Erzurum ili merkez ve ilçelerinden toplanan küçük çayır düğmesi (Sanguisorba minor Scop.) popülasyonlarının tarımsal, morfolojik ve moleküler özelliklerinin belirlenmesi
Determination of agricultural, morphological and molecular properties of lesser burnet Sanguisorba minor Scop.)) populations collected from centre and districts Erzurum province
- Tez No: 921617
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET KERİM GÜLLAP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Amaç: Şimdiye kadar genel olarak yem bitkilerinde olduğu gibi söz konusu küçük çayır düğmesi (Sanguisorba minor Scop.) çeşitlerin geliştirilmesinde ve tohum üretilmesi konusunda da yeterli ıslah çalışmaları yapılamadığı gibi geliştirilen çeşitlerin morfolojik karektarizasyonu da detaylı olarak tanımlanmamıştır. Bu nedenle gerçekleştirilen bu çalışma doğrultusunda doğal alanlardan toplanan çayır düğmesi genotiplerinin tarımsal ve morfolojik özelliklerinin yanı sıra ISRR yöntemi ile genetik karekterizasyonunun yapılmasına çalışılmıştır. Yöntem: Çalışmanın ilk yılı olan 2021 yılında toplanan çayır düğmesi popülasyonlarına ait tohumlar 2022 yılında sera şartlarında viyollere ekilmiş ve aynı yıl Atatürk Üniversitesi Bitkisel Üretim Uygulama ve Araştırma Merkezi deneme alanlarında tek sıralı olarak şaşırtılmışlardır. Çalışmada arazi çalışmaları 2022 ve 2023 yıllarında devam edilmiş ve bu süre zarfında küçük çayır düğmesi bitkisinin tarımsal ve morfolojik özellikleri incelenmiştir. Ayrıca çalışmada küçük çayır düğmesi bitkisinden örnekler alınarak genetik karektarizasyon çalışmaları yapılmıştır. Bulgular: Deneme sonucunda çiçeklenme tarihleri bakımından kontrol çeşitlerinin toplanan çayır düğmesi genotiplerine kıyasla daha erken çiçeklendikleri tespit edilirken bitki boyu34,07-70,63 cm, sap kalınlığı 2,44-4,51 mm, ana sap sayısı 5,25-13,88 adet/bitki, yaprak boyu 5,54-15,08 cm, yaprakçık boyu 0,95-1,91 mm, yaprakçık eni 0,27-1,68 mm, yaprak sayısı 6,09-14,21 ade, yapraktaki yaprakçık sayısı 10,00-17,00 adet, yeşil bitki ağırlığı 126,79- 533,89 g/bitki, kur bitki ağırlığı 3309 -141,71 g/bitki, ham protein oranı %10,44-%15,38, ADF oranı %19,82-%29,15 ve NDF oranı ise %35,87-%45,89 arasında farklılık gösterdiği kaydedilmiştir. Denemede 42 genotip kullanılarak primerlerden elde edilen toplam bant sayılarında ortalama 245,42 bant sayısı ile toplam 2945 bant elde edilmiştir. Sonuç: Genel olarak yapılan çalışmada doğal floradan toplanan küçük çayır düğmesi genotiplerinden G1, G7, G14, G18, G21, G22, G28, G35, G37, G40, G41, G42, G44, G45, G49, G55, G56 ve G58 genotilerinin kaliteli kaba yem ihtiyacının karşılanması açısından ümit var genotipler olarak öne çıktığı belirlenmiştir. Ancak yapılan çalışmada elde edilen toplanan genotipler açısından daha sağlıklı karar vermek için seleksiyon çalışmalarına devam edilmesi uygun görülmektedir. Çayır düğmesi genotipleri arasında genetik çeşitlilik olduğu ve G54 dışındaki tüm genotiplerin ticari çeşit olan G61 ve G62 genotiplerinden farklı olduğu gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Purpose: Until now, as in fodder crops in general, sufficient breeding studies have not been carried out in the development of small meadow button (Sanguisorba minor Scop.) varieties and seed production, and the morphological characterisation of the developed varieties has not been described in detail. For this reason, in this study, in addition to the agricultural and morphological characteristics of the meadow button genotypes collected from natural areas, genetic characterisation by ISRR method was tried to be carried out. Method: The seeds of the meadow button populations collected in 2021, the first year of the study, were sown in greenhouse conditions in greenhouses in 2022 and in the same year, they were transplanted in single rows in the trial areas of Atatürk University Crop Production Application and Research Centre. Field studies were continued in 2022 and 2023 and during this period, agronomic and morphological characteristics of small meadow button plant were examined. In addition, genetic characterisation studies were carried out by taking samples from small meadow button plant. Findings: As a result of the experiment, it was determined that the control varieties flowered earlier than the collected meadow button genotypes in terms of flowering dates, plant height34.07-70.63 cm, stem thickness 2.44-4.51 mm, number of main stems 5.25-13.88 pcs/plant, leaf length 5.54-15.08 cm, leaflet length 0.95-1.91 mm, leaflet width 0, 27-1,68 mm, number of leaves 6,09-14,21, number of leaflets 10,00-17,00, green plant weight 126,79- 533,89 g/plant, dry plant weight 3309 -141,71 g/plant, crude protein ratio 10,44%-15,38%, ADF ratio 19,82%-29,15% and NDF ratio 35,87%-45,89%. A total of 2945 bands were obtained with an average of 245.42 bands in the total number of bands obtained from primers using 42 genotypes in the experiment. Results: In general, it was determined that G1, G7, G14, G18, G21, G22, G28, G35, G37, G37, G40, G41, G42, G44, G45, G49, G55, G56 and G58 genotypes of small meadow button genotypes collected from the natural flora stand out as promising genotypes in terms of meeting the need for quality forage. However, it is deemed appropriate to continue selection studies in order to make a healthier decision in terms of the collected genotypes obtained in this study. It was observed that there was genetic diversity among meadow button genotypes and all genotypes except G54 were different from the commercial varieties G61 and G62.
Benzer Tezler
- Erzurum İli Alticinae (Colcoptera, chrysomelidae) türleri üzerinde faunistik ve sistematik bir araştırma
Faunistic and systematic studies on the subfamily alticinae (Coleoptera, chrysomelidae) in Erzurum province of Turkey
İRFAN ASLAN
- Çiğ tavuk eti örneklerinde Real-Time PCR ile listeria monocytogenes varlığının araştırılması
Investigation of the presence of listeria monocytogenes by Real-Time PCR in raw chicken meat samples
EMİNE BİLGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Besin Hijyeni ve TeknolojisiAtatürk ÜniversitesiGıda Hijyeni ve Teknolojisi (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞAH ÇANAKÇI ADIGÜZEL
- Erzurum ili Rafignatoidleri ve Keyletoidleri (Acari:Actinedida) üzerine sistematik araştırmalar
Systematic investigations on the Raphignathoidea and Cheyletoidea (Acari:Actinedida) of Erzurum province
SALİH DOĞAN
- Erzurum ili Oppiid türleri (Acari, Oribatida, Oppiidae) üzerine sistematik çalışmalar
Systematic investigations on Oppiid species (Acari, Oribatida, Oppiidae) of Erzurum province
ŞULE BARAN
- Devlet ve özel okul idarecilerinin okul kütüphanelerine bakış açılarının karşılaştırılması (Erzurum il merkezi örneği)
Public and private school managers viewpoints about school libraries: Sample of Erzurum province
HANİFİ AKSAKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Bilgi ve Belge YönetimiAtatürk ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MALİK YILMAZ