairness and efficiency. By elucidating the relationship between administrative discretion and the principle of justice, this research provides a valuable resource for understanding this dynamic and contributes to potential reforms in the Turkish tax system.
Benzer Tezler
- Vergilendirmeden kaynaklanan uyuşmazlıklarda yatırım tahkimi
Investment arbitration in tax-related investment disputes
ALEYNA KALENDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BALCA ÇELENER
- Vergi adaleti ve Türk vergi sisteminin vergi adaleti açısından değerlendirilmesi
Tax justice and assesment of Turkish tax system in terms of tax justice
SAYGIN MERCAN
- Hukuk güvenliği bakımından mülkiyet hakkına vergisel müdahaleler: AİHM kararları ışığında bir inceleme
Tax interventions on right to property in terms of legal security: An examination in the light of ECHR decisions
AYŞE NUR YAYLA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BALCA ÇELENER