Ebü'l-'Atâhiye'nin Dîvân'ının dinî motifli tenâs (Metinlerarasılık) açısından incelenmesi
The analysis of Abu'l-'Atāhiyya's Dīwān in terms of religiously motivated tenās (Intertextuality)
- Tez No: 923309
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ BULUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Ebü'l-'Atâhiye, Divan, Tenâs, Metinlerarasılık, Abbasîler, Abu al-Atahiya, Dewan, Tenâs, Intertextuality, Abbasids
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 283
Özet
Bu çalışmada Birinci Abbasî dönemi şairlerinden Ebü'l-'Atâhiye'nin divanında geçen dinî motifli tenâs (metinlerarasılık) içerikli şiirlerin incelenmesi yer almaktadır. Şairin, özellikle zühd içerikli şiirlerinde, Kur'ân-ı Kerim ve hadislerden yaptığı metinlerarası alıntılar ve bu metinlerle kurduğu etkileşim, çalışmanın odak noktasıdır. Ebü'l-'Atâhiye, şiirlerinde insanı manevi değerlere yönlendirme çabası güderken, dinî kaynaklara ve özellikle Hz. Peygamber'in (sav) hayatına dair gönderimlerde bulunarak bu temaları derinlemesine işlemiş bir şairdir. Bu tez, şairin kullandığı metinlerarası etkileşimi, İslâmî kaynaklardan aldığı ilham ve bu ilhamın şiirindeki dilsel yansıması açısından değerlendirmeyi hedeflemektedir. Ayrıca bu çalışmada, Ebü'l-'Atâhiye'nin yaşadığı dönemin ilmî, kültürel, sosyal ve siyasî bağlamı değerlendirilecek, hayatı ve kişiliği incelenecek, tenâs olgusuna genel bakış, bu kavramın tarihî serüveni, farklı bakış açıları sunulacak, sonrasında şairin dinî motiflere yönelme nedenleri ve bunların şiirlerindeki tezahürleri ortaya konulacaktır. Ebü'l-'Atâhiye'nin şiirlerinde yer alan dinî içerikli metinlerin, özellikle Kur'ân-ı Kerim ve hadislerle kurduğu ilişkileri çözümlemek ve bu dinî motifli şiirlerin metinlerarasılık bağlamında şairin düşünsel birikimiyle nasıl ilişkilendiğini ortaya koymak bu çalışmanın temel amacıdır. Şairin zühd anlayışı, ahlâkî değerler, hayat ve ölüm üzerine ürettiği içerikler, metinlerarasılık bağlamında değerlendirilerek, İslâmî düşünceyi şiir aracılığıyla nasıl yansıttığı incelenecektir. Çalışma, Ebü'l-'Atâhiye'nin şiirlerinde geçen dinî referansların, onun hayatı ve dönemiyle olan etkileşimini araştırarak, dönemin edebî ve düşünsel anlayışına dair bir perspektif sunmayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study analyses the poems in the divan of Abū al-'Atāhiya, one of the poets of the First Abbasid period, with religious motifs and intertextuality. The poet's intertextual quotations from the Qur'an and hadiths, especially in his ascetic poems, and his interaction with these texts are the focal point of the study. Abū'l-'Atāhiya is a poet who, while endeavouring to guide people to spiritual values in his poems, has made references to religious sources and especially to the life of the Prophet (pbuh) and has treated these themes in depth. This thesis aims to evaluate the intertextual interaction used by the poet in terms of his inspiration from Islamic sources and the linguistic reflection of this inspiration in his poetry. In addition, this study will evaluate the scholarly, cultural, social and political context of the period in which Abū al-'Atāhiya lived, examine his life and personality, present an overview of the phenomenon of tenās, the historical adventure of this concept, different perspectives, and then reveal the reasons for the poet's orientation towards religious motifs and their manifestations in his poems. The main purpose of this study is to analyse the religious texts in Abū al-'Atāhiya's poems, especially the relations with the Qur'an and hadiths, and to reveal how these motifs are related to the poet's intellectual accumulation in the context of intertextuality. The content produced by the poet on asceticism, moral values, life and death will be evaluated in the context of intertextuality and how he reflects Islamic thought through poetry will be analysed. The study aims to provide a perspective on the literary and intellectual understanding of the period by investigating the interaction of religious references in Abū al-'Atāhiya's poems with his life and period.
Benzer Tezler
- Ebü'l-Atâhiye divanında dünya gerçeği
The truth of the world in Ebü'l-Atahiye's divan
MESUT ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN ARSLAN
- الضرورة الشعرية في شعر أبي العتاهية
Ebu'l Atâhiyye'nin şiirinde şiir zarureti / The poetic necessity in the poetry of Abu al-Atahiya
İBRAHİM ELAHMET
Yüksek Lisans
Arapça
2023
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiArap Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ABDÜLHADİOĞLU
- Ebu'l-Atahiye ve şiiri
Abu'l-Atahiya and his poem
METİN PARILDI
Doktora
Türkçe
2007
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. TACETTİN UZUN
- موازنة بين شعر أبي العتاهية ومحمود الوراق(الزهد والحكمة والموعظة)
Ebu'l-Atahiye ile Mahmut el-Verrak'in şiirleri arasında mukayese
AMER MAHDİ SALEH AL-HEETI
Yüksek Lisans
Arapça
2025
DilbilimSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVİN KARABELA
- Ebu'l-Atâhiyye ile Yunus Emre'nin şiirlerinin dil ve muhteva açısından karşılaştırılması
Comparison of Ebu'l-Atahiyye and Yunus Emre's poems in terms of language and content
CEYLAN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Karşılaştırmalı EdebiyatMardin Artuklu ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ABDÜLHADİOĞLU