Öğretmenlerin bilim danışmanlığına yönelik özyeterliğinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Examination of teachers' self-efficacy towards science consultancy in terms of various variables
- Tez No: 922851
- Danışmanlar: PROF. DR. YÜKSEL KELEŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: öğretmen, özyeterlik, ölçek geliştirme, bilim danışmanlığı, faktör analizi, teacher, self-efficacy, scale development, science consultancy, factor analysis
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
ÖZET ÖĞRETMENLERİN BİLİM DANIŞMANLIĞINA YÖNELİK ÖZYETERLİĞİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Bu araştırmada, öğretmenlerin bilim danışmanlığına yönelik özyeterlik düzeylerinin belirlenmesi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, öncelikle öğretmenlerin bilim danışmanlığı özyeterlik düzeylerini belirleyebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmiştir.“Bilim Danışmanlığı Öğretmen Özyeterlik Ölçeği (BDÖÖÖ)”nin geliştirilmesi kapsamında açımlayıcı faktör analizi (AFA) sonucunda bilim danışmanlığına ilişkin ortaya çıkan yapı; Faktör 1- Temel Bilim Danışmanlığı Özyeterliği altında 18 madde, Faktör 2- İleri Bilim Danışmanlığı Özyeterliği faktörü 14 madde olmak üzere toplamda iki faktör ve 32 madde ile temsil edilmiştir. BDÖÖÖ geliştirilmesi kapsamında doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile AFA sonucu ortaya çıkan ölçek modelinin ve faktör yapısının geçerliliği konusunda kuramsal yönden güçlü kanıtlar ortaya konmuştur. Ölçeğin yüksek iç tutarlılığını gösteren Cronbach Alfa katsayısından başka DFA sonucu doğrulanan ölçek modelinde birleştirici güvenilirlik, yakınsak geçerlilik ile ıraksak geçerlilik kriterleri sağlanarak geçerlilik ve güvenilirliğe ilişkin ek kanıtlar sunulmuştur. Geliştirilen ölçek, Mersin ilinde görev yapan farklı okullarda ve branşlarda 730 öğretmene uygulanmıştır. Sonuçta BDÖÖÖ toplam puanlarının % 27.9 ile iyi düzeyde, Temel Bilim Danışmanlığı Özyeterliği puanlarının % 35.6 ile güçlü düzeyde, İleri Bilim Danışmanlığı Özyeterliği puanlarının ise % 27.7 ile zayıf düzeyde yoğunlaştığı saptanmıştır. Buna göre; öğretmenlerin bilim danışmanlığına yönelik özyeterliğinin genellikle iyi düzeyde olduğu ancak; proje yürütücülüğü, atölye liderliği, istatistiksel analiz, proje - maliyet yönetimi, bilimsel ilkelere dayalı hipotez kurma, çağdaş öğretmen rolleri, bilimsel tartışma ortamı yaratma, özgün/yenilikçi ürün ortaya koyma, projenin gerçekleşebilirliği hakkında öğrencilere geri bildirim verme gibi üst düzey yeterlikler ve karmaşık danışmanlık rolleri içeren İleri Bilim Danışmanlığı Özyeterliği alt boyutunun görece zayıf düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırmada bilim danışmanlığı öğretmen özyeterliğinin, branş, cinsiyet, öğrenim durumu, unvan, kıdem yılı, bilimsel araştırma yöntemleri dersi alma/ almama, bilimsel etkinliklerde görev alma/almama değişkenlerine göre gruplar arasında anlamlı farklılıklar olup olmadığı incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre öğretmen yetiştirme ve mesleki gelişim programlarının farklılaştırılması ve zenginleştirilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT EXAMINATION OF TEACHERS' SELF-EFFICACY TOWARDS SCIENCE CONSULTANCY IN TERMS OF VARIOUS VARIABLES The aim of this study is to determine the self-efficacy levels of teachers towards science consultancy and to examine them in terms of various variables. In the study, first of all, a valid and reliable measurement tool was developed. Within the scope of the development of the Science Consultancy Teacher Self-Efficacy Scale (SCTSS), the structure related to science consultancy that emerged as a result of the exploratory factor analysis (EFA) was represented by a total of two factors and 32 items, 18 items under“Factor 1- Basic Science Consultancy Self-Efficacy”, and 14 items under“Factor 2- Advanced Science Consultancy Self-Efficacy”. Within the scope of the development of the SCTSS, strong evidence was presented theoretically regarding the validity of the scale model and factor structure resulting from the EFA with confirmatory factor analysis (CFA). In addition to the Cronbach's Alpha coefficient showing the high internal consistency of the scale, additional evidence was presented regarding validity and reliability by providing convergent reliability, convergent validity and divergent validity criteria in the scale model confirmed by the CFA. The developed scale was applied to 730 teachers in different schools and branches working in Mersin province. According to SCTSS total and sub-dimensions scores; total scores was found to be at a good level with 27.9 %, Basic Science Consultancy Self-Efficacy scores was at a strong level with 35.6 %, and Advanced Science Consultancy Self-Efficacy scores was at a weak level with 27.7 %. Accordingly; it was found that the self-efficacy of teachers towards science consultancy was generally at a good level, but the Advanced Science Consultancy Self-Efficacy sub-dimension, which includes high-level competencies such as project management, workshop leadership, statistical analysis, project-cost management, establishing hypotheses based on scientific principles, contemporary teacher roles, creating a scientific discussion environment, presenting original/innovative products, giving feedback to students about the feasibility of the project, and complex counseling roles, was found to be at a relatively weak level. In this study, it was examined whether there were significant differences between groups in terms of science consultancy teacher self-efficacy, branch, gender, educational status, title, seniority year, taking/not taking scientific research methods course, taking/not taking part in scientific activities. According to the research findings, suggestions were made for the differentiation and enrichment of teacher training and professional development programs.
Benzer Tezler
- Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin mezun istihdam edilebilirlik göstergeleri ve yeterlikler açısından değerlendirilmesi
Evaluation of pre-service teacher training in terms of graduate employability indicators and qualifications
ÇİĞDEM ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERUDUN SEZGİN
- Öğretmenlerin yapay zekâya bakış açıları ve eğitim ortamlarında kullanım durumlarının incelenmesi
The perspective of teachers on artificial intelligence and its use in educational environments
FERDA BETÜL KARACİF
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKİF OCAK
- Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerine fen ve teknoloji derslerinde sunulan davranışsal danışmanlığın öğretmenlerin öğretim davranışları üzerindeki etkisi
The effects of behavioral counsultation provided in science and technology courses to inclusive class teachers on their instructional behavior
MUSTAFA KURT
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEVİYE TUĞBA TUNCER
- Doğrudan davranışsal danışmanlığın birlikte eğitim ortamına yerleştirilmiş yetersizliği olan öğrencilerin problem davranışlarını azaltmadaki etkililiği
The effectiveness of the direct behavioral consultation on the problem behaviors of the handicapped students who were placed into regular school settings
ERSİN UFUK TİMUÇİN
- Aday öğretmenlerin yetişme sürecinin değerlendirilmesi ve mentorluk önerilerinin uygulanmasına ilişkin görüşler
Evaluation of the progression of teachers candidates and opinions on the application of mentoring guidelines
MEHTAP NAİLLİOĞLU KAYMAK
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERUDUN SEZGİN