Mimari tasarımda yapay zeka etkisi
The effect of artificial intelligence in architectural design
- Tez No: 921616
- Danışmanlar: PROF. DR. LEYLA YEKDANE TOKMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Mimarlık, temelde işlevselliği, sağlamlığı ve estetiği birleştirerek insan yaşamına dokunan, sürekli gelişen bir disiplindir. Günümüzde teknolojik ilerlemelerle birlikte yapay zeka, mimari tasarıma önemli katkılar sağlamaktadır. Yapay zekanın enerji verimliliği, bina otomasyonu, sürdürülebilirlik ve parametrik tasarım gibi uygulama alanları bulunmasının yanında derin öğrenme ve makine öğrenimi gibi yöntemleri tasarım süreçlerini hızlandırmaktadır. Tezde, yapay zekanın tanımları ve gelişim süreçleri üzerinde durulmuş, mimari tasarıma katkıları detaylandırılmıştır. Yapay zekanın akademik kaynaklarda yıllar içinde genişleyen uygulama alanları ve bu süreçte ortaya çıkan teorik yaklaşımlar ele alınmıştır. Bu tez çalışmasına,“Yapay zeka, mimari tasarımda devrimsel bir değişim yaratabilir; otomasyon sayesinde tasarımda daha yaratıcı ve optimize edilmiş alternatiflerin hızlı üretimini mümkün kılar”hipoteziyle başlanmış ve bu hipotezin incelenmesi için Akdeniz iklimine uygun pasif tasarım ilkeleri temel alınarak, farklı yapay zeka araçlarıyla örnek projeler geliştirilmiştir. Bu projelerde belirlenen kıstaslara uygun olarak metinden görsele, görselden görsele ve hiçbir kısıtlama olmadan yapay zekayı özgür bırakarak yapılan tasarım aşamaları uygulanmış; parametrik ve estetik kriterler ışığında detaylı analizler gerçekleştirilmiştir. Tezde, yapay zekanın yalnızca bir araç değil, yaratıcı süreçlerin bir destekçisi olduğu ve insanın tasarım sürecindeki kararlarını güçlendirdiği savunulmaktadır. Teknolojinin etik ve pratik sınırlamaları da ele alınarak yapay zekanın mimari tasarımdaki etkilerini hem teorik hem de uygulamalı olarak inceleyen bu tez çalışması mimari tasarım ve yapay zeka arasındaki ilişkiye kaynaklık ederek bilimsel literatüre katkıda bulunmayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
Architecture is a discipline that integrates aesthetics and functionality, evolving with technological advancements. Artificial intelligence has become a key element in this transformation, contributing significantly to architectural design by enhancing efficiency and innovation. AI applications in energy efficiency, building automation, sustainability, and parametric design, along with deep learning and machine learning methods, accelerate design processes. This thesis explores the definitions and development of AI, detailing its contributions to architectural design. The study is based on the hypothesis that“Artificial intelligence can create a revolutionary change in architectural design by enabling the rapid generation of innovative and optimized alternatives through automation.”To examine this, projects were developed using various AI tools, considering passive design principles suitable for the Mediterranean climate. Design stages included text-to-image, image-to-image transformations, and unrestricted AI-generated designs, which were analyzed based on parametric and aesthetic criteria. This thesis argues that AI is not merely a tool but a collaborator in creative processes, enhancing human decision-making in design. Ethical and practical limitations of AI are also discussed, providing both theoretical and applied perspectives on its impact in architectural design. By bridging the relationship between AI and architecture, this study aims to contribute to the academic literature.
Benzer Tezler
- Mimari tasarımda yapay zeka: Evrişimli yapay sinir ağlarının vaziyet planı tasarımında kullanımı
Artificial intelligence in architectural design: The use of convolutional neural networks in site plan design
MUSTAFA KEMAL KAYIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiGayrimenkul Geliştirme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN YAMAN
- An ai-driven computational model for evaluating object memorability
Nesne hatırlanabilirliğini değerlendirmek için yapay zeka tabanlı hesaplamalı bir model
FATMA SEVEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM DOĞAN
- Yapay zekânın tasarımcıyla işbirliği ve tasarıma olan etkisi
Artificial intelligence cooperation with designer and its effect on design
MUZAFFER KARSLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEMAN FİGEN GÜL
- Yapay zeka destekli mimari tasarımın kuramsal çerçevesi üzerine inceleme ve konut tasarımı önerisi
A review on the theoretical framework of artificial intelligence aid architectural design and a proposal for housing design
MELİS DAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLEN ÇAĞDAŞ
- Sistemli mimari tasarım sürecinde üretken bir yapay yardımcı önerisi
Proposal for a productive artificial aid in the systematic architectural design process
BETÜL ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL DEMİR