Okullarda örgüt kültürünün analizi: Bir durum çalışması
Analysis of organizational culture in schools: A case study
- Tez No: 922852
- Danışmanlar: PROF. DR. UĞUR AKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Örgüt Kültürü, Okul Kültürü, Kültür Analizi, Organizational Culture, School Culture, Culture Analysis
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Bu araştırmada bir Anadolu lisesinin okul kültürü, örgüt kültürü bağlamında incelenmiştir. Araştırma nitel yöntemle yürütülmüş, temel nitel araştırma biçiminde desenlenmiştir. Araştırma 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Amasya İli Gümüşhacıköy ilçesindeki Hasan Coci Anadolu Lisesinde gerçekleştirilmiş, araştırmaya bu lisede görev yapan 1 müdür, 3 müdür yardımcısı ve 17 öğretmen olmak üzere toplam 21 eğitimci katılmıştır. Araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme formu ile okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüşleri alınarak veriler toplanmıştır. Bu araştırmada Schein'in Örgüt Kültürü Modeli kullanılmıştır. Edgar Schine'in örgüt kültürü modeli, örgüt kültürünü anlamak ve analiz etmek için geliştirilmiş en önemli modellerden biridir. Örgütün dışarıdan bakıldığında nasıl göründüğünden çok örgütün derinlerde nasıl işlediğini anlamak için kullanılan bu model, örgüt üyelerinin hem bireysel hem de kolektif düzeyde kabul ettiği ortak değerler ve normların, örgütsel sorunların çözümünde nasıl işlev gördüğünü ve örgüt içerisindeki davranışları nasıl yönlendirdiğini ortaya koymaktadır. Araştırma soruları bu modele göre belirlenerek üç farklı uzman görüşüne sunulmuştur. Katılımcıların görüşlerine dayalı olarak kültür kavramı üç ana temaya ayrılmıştır: Toplumun davranış ve yaşayış biçimi, kültürel miras ve sanat ile diğer alanlar. Toplumun davranış ve yaşayış biçimi teması; ortak davranışlar, yaşayış tarzı, değerler, gelenek-görenekler ve inançları içerirken, kültürel miras teması; kuşaktan kuşağa aktarım ve toplumun birleştirici öğelerini kapsamaktadır. Sanat ve diğer alanlar teması ise sanat, dil, müzik ve yiyecek-içecek gibi unsurları içermektedir. Okul kültürü dört alt temaya ayrılmıştır: Paydaşların rolü, kurallar ve davranışlar, değerler, inançlar ve normlar, kimlik ve aidiyet. Paydaşların rolü en çok vurgulanan tema olup öğrenci-öğretmen-idare-veli ilişkisi ve iş birliği öne çıkmaktadır. Kurallar ve davranışlar, yazılı olmayan kurallar ve kurumsal hafıza ile tanımlanırken, değerler ve inançlar teması, değerler bütünü ve geleneklerle normları içermektedir. Kimlik ve aidiyet teması ise okul kimliği ve ortak hedeflerle ilgilidir. Okul kültürünün taşıyıcı öğeleri davranışsal, sözel ve fiziksel artifaktlar olarak üç alt temaya ayrılmaktadır. Davranışsal artifaktlar; sosyal etkinlikler ve bayramlar gibi unsurları, sözel artifaktlar; samimi dil ve hikayeler gibi öğeleri, fiziksel artifaktlar ise okul forması ve panoları içermektedir. Paydaşların benimsediği ortak değerler; iş birliği, dayanışma, güven ve saygı gibi değerlere odaklanırken, okul kültürünü oluşturan temel inançlar; genel değerler, disiplin, idari yaklaşımlar ve eğitim-öğretim olarak dört alt temada toplanmaktadır. Okul kültürünün olumlu yönleri arasında birlikte hareket etme ve akademik başarıya destek yer alırken, olumsuz yönleri yönetim ve öğretmenler arasındaki sorunlar gibi faktörlerdir. Olumsuz yanların iyileştirilmesi için okul liderlerinin rolü ve etkinlikler vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the school culture of an Anatolian high school was examined in the context of organizational culture. The research was conducted with qualitative methods and designed in the form of basic qualitative research. The research was conducted in the 2023-2024 academic year at Hasan Coci Anatolian High School in the Gümüşhacıköy district of Amasya Province, and a total of 21 educators, including 1 principal, 3 vice principals and 17 teachers, working at this high school participated in the research. Data were collected by obtaining the opinions of school administrators and teachers through a semi-structured interview form. Schein's Organizational Culture Model was used in this research. Edgar Schine's organizational culture model is one of the most important models developed to understand and analyze organizational culture. This model, which is used to understand how the organization functions deeply rather than how it appears from the outside, reveals how the common values and norms accepted by the members of the organization at both individual and collective levels function in solving organizational problems and how they direct behaviors within the organization. The research questions were determined according to this model and presented to three different expert opinions. Based on the participants' views, the concept of culture is divided into three main themes: Society's behavior and lifestyle, cultural heritage and art, and other areas. The theme of society's behavior and lifestyle includes common behaviors, lifestyle, values, traditions-customs, and beliefs, while the theme of cultural heritage covers transmission from generation to generation and the unifying elements of society. The theme of art and other areas includes elements such as art, language, music, and food and beverage. School culture is divided into four sub-themes: The role of stakeholders, rules and behaviors, values, beliefs and norms, identity and belonging. The role of stakeholders is the most emphasized theme, and the student-teacher-administration-parent relationship and cooperation stand out. While rules and behaviors are defined by unwritten rules and institutional memory, the theme of values and beliefs includes a set of values, traditions, and norms. The theme of identity and belonging is related to school identity and common goals. The carrier elements of school culture are divided into three sub-themes as behavioral, verbal, and physical artifacts. Behavioral artifacts; elements such as social events and holidays, verbal artifacts; elements such as sincere language and stories, and physical artifacts include school uniforms and boards. While the common values adopted by the stakeholders focus on values such as cooperation, solidarity, trust and respect, the basic beliefs that form the school culture are gathered under four sub-themes as general values, discipline, administrative approaches and education-training. While the positive aspects of the school culture include acting together and supporting academic success, the negative aspects are factors such as problems between the administration and teachers. The role of school leaders and activities are emphasized to improve the negative aspects.
Benzer Tezler
- Yönetici, öğretmen, veli ve öğrenci görüşlerine göre öğretmen devamsızlığının eğitim ve yönetim süreçlerine etkileri
The effects of teachers absenteeism on education and management processes according to the views of managers, teachers, parents and students
ADEM NEFAYAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞAKİR ÇINKIR
- Devlet ve özel anaokullarında örgüt kültürü: Artifaktlar bağlamında bir inceleme
Organizational culture in public and private kindergartens: A study in the context of artifacts
PELİN BALIKÇIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN GÖK
- Devlet ve özel ilköğretim okullarında örgütsel öğrenme ve engellerin değerlendirilmesi
The Evaluations of organizational learning andt its obstacles at private and satte elementary
AYFER KÜŞÜKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA GÜRSEL
- Lider öğretmenlerin okul kültürüne etkileri
Effects of leadi̇ng teachers on school culture
YAŞAR GÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİN
- Okul kültürünün oluşturulmasında ve sürdürülmesinde eğitim yöneticilerinin rolü nedir?
What is the influence of the administrators of education to form and continiu school culture
RAMAZAN KOLATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
PROF. DR. SEMRA ÜNAL